Er is al langer sprake van de overwinsten van energieproducenten af te romen. Ruim een week geleden kwam Europa met een voorstel voor zo’n mechanisme. Minister Van der Straeten legde daarop een eigen voorstel op tafel. Het zou goed zijn voor 4,7 miljard euro: 1,8 miljard euro dit jaar en 2,9 miljard euro volgend jaar, al hangt de opbrengst voor 2023 af van hoe de markt evolueert.

Het groene voorstel gaat wel een pak verder dan wat Europa had vooropgesteld, al valt steevast te horen dat Europa dat ook toelaat. Zo zouden voor elektriciteitsbedrijven alle inkomsten boven de grens van 130 euro per megawattuur aan 100 procent worden belast. Europa stelt een plafond van 180 euro per megawattuur voor. Bovendien zou het twee jaar gelden, terwijl de Europese verordening het over zeven maanden heeft.

Minder ver

Minister van Financiën Van Peteghem wil duidelijk minder ver gaan dan zijn collega van Energie. Bij het binnengaan van de Wetstraat 16 voor de start van het begrotingsconclaaf, merkte hij zaterdagmorgen op dat het voorstel uit Europa voor een “heel duidelijk juridisch kader” zorgt en dat hij bereid is binnen dat kader de overwinsten af te romen. “Ik heb altijd gezegd dat als we iets op tafel leggen, we moeten zorgen dat het niet binnen twee weken of twee maanden wordt vernietigd door een rechtbank”, aldus Van Peteghem. 

Dat zou dan wel een pak minder geld in het laatje brengen - geld dat de regering goed kan gebruiken om de begroting te stutten. In de omgeving van de minister wordt benadrukt dat het wel degelijk de bedoeling is aan de slag te gaan met de overwinsten, maar met een systeem dat standhoudt. Elders valt dezelfde redenering als die van Van Peteghem te horen, namelijk dat hoe verder je van het Europees kader afwijkt, hoe meer je je blootstelt aan juridische procedures. Later op de dag zou een nieuw voorstel over de overwinsten worden besproken.

Gilkinet

Ecolo-vicepremier Georges Gilkinet staat achter het voorstel van zijn groene collega. “Het zal ons helpen de burgers, kmo’s en bedrijven beter bij te staan tegen de explosie van hun kosten. Ik kan moeilijk begrijpen dat sommigen binnen de regering op de rem staan en haar verwijten ambitieus te zijn. Alle extra middelen zijn welkom in deze omstandigheden”, aldus Gilkinet. Binnen het socialistische kamp was men het eerder deze week wel eens met de geest en grootteorde van het voorstel. 

Van Peteghem wil ook dat de beleidsverklaring die premier Alexander De Croo dinsdag in de Kamer voorleest, het over zijn fiscale hervorming heeft. Voor de zomer kwam Van Peteghem met een blauwdruk voor zo’n hervorming. “De fiscale hervorming ligt op tafel. De bespreking is bezig binnen de regering. Ik heb altijd gezegd dat deze begroting ook moet gaan over de hervormingen die we de komende periode kunnen gaan doen”, luidde het. “Vandaag zien we dat mensen het gevoel hebben dat werken niet meer loont. Wij moeten ervoor zorgen dat werken effectief gaat lonen.”

Te kort

Binnen regeringskringen luidt het dat een weekend te kort is om zich verder over een fiscale hervorming te buigen, samen met de begrotingsdiscussie. Het gaat ook over een gevoelig thema. Daarom zal mogelijk een notificatie worden genomen met daarin de krijtlijnen en een tijdspad om de hervorming tijdens het najaar verder uit te werken.

Op de agenda van de topministers staat behalve Energie, ook een nieuwe begrotingstabel van de premier met een oplijsting van alle maatregelen die op tafel liggen. Daarnaast buigen ze zich ook over competitiviteit en de arbeidsmarkt. De verwachting is dat de regering het hele weekend zal doorvergaderen, met mogelijk nog maandag(avond) erbij. Dinsdagnamiddag staat de state of the union van de premier in de Kamer geprogrammeerd.

De voorbije dagen en weken passeerden nog verschillende voorstellen de revue om nieuwe fiscale inkomsten aan te boren. Denk aan de dienstencheques, tweede woningen, een crisisbijdrage van de hoogste lonen, enzovoort. MR-vicepremier David Clarinval waarschuwde alvast dat er voor de liberalen zo weinig mogelijk lasten mogen bijkomen.