Direct naar artikelinhoud
NieuwsEnergie

Ook als je bespaart in de winter, dreigt energiefactuur duurder uit te vallen: ‘Nadeel van dit systeem’

Ook bij wie een digitale meter heeft, wordt het verbruik voor de jaarfactuur gespreid volgens een zogenaamd lastprofiel.Beeld rv

U kan deze winter nog zo fel besparen op uw aardgasverbruik als u wil, toch bestaat de kans dat u honderden euro’s meer dient te betalen dan eigenlijk zou moeten. Door de manier waarop uw verbruik berekend wordt, dreigt namelijk overfacturatie. ‘Gezinnen die energie besparen als de prijzen hoog staan, worden door dit systeem benadeeld.’

Onder druk van de hoge energieprijzen kijken veel Vlaamse gezinnen met een bang hart naar hun energieverbruik. Om de rekening te drukken, proberen we met z’n allen te besparen. Van korter douchen tot minder koken op het fornuis. Maar voor het gasverbruik zal de inspanning vooral deze winter geleverd moeten worden, wanneer de verwarming al dan niet aangaat, en op welke temperatuur dat dan gebeurt.

Toch zal de besparing die veel Vlamingen realiseren op hun factuur veel minder opleveren dan eigenlijk zou moeten. Dat komt door de manier waarop ons gasverbruik verrekend wordt op de jaarfactuur. Doordat uw meterstand slechts één keer per jaar wordt opgenomen, weet uw energieleverancier alleen wat uw jaarverbruik is - en niet wat u reëel per maand verbruikt.

Om bij de berekening van uw jaarfactuur uw verbruik toch over een heel jaar te spreiden, gebruiken leveranciers zogenaamde lastprofielen. Die schatten op basis van historische gegevens het verbruik over de maanden heen in. Zo gaat men er voor een gemiddeld gezin dat op aardgas verwarmt van uit dat 36 procent van het jaarverbruik in de laatste drie maanden van het jaar ligt.

Variabel contract

Dat is vooral een nadeel voor wie een variabel contract heeft en zijn gebruik aanpast wanneer het maandtarief hoog is. Want zelfs wie in theorie de laatste drie maanden van het jaar de gaskraan dichtdraait, zal nog steeds 36 procent van zijn jaarverbruik aan de tarieven van die drie wintermaanden afgerekend krijgen. Door het inkrimpende aanbod van vaste energiecontracten, neemt het aandeel Vlamingen met een variabel contract de laatste maanden toe. Volgens de laatste cijfers van de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) is 50,7 procent van de aardgascontracten intussen variabel.

Een theoretische oefening voor een gemiddeld gezin, dat normaal een jaarverbruik van 23.260 kWh heeft en van wie de jaarafrekening van januari tot december loopt, schetst de impact van de potentiële overfacturatie.

Wanneer dat gezin zijn verbruik in de laatste drie maanden van dit jaar halveert, zal het bij facturatie volgens lastprofiel 236 euro meer betalen dan wanneer het werkelijke verbruik in rekening wordt gebracht. Wanneer dat gezin zijn verbruik in oktober, november en december tot nul herleidt, zal het zelfs 472 euro te veel betalen. Daarbij gaan we ervan uit dat het prijsniveau in de laatste drie maanden van dit jaar na de piek van september zakt, maar hoger blijft dan in augustus en de eerste jaarhelft, zoals het er op dit moment ook naar uitziet.

Let wel: dit betekent niet dat besparen zinloos is. Elke kilowattuur die u minder verbruikt, zal op uw jaarafrekening een positief effect hebben. Alleen is dat effect minder groot dan wanneer u volgens uw reëel verbruik zou gefactureerd worden.

Slechte zaak

“Gezinnen die energie besparen als de prijzen hoog staan, worden door dit systeem benadeeld”, zegt Leen Vandezande van de Vlaamse energieregulator VREG. “Iemand die de komende maanden bijvoorbeeld geen gas gebruikt omdat die enkele maanden gaat overwinteren in het buitenland of op pellets overschakelt, zal een deel van zijn jaarverbruik toch toegewezen krijgen aan de prijs van de wintermaanden. Als je ervan uitgaat dat die maanden duurder zijn, doe je dus een slechte zaak.”

Al is de berekening volgens lastprofielen - die overigens erg precies zijn samengesteld - niet zo gek. Toch niet voor wie een analoge teller heeft. “Die verbruiken moeten nu eenmaal verdeeld worden over de verschillende maanden. Een andere optie is er dan niet”, klinkt het. Trouwens: ook wie de meterstand eigenhandig maandelijks doorspeelt aan zijn leverancier, zal nog steeds op basis van de jaarlijkse inschatting van het lastprofiel gefactureerd worden.

Ook wie een digitale meter heeft, wordt niet volgens het reële maandverbruik gefactureerd.Beeld Vreg.be

Digitale meter

Hetzelfde geldt echter ook voor wie een digitale meter heeft. Ook al communiceert die in principe nu al voortdurend het reële verbruik naar netbeheerder Fluvius. Maar de software van Fluvius om die gegevens aan de energieleveranciers te bezorgen is nog niet klaar. “Dat moet tegen 1 april 2023 in orde zijn”, zegt Vandezande van de VREG, die anders dreigt met een boete.

“We werken hieraan”, klinkt het bij Fluvius zelf. “Er worden op korte termijn veel nieuwe functionaliteiten in de energiemarkt gelanceerd, we rollen zaken stap voor stap uit”, zegt woordvoerder Björn Verdoodt. “Tegen april zullen de maandelijkse verbruiksgegevens uit de digitale meters ook voor jaarfacturatie doorgestuurd worden.”

Wie op dit moment echt zeker wil zijn dat zijn werkelijke maandverbruik aangerekend wordt, heeft vandaag één optie. En dat is de leverancier vragen naar maandfacturatie, waarbij elke maand het werkelijke verbruik wordt betaald. Een optie die de grote leveranciers sinds april verplicht moeten aanbieden, maar nog niet allemaal doen.

“De contracten met mogelijkheid tot maandfacturatie vind je terug in de V-test”, zegt Vandezande van de VREG. “We zien er intussen op toe dat leveranciers die wettelijk verplicht zijn de dienst aan te bieden, er ook werk van maken.”

Op dit moment is de maandelijkse afrekening niet populair. Eind augustus werden in Vlaanderen 4.060 elektriciteitscontracten en 290 aardgascontracten op maandbasis afgerekend.