‘Ik ben niet alleen, denk ik. Vrees ik’: minister Van Quickenborne na het safehouse
Het leven van minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) en zijn gezin werd in een week tijd helemaal omgegooid. Hoewel hij uit het safehouse is, staat hij nog altijd onder verhoogde beveiliging. ‘Ik vrees ervoor dat zolang ik minister ben, het vroegere normaal niet meer terugkeert.’
Hoe gaat het met u?
“Afgelopen week was heftig. Voor mijn familie is dit heel moeilijk, die heeft hier niet voor gekozen maar draagt wel de gevolgen. Mijn twee kinderen gaan nu niet naar school, en mijn echtgenote werkt op afstand. Maar ik voel me strijdvaardig. Als je op de grond stampt, komen de pieren naar boven. Dat is wat er nu gebeurt. In een eerder interview met De Morgen (DM 22/9) (vertelde criminoloog Cyrille Fijnaut dat als de overheid ingrijpt in het drugsmilieu, drugscriminelen eerst proberen te corrumperen en als dat niet lukt, proberen ze te intimideren. Het is nooit bij mij opgekomen dat dit mij ook kon overkomen. Nooit. Toen ik beveiliging kreeg dacht ik: is dit nu het nieuwe normaal? Ik weet het niet.”
Kan u weer vrij bewegen?
“Het safehouse is niet meer nodig, dat betekent dat de dreiging niet meer imminent is. Er is wel nog altijd een ernstige dreiging, dus ik leef onder verhoogd beveiligingsniveau. Mijn doen en laten wordt volledig gecontroleerd door de politie. Hopelijk kan de situatie op bepaald moment veranderen, maar ik vrees ervoor dat het vroegere normaal niet terugkeert zolang ik minister ben. Ik denk dat die dreiging zal blijven.”
Bent u tot nieuwe inzichten gekomen afgelopen week?
“Ja, toch wel. Ik heb heel bewust het woord narcoterrorisme gekozen. Het woord terrorisme past daar, omdat men de maatschappij en democratie echt ondermijnt: ze willen terreur zaaien, intimideren, de samenleving in hun grip krijgen met de bedoeling over te stappen naar een narcostaat. Dat gaan we nooit toestaan. We zijn in een nieuwe fase beland. Vandaar dat ik donderdag in het parlement heb gezegd dat we een extra stap gaan zetten: we gaan de Veiligheid van de Staat inschakelen. Staatsveiligheid werkt op extremisme, terrorisme en spionage, en nu dus ook op georganiseerde drugscriminaliteit.”
Wat is het doel van de maatregelen die u treft?
“Het doel is wat men in Italië heeft gedaan: de maffia zware klappen toedienen. Het heeft in Italië niet veel gescheeld of het land werd een narcostaat. Een aantal onderzoeksrechters zijn opgestaan die het aandurfden om honderden maffiosi te veroordelen tot levenslange gevangenisstraffen. Ik zeg niet dat maffia weg is in Italië, maar het is beheersbaar. Dat is ook onze opdracht.”
Deze zomer kwam er kritiek op de federale regering dat drugs te veel gezien wordt als een Antwerps probleem. Hoe keek u hiernaar?
“In 2020, bij de start van de operatie Sky ECC, zagen we dat de kern in Antwerpen zat. Toen hebben we al tal van maatregelen genomen, we hebben niet gewacht tot deze zaak. Als Antwerpen overstroomt, dan staat heel Vlaanderen blank. Dat besef ik heel goed. We staan schouder aan schouder met Antwerpen en dat weet Bart De Wever ook wel. De strijd tegen georganiseerde criminaliteit is een strijd die we met heel veel overtuiging hebben gevoerd en nu met nog meer overtuiging zullen voeren.”
Deze week was er een inval in Merksem, waarbij iemand het leven liet. Is extreemrechts terrorisme in opmars in België?
“De veiligheidsdiensten (Staatveiligheid en OCAD) zeggen dat het aantal rechts-extremistische incidenten toeneemt. Er staan nu 62 mensen op de terroristenlijst met rechts-extremistische signatuur, die lijst groeit. Corona is een versnellende factor geweest. Deze mensen waren geïsoleerd en zijn vaak vatbaar voor complottheorieën. Dan krijg je preppers die denken: doomsday is coming, we gaan dat versnellen en we bewapenen ons. Het zijn geen goed georganiseerde hiërarchische netwerken, het is een lappendeken van allerlei ideologieën. De gemene deler is dat ze anti-overheid zijn. Ze zijn tot vreemde dingen in staat. In Merksem zijn letterlijk verschillende bestelwagens met munitie gevuld, je acht dat niet voor mogelijk.”
Het vorige interview dat u met deze krant had was op uw vakantieadres in Zeeland. Dat leek een zorgeloze zomer, is dat voor nu een ver perspectief?
“Ja, ik hoop dat we nog vakantie kunnen nemen. Maar zoals de zaken er nu voorstaan zal dat vakantie zijn met mensen voor en achter mij. Dat is niet evident. Maar weet je, ik troost me met het idee dat ik een sterke vrouw en kinderen heb, we hebben alles aan hen uitgelegd. Ik denk ook vaak aan magistraten en politiemensen. Zoals politiemensen die een inval doen, en drugsmagistraten die drugscriminelen in de ogen kijken en veroordelen tot zoveel jaar cel. Ik denk aan mensen die undercover werken en zich ook zorgen maken over familie en kinderen. Ik ben niet alleen, denk ik. Vrees ik.”
Ligt u er wakker van?
“Nee, ik slaap relatief goed. Wel kort, maar ik slaap goed. Ik kan er mee omgaan omdat ik, als ik kijk naar het parcours van de afgelopen twee jaar, denk bij mezelf: hebben we iets laten liggen, hebben we te weinig gedaan? Nee, we hebben echt heel veel gedaan. Ik ben trots op het parcours dat we met de regering gereden hebben. De strijd gaat voort.”
Na het interview werd het nieuws bekend dat de minister is gedagvaard door drie advocaten die inzage willen in het moederdossier van Sky ECC. Van Quickenborne neemt hiervan akte en zal dit debat voeren in de rechtbank.