‘Misselijkmakend’: Netflix-reeks ‘Dahmer’ doet heel wat stof opwaaien, maar breekt intussen wel kijkcijferrecord

Als de vader van Jeffrey Dahmer zich op het politiebureau meldt, hebben de agenten onaangenaam nieuws. Ze vonden “verschillende voorwerpen die erop wijzen dat uw zoon meerdere moorden heeft gepleegd”. Zoals daar zijn: een menselijk hoofd, twee harten, mannelijke genitaliën, vijf schedels, een compleet skelet en een vat met zuur met daarin drie torso’s. De ‘verschillende voorwerpen’ worden ook in beeld gebracht . Zo’n opsomming alleen is immers maar abstract. Op basis van de restanten op het kookgerei denkt de politie bovendien dat Dahmer enkele van zijn slachtoffers opat. Agent tegen vader: “We laten u even alleen om uzelf te herpakken.”

Even eerder zagen we hoe een en ander in zijn werk pleegt te gaan. Vanuit het groezelige appartement van Dahmer klinkt het geluid van een elektrische zaag. Het volgende shot spoelt hij een bebloed vleesmes schoon. In een homobar pikt hij vervolgens zijn volgende slachtoffer op. Ostentatief vergrendelt Dahmer de deur. Al even nadrukkelijk mengt hij een verdovend goedje door het bier. En zo wordt de horror twintig minuten opgevoerd.

De nieuwe Netflixreeks Dahmer laat weinig aan de verbeelding over. Vooral in de eerste twee afleveringen is het perversie troef. Dat is de makers op kritiek komen te staan. De expliciete scènes zijn weinig respectvol naar de slachtoffers en hun nabestaanden toe, zo klinkt het. De serie is immers geen fictie, maar true crime. Tussen 1978 en 1991 vermoordde lustmoordenaar, necrofiel en kannibaal Jeffrey Dahmer zeventien jongens en mannen. Veel te lang kon hij zijn gang gaan. Uiteindelijk kreeg hij vijftien keer levenslang. Na twee jaar werd hij door medegevangenen vermoord.

Ophef

Opvallend is dat Netflix de serie haast geruisloos lanceerde. Wanneer een producent als Ryan Murphy, die door Netflix voor een recordbedrag van 300 miljoen dollar werd binnengehaald, met iets nieuws komt, gaat daar doorgaans een uitgekiende promotiecampagne aan vooraf. Ditmaal beperkte de promotie zich tot een trailer die vijf dagen voor de release op het internet werd gedropt.

Onder meer The Guardian suggereert dat Netflix misschien zelf ook wel doorheeft dat het geen al te verfijnd product voortbracht. “Haast niet te bekijken en misselijkmakend”, zo oordeelt de Britse krant. “Het lijkt alsof er iets zo is misgegaan dat Netflix besloten heeft om zo weinig mogelijk aandacht te creëren.”

Dat is dan niet al te best gelukt. In de vijf dagen na de release werd de serie al 196,2 miljoen uur bekeken. Ter vergelijking: de tweede best bekeken reeks haalde 60,97 miljoen kijkuren. Dahmer boekt dan ook een record: niet eerder keken er zoveel mensen in de week van de première naar een serie op Netflix.

Filmcritici zijn echter een stuk minder enthousiast. Metacritic, een site die recensies samenbrengt, berekende een score van 4,5 op 10. “Een carnaval aan horror”, zo schrijft bijvoorbeeld The Telegraph.

Netflix zelf benadrukt in een bericht op de website dat het de slachtoffers van Dahmer een stem geeft. De streamingdienst zegt het verhaal te tonen vanuit het gezichtspunt van de slachtoffers. Bovendien werpen ze “een kritische blik op institutioneel racisme, wit privilege en homofobie”. Aanvankelijk labelde Netflix de serie – behalve als ‘duister’ en ‘horror’ – ook als ‘lhbtq’. Mensen uit de gemeenschap reageerden verbolgen en uiteindelijk werd de tag geschrapt.

Kritische blik

De makers tonen zich, zeker later in de serie, maatschappijkritisch. Het politieoptreden in de zaak-Dahmer was immers laks. Niet in de laatste plaats omdat de dader wit en de slachtoffers van kleur, en vaak ook gay, waren. Zo toont aflevering twee hoe zwarte buurtbewoners een bebloede, bewusteloze en ontklede jongen aantreffen. Ze bellen de politie, maar als Dahmer komt aangelopen en beweert dat het om zijn dronken, achttienjarige vriend gaat, geloven ze hem. De agenten gaan nog wel mee naar Dahmers appartement. Uit angst om “iets op te lopen” komen ze nauwelijks verder dan de voordeur. Konerak Sinthasomphone, veertien jaar oud, wordt vermoord.

De aflevering maakt ook duidelijk waarom de makers sensatiedrift verweten wordt. Gruwelijk is de scene waarin Sinthasomphone een primitief soort lobotomie ondergaat. Dat overschaduwt uiteindelijk Netflix’ ‘kritische blik’.

Nabestaanden van de slachtoffers van Dahmer zijn ook niet erg onder de indruk van alle goede intenties. Rita Isbell, de zus van Errol Lindsey, een van de slachtoffers, schreef een persoonlijk essay op Insider. In de serie wordt haar emotionele speech in de rechtszaal nagespeeld: “Ik ben nooit gecontacteerd over de serie. Ik vind dat Netflix ons had moeten vragen of wij bezwaar hadden en hoe wij ons erbij voelen. Ze hebben mij niks gevraagd. Ze zijn gewoon aan de slag gegaan.” Wat haar betreft draait het bij de streamingdienst alleen om geld: “Netflix wil verdienen.”

Ook haar neef Eric Perry laat zich horen. Via Twitter richt hij zich tot degenen die van plan zijn om de serie te bekijken: “Als je werkelijk nieuwsgierig bent naar de slachtoffers: mijn familie is gefrustreerd over de serie. Het traumatiseert keer op keer. En waarvoor? Hoeveel films, series en documentaires moeten er nog komen?”