"Alfred Nobel draait zich om in zijn graf": Wit-Rusland en Rusland niet opgezet met Nobelprijs voor de Vrede voor burgerrechtenorganisaties

Het lijkt vanzelfsprekend dat de vandaag jarige Russische president Vladimir Poetin niet blij is met de prijs voor de Wit-Russische burgerrechtenactivist Ales Bialiatski en de organisaties Memorial in Rusland en het Centrum voor Burgerlijke Vrijheden voor Oekraïne. Ook vorig jaar al ging de Nobelprijs naar de Russische kritische journalist Dimitri Moeratov. De Russische VN-ambassadeur, Gennadi Gatilov,  reageerde in Genève met de woorden: "Wij trekken ons dit niet aan."

Terwijl de uitreiking van de Nobelprijs niet onverwacht werd doodgezwegen in de Wit-Russische media, noemde het ministerie van Buitenlandse Zaken van Wit-Rusland de prijs gepolitiseerd. "De voorbije jaren heeft het Nobelprijscomité zo vaak politiek geïnspireerde vredesprijzen uitgereikt dat Alfred Nobel moe werd van zich in zijn graf om te draaien", zei de ministeriële woordvoerder. 

Toch een ietwat opmerkelijke reactie in Oekraïne zelf. Daar zegt een woordvoerder van president Volodimir Zelenski dat de bevolking van Oekraïne vandaag de belangrijkste voorvechter is van de vrede. Presidentieel adviseur Mykhailo Podoliak noemt het een interessante interpretatie van het woord "vrede" wanneer vertegenwoordigers van twee landen die een derde land aanvielen de prijs krijgen. "Russische noch Wit-Russische organisaties konden weerstand bieden tegen de oorlog." 

De Franse president Emmanuel Macron was een van de eersten om de laureaten een hart onder de riem te steken. "Hun prijs brengt hulde aan de onwankelbare verdedigers van de mensenrechten in Europa", tweette Macron. 

Ook andere Europese leiders vinden dat de winnaars belangrijk werk verrichten in deze tijd van oorlog in Oekraïne. "Er is oorlog in Europa. Jullie werk voor vrede en mensenrechten is daarom belangrijker dan ooit", is de boodschap van de Deense minister van Buitenlandse Zaken Jeppe Kofod. Voor de Noorse premier Jonas Gahr "stuurt het een signaal uit dat wie de burgeractivisten onder de knoet houdt, zijn eigen macht wil beschermen". 

Voor de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, belicht de prijs de kracht van de burgermaatschappij om vrede te stichten. "Burgerrechtengroepen zijn de zuurstof van de democratie, de katalysatoren van de vrede, van de sociale vooruitgang en de economische groei", schrijft Guterres. Hij waarschuwt dat overal in de wereld de ruimte voor dit soort van acties krimpt, omdat mensenrechtenactivisten, klimaatactivisten en journalisten het slachtoffer zijn van willekeurige arrestaties, harde celstraffen, boetes en gewelddadige aanvallen."