Er is al langer sprake van de overwinsten van energieproducenten af te romen. Ruim een week geleden kwam Europa met een voorstel voor zo’n mechanisme. Minister Van der Straeten legde daarop een eigen voorstel op tafel. Het zou goed zijn voor 4,7 miljard euro: 1,8 miljard euro dit jaar en 2,9 miljard euro volgend jaar, al hangt de opbrengst voor 2023 af van hoe de markt evolueert.

Het groene voorstel gaat wel een pak verder dan wat Europa had vooropgesteld. Zo zouden voor elektriciteitsbedrijven alle inkomsten boven de grens van 130 euro per megawattuur aan 100 procent worden belast. Europa stelt een plafond van 180 euro per megawattuur voor. Bovendien zou het twee jaar gelden, terwijl de Europese verordening het over zeven maanden heeft.

“Het voorstel dat ik vorige week heb neergelegd, respecteert het Europees kader. Het Europees kader is een verplicht minimumkader. Het laat lidstaten toe verder te gaan. Ik bevestig wat ik in het parlement heb gezegd: het is nu een kwestie van politieke wil”, zegt minister Van der Straeten. “Er zijn aan de ene kant bedrijven die buitengewone winsten maken en aan de andere kant gezinnen die hun facturen niet meer kunnen betalen. Ik sta aan de kant van de gezinnen.”

Binnen de regering zit niet iedereen op dezelfde golflengte. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) benadrukte zaterdag dat hij liefst binnen het Europese kader wil blijven om geen juridische problemen te krijgen. “Ik heb altijd gezegd dat als we iets op tafel leggen, we moeten zorgen dat het niet binnen twee weken of twee maanden wordt vernietigd door een rechtbank”, aldus Van Peteghem. Ook elders binnen de regering wordt getwijfeld aan de juridische risico’s. Het voorstel wordt voort besproken binnen een werkgroep.

Nog binnen het luik energie leeft optimisme over de hervorming waarbij de btw op gas en elektriciteit op 6 procent zou blijven, maar dan gekoppeld aan een accijnshervorming. Dat moet het mogelijk maken forse prijsschommelingen op te vangen, maar ook lagere tarieven te heffen voor wie weinig verbruikt. Over de hervorming van het sociaal tarief blijken er nog veel openstaande vragen te zijn. Daar zal mogelijk een tijdspad worden afgesproken om de hervorming verder te bespreken.

De topministers buigen zich ook over een luik competitiviteit. Daarbij ligt onder meer een crisismaatregel voor de ondernemingen op tafel waarbij hun RSZ-bijdragen kunnen worden gespreid of tijdelijk opgeschort. Een ander voorstel slaat op de patronale bijdragen op de verhoogde index. Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert opperde deze week bij de volgende indexering met 2 procent, een deel ervan netto te laten uitbetalen.