Tussen augustus 2022 en maart 2023 moeten de Europese lidstaten 15 procent minder gas verbruiken dan het gemiddelde van de periode 2017-2021. De thermostaat op 19 graden zetten, weet je wel. Maar de laatste twee weken van september klom de aardgasconsumptie in zowel België, Duitsland als Frankrijk opnieuw boven dat vijfjarige gemiddelde, zo becijferde zakenkrant De Tijd. Enkel de Nederlanders zijn goed op dreef: hun gasverbruik ligt sinds augustus net geen 29 procent lager dan het vijfjarige gemiddelde, bij ons is dat maar 8 procent. En dan moeten de koudste maanden nog komen.

Alle beetjes helpen

Het leek nochtans alsof het een eitje zou worden om de Europese doelstelling te halen. Door de torenhoge energiefacturen stond de verwarming in veel huizen een pak lager. Maar nu de koude eraan zit te komen, verandert dat. “Volop achter maatregelen staan is nu eenmaal makkelijker als de nood nog niet groot is”, zegt gedragseconoom Sam Cosaert van de UAntwerpen. “Het verlies aan comfort is dan iets wat nog ver voor ons ligt en wat we makkelijk een plaatsje kunnen geven. Tot je de daad bij het woord moet voegen, en dan voelt dat verlies zwaarder aan dan het eigenlijk is. Mensen hebben het sowieso moeilijk om een stap terug te zetten en aan comfort in te boeten.”

Toch wil de adjunct-professor niet gezegd hebben dat het allemaal een maat voor niets wordt. “Alle beetjes helpen. En sowieso vergroot de aandacht voor de problematiek het bewustzijn van de mensen, wat op termijn tot een gedragsverandering zal leiden: energieverslindende toestellen vervangen door zuinigere exemplaren, meer en beter gaan isoleren, zonnepanelen of een warmtepomp installeren. Akkoord, niet meteen investeringen die al deze winter soelaas brengen, maar op de langere termijn wel.”

Sensibiliseren

Ook Andy Pieters, woordvoerder van bevoegd Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA), vindt het nog veel te vroeg voor verregaande conclusies: “We gaan nu, na één koudeprikje, toch al niet beginnen panikeren? We weten niet eens of we een zachte of een koude winter zullen krijgen. Wij blijven alvast de Vlamingen sensibiliseren en overtuigen om hun gas- en elektriciteitsverbruik te verminderen via energiebesparende investeringen.” Hij verwijst daarbij naar MijnVerbouwPremie, het eengemaakte Vlaamse premiesysteem voor alle energiebesparende ingrepen en investeringen in woningkwaliteit. Zaterdag werd het digitale loket opgestart en op een dag stond de teller al op meer dan 1.800 dossiers.