Welke vis is nu eigenlijk duurzaam én gezond? De voordelen van het ‘blauwe dieet’

Goed nieuws voor de visliefhebbers: vlees vervangen door duurzaam geproduceerde zeevruchten verkleint uw ecologische voetafdruk. Natuurlijk heeft een plantaardig dieet nog altijd minder impact op de natuur dan vlees of vis eten. Maar u gaat daarmee ook voorbij aan de gezondheidsvoordelen van ‘het blauwe dieet’: af en toe een visje eten.

Bepaalde soorten vis zijn beter dan kip, rund of varken. Dit blijkt uit nieuw onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijk magazine Communications Earth & Environment. Het onderzoek keek zowel naar de klimaateffecten van zeevruchten als naar de voedingskwaliteiten van vis. “Elke kans die er is om rundvlees te vervangen door zeevruchten, is een kleine klimaatwinst”, stellen de onderzoekers.

Mosselburgers

Maar welke vis is nu duurzaam? Margreet van Vilsteren, directeur van Good Fish, heeft goed nieuws voor de Belgen: met een mossel zit u altijd goed. “We zeggen eigenlijk nooit: eet meer of minder vis. Maar voor mosselen maken we een uitzondering. Een flexitariër kan beter voor een mosseltje dan voor een kaasburger gaan.” En wist u dat mosselburgers in opmars zijn?

Dit sluit aan bij het onderzoek waarin tientallen soorten vis werden geanalyseerd. Schelpdieren, zoals mosselen, kokkels en oesters, en pelagische vis zoals ansjovis en makreel creëren minder uitstoot van broeikasgassen en zijn voedzamer dan rundvlees, varkensvlees of kip. “Pelagische vis zoals makreel en sardientjes zitten in scholen en zwemmen aan de oppervlakte. Met een groot net heb je alles. Deze vangst heeft een lage CO2-afdruk”, zegt Van Vilsteren. Ook in het wild gevangen roze zalm is een goede keus. Witvis, zoals kabeljauw, heeft ook een lage klimaatimpact, maar bevat weer minder voedingsmiddelen.

En wat is volgens Margreet van Vilsteren de meest duurzame en meest voedzame vis? Haring. Het visje zit vol gezonde Omega-3 vetzuren en de haringvangst is netjes georganiseerd. Wat u beter kan laten liggen? “Kort door de bocht zijn alle platvissen fout, denk aan tong en schol.”

Mocht u soms ook verdwaasd door het visrayon in de supermarkt lopen, kunt u de de VISwijzer van Good Fish of het WNF (Wereld Natuur Fonds) checken. Zo ziet u in een oogopslag welke vis duurzaam is en welke u beter kunt laten liggen. Let op: de VISwijzer geeft aan of de visserij duurzaam is: is er genoeg vis, is de vangtechniek niet schadelijk en is het beheer goed. De CO2-voetafdruk is niet meegenomen. Van Vilsteren: “De mythe bij de consument is: vis van dichtbij is lokaal is duurzaam. Maar qua voetafdruk is het heel slecht. Die schepen hebben duizenden liters diesel nodig.”

Vis bij de supermarkt

Dan nog de hamvraag waar u uw vis haalt: bij de supermarkt of bij de lokale visboer? Dit antwoord is verrassend, want de supermarkt is de betere keuze, zegt Van Vilsteren. De retailer koopt de grootste partijen op en kan eisen stellen. Good Fish onderzocht in Nederland de duurzaamheid van vis en de informatievoorziening bij viswinkels en viskramen. Houd u vast: slechts 1 procent van de visdetaillisten had de wettelijk verplichte info over de vis bij het product staan. “Koop nooit ongecertificeerde tropische garnalen bij de visboer. Een lokale tong, daar zou ik wel voor durven gaan”, adviseert Van Vilsteren. Ook bleek dat 70 procent van de visverkopers geen vertrouwen hebben in duurzaamheidskeurmerken en ook dachten dat u als consument daar niet in geïnteresseerd bent.

Keurmerken liggen sowieso onder een vergrootglas. In 2021 zorgde de Netlix-documentaire Seaspiracy voor veel ophef. De makers claimden dat duurzaamheidslabels op visproducten niets betekenen, dat plasticvervuiling in de oceaan grotendeels komt door visnetten en dat er door overbevissing binnen dertig jaar geen leven meer in zee zal zijn. Het is goed dat mensen wakker zijn geschud, zegt Margreet van Vilsteren, maar ze vindt het jammer dat ze het MSC (Marine Stewardship Council) zo blootgesteld hebben aan slechte beeldvorming. “Het is het enige keurmerk dat voor 95 procent duurzame vis garandeert. Van alle labels is dat de meest betrouwbare. Als je zalm of tonijn wilt eten, pak deze vis dan met dit label.”