Gas ontsnapt nog altijd even krachtig uit Nord Stream-lekken, “historisch grote milieuramp dreigt”

De drie lekken werden door de Deense en Zweedse autoriteiten gedetecteerd in de onderzeese pijpleidingen tussen Rusland en Duitsland, allemaal ter hoogte van het Deense eiland Bornholm, in de Baltische Zee. Eén lek werd gevonden in Nord Stream 2 en twee in Nord Stream 1. De lekkende pijpleidingen liggen op een diepte van ongeveer 80 meter en door de lekkages komt een grote hoeveelheid gas vrij, waardoor er flinke gebieden met borrelend water zijn.

Vermoed wordt dat er sabotage is gepleegd, want er zouden ontploffingen zijn geweest bij de pijplijnen. Volgens de Deense premier Mette Fredriksen zijn de lekkages aan Nord Stream 1 en 2 opzettelijk veroorzaakt. Ze zei dat er geen sprake geweest kan zijn van een ongeluk. Ook Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen sprak dinsdagavond al over een “sabotagedaad”, die de EU met de “krachtigst mogelijke reactie” zal beantwoorden.

De lekken bevinden zich deels in de Zweedse en deels in de Deense exclusieve economische zone. Na de ontdekking ervan richtten beide landen veiligheidszones in voor de scheepvaart. Zo mogen er in een straal van 5 zeemijl (circa 9 kilometer) rond de lekkages geen schepen meer varen. De Zweedse kustwacht zegt dat deze veiligheidsmaatregelen volstaan. Een team van specialisten is ter plaatse en houdt de situatie in de gaten.

Denemarken heeft een oorlogsschip en een onderzoekschip naar het gebied gestuurd. De defensieminister zei dat de veiligheidssituatie in de Oostzee erg gespannen is. Hij stelt dat Rusland een aanzienlijke militaire aanwezigheid in de Oostzee-regio heeft. Ook Duitsland heeft een oorlogsschip naar het gebied gestuurd.

Inspecties van de lekken hebben nog niet plaatsgevonden. Volgens Denemarken kan dat nog één of twee weken gaan duren. Eerst moet het water rond de gaslekkages voldoende kalmeren om te kunnen zien wat er is gebeurd, aldus Deens defensieminister Morten Bødskov. Hij denkt dat het zeker een week kan duren voordat al het gas in de pijpleidingen is weggelekt.

De Duitse veiligheidsdiensten vrezen ondertussen voor onherstelbare schade als de lekken niet snel worden gedicht. Door de lekken komen namelijk grote hoeveelheden zout zeewater in de pijpleidingen waardoor corrosie ontstaat, schrijft de Duitse krant ‘Tagesspiegel’.

Milieuorganisaties vrezen dan weer dat een historisch grote milieuramp dreigt. Aardgas bestaat voor een groot deel uit methaan, een broeikasgas dat de opwarming van de aarde nog veel sneller in de hand werkt dan CO₂. “Er zijn een aantal onzekerheden, maar als deze pijpleidingen kapotgaan, is de impact op het klimaat rampzalig en misschien zelfs ongekend”, zegt David McCabe, wetenschapper van de non-profitorganisatie Clean Air Task Force.

“Aangezien een ton methaan in een periode van twintig jaar ruim tachtig keer zo’n grote impact heeft op het klimaat als CO₂, baart de mogelijk gigantische uitstoot zeer veel zorgen”, vervolgt McCabe. Ook Greenpeace is bezorgd over de extra methaanuitstoot. Faiza Oulahsen van Greenpeace Nederland noemt die “fors en heel erg zonde”. Zeker nu dit gebeurt terwijl voor veel mensen de energierekening onbetaalbaar dreigt te worden, voegt ze eraan toe.

Het is erg lastig om na te gaan hoeveel methaan precies in de atmosfeer terechtkomt als gevolg van de gaten in de pijpleidingen. Over de effecten van onderzeese lekkages zijn nog weinig gegevens voorhanden, zegt onderzoekster Jasmin Cooper van het Sustainable Gas Institute, een afdeling van het Imperial College London. “Gazprom kan waarschijnlijk een schatting geven op basis van de doorvoer van gas, maar voor de methaanuitstoot in de atmosfeer moeten ze een team op pad sturen voor metingen”, zegt ze.

Anderen wagen zich wel aan schattingen. Directeur Andrew Baxter van milieuorganisatie Environmental Defense Fund stelt op basis van een grove raming dat 115.000 ton methaan is ontsnapt. Dat zou gelijkstaan aan 9,6 miljoen ton CO₂, ongeveer evenveel als 2 miljoen benzineauto’s in een jaar uitstoten. Greenpeace vreest zelfs het drievoudige: volgens de Scandinavische tak van de organisatie zou het effect van de lekkages weleens gelijk kunnen staan aan bijna 30 miljoen ton CO₂. “Dat is acht maanden de volledige uitstoot van een land als Denemarken”, zegt Oulahsen.

Vicepresident Jean-Francois Gauthier van GHGsat, een bedrijf dat uitstootmetingen doet via de satelliet, verwacht ook veel milieuschade. In een “conservatieve schatting” komt hij uit op 500 ton methaan die per uur uit de gasleidingen ontsnapt.

Dat zou veel meer zijn dan een groot methaanlek in 2015 bij de gasopslag Aliso Canyon bij Los Angeles. Bij dat ongeluk, dat bekendstaat als het grootste methaanlek ooit in de Verenigde Staten, kwam per uur ongeveer 50 ton van het broeikasgas vrij.

Over het effect van het gaslek op het zeeleven zijn de meningen verdeeld. Het Duitse ministerie voor Milieu verklaarde dat de beschadigingen waarschijnlijk geen groot gevaar voor de flora en fauna in de Oostzee opleveren. Greenpeace is daar wel bezorgd over. Oulahsen zegt dat het effect op het zeeleven nog niet goed is vast te stellen.

Bekijk ook:

Lees ook:

Kremlin ontkent aantijgingen over sabotage Nord Stream: “Dom en absurd”

Wie zit er achter onderzeese aanslag op gaspijpleiding Nord Stream 1 en 2? “Kan niet anders dan sabotage zijn” (+)

Waarom de Nord Stream-sabotage ‘hybride oorlogsvoering’ tegen Europa is (+)

Fluxys analyseert of ook in ons land verscherpte waakzaamheid nodig is