Tweede dag begrotingsconclaaf gestart, energie ligt nog steeds op tafel

Het kernkabinet zat gisteren sinds 10.00 uur samen in de Wetstraat 16 voor het begrotingsconclaaf. Omstreeks 01.00 uur vannacht was de vergadering afgelopen.

De premier heeft in de loop van zaterdagavond een tijdlang bilaterale gesprekken gevoerd, maar er vond ook nog een plenaire onderhandeling plaats over de meervragen van de verschillende partijen. Definitieve beslissingen zijn naar verluidt niet afgeklopt.

Vanmorgen kwam de kern opnieuw samen. Tegen dinsdagnamiddag moet er een akkoord zijn, want dan staat de state of the union van de eerste minister in de Kamer geprogrammeerd.

Voor de vergadering werd verdergezet, kon onze redactie al enkele reacties sprokkelen. “In een periode dat er grote verliezers zijn - mensen die hun facturen niet kunnen betalen - maar ook grote winnaars - mensen die overwinsten boeken -, denk ik dat we die overwinsten moeten belasten”, bleef minister van Energie, Tinne Van der Straeten (Groen), bij haar standpunt.

Vorige zondag legde Van der Straeten een voorstel op tafel om de overwinsten van energieproducenten af te romen. Ruim een week geleden kwam Europa met een voorstel voor zo’n mechanisme. Het voorstel van Van der Straeten gaat verder dan het Europese kader door de overwinsten vanaf 130 euro per MWh te viseren terwijl Europa 180 MWh naar voren schuift. Het zou goed zijn voor 4,7 miljard euro: 1,8 miljard euro dit jaar en 2,9 miljard euro volgend jaar, al hangt de opbrengst voor 2023 af van hoe de markt evolueert. Voor Van der Straeten is het Europees kader een minimum. “Iedereen wil een zo robuust mogelijk systeem”, zei ze.

“Het voorstel van Tinne Van der Straeten is zeer robuust”, verzekerde Ecolo-vicepremier Georges Gilkinet. “Er zijn duidelijk overwinsten in de energiesector en niemand kan in deze crisis zulke overwinsten maken. We moeten echt voluntaristisch zijn om die af te romen en te herverdelen. Hoe meer overwinsten we kunnen afromen, hoe meer we kunnen herverdelen en hoe positiever dat is voor onze burgers en ondernemingen, de kmo’s en ambachten inbegrepen.”

Binnen de meerderheid willen sommigen niet te fel afwijken van het Europese kader wegens de juridische zekerheid. Zo herhaalde CD&V-vicepremier en minister van Financiën Vincent Van Peteghem zijn eis voor een solide mechanisme. Hij wil binnen het Europese kader blijven.

De PS pleit dan weer voor een ambitieus systeem: “We willen een schema in de lijn van dat van de minister van Energie, zo ambitieus mogelijk dus. Er zit een rechtvaardigheidsaspect in dit debat: het is onaanvaardbaar dat sommigen zich verrijken, terwijl de mensen in moeilijkheden zijn”, benadrukte PS-staatssecretaris Thomas Dermine bij ‘C’est pas tous les jours dimanche’ (RTL-TVi).

Ook op tafel van de topministers ligt de uitbreiding van het sociaal tarief. Daarover moet een principeakkoord gesloten worden, dat de komende weken verder uitgewerkt moet worden.

CD&V-voorzitter Sammy Mahdi kondigde in De Zevende Dag (Eén) ook aan dat zijn partij een eerste stap in de uitwerking van de fiscale hervorming van minister van Financiën Vincent Van Peteghem op tafel legt. Die komt neer op een belastingvermindering van ongeveer 1.300 euro netto per jaar voor een werknemer.

“Wij willen dat in deze moeilijke tijden gezinnen die het moeilijk hebben, hardwerkende kleine bedrijven die het moeilijk hebben, dat die kunnen geholpen worden”, zei minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (Vooruit). “Maar tegelijkertijd moet je er natuurlijk voor zorgen dat die begroting robuust is en in orde is voor de toekomst.” Volgens Vandenbroucke kan je als overheid die “hardwerkende kleine bedrijven” helpen “zonder dat je de sociale zekerheid in moeilijkheden brengt”.

“Het zal allemaal misschien wat minder zijn dan we hadden gehoopt”, zei minister van Ambtenarenzaken, Petra De Sutter (Groen), over de loonsopslag die ze aan de ambtenaren had beloofd. “Er zal zeker iets zijn voor de sectorale akkoorden voor politie en ambtenaren”, voegde ze eraan toe. “Zeven procent zal het niet worden, maar we willen wel iets doen.”

De topministers buigen zich ook over de competitiviteit van de Belgische ondernemingen, die naast de kosten van de energie ook geconfronteerd worden met de automatische loonindexering. Meerdere voorstellen liggen op tafel, zoals de defiscalisering van de index of het uitstel of schrappen van de sociale bijdragen. “We moeten de burgers beschermen tegen de energieprijzen, maar we mogen vooral ook de bedrijven en het concurrentievermogen niet vergeten”, zei minister van Zelfstandigen, David Clarinval (MR).

De voorstellen liggen moeilijk bij de socialisten, maar CD&V-voorzitter Sammy Mahdi zei in De Zevende Dag dat een uitstel voor hem kan, maar dat er voor hem geen sprake kan zijn van het schrappen van de sociale bijdragen.

Volgens de VRT zou een ander liberaal voorstel wel al verworven zijn, namelijk de uitbreiding van het systeem van studentenarbeid en flexi-jobs. Het aantal uren dat studenten kunnen werken aan een voordelig tarief zonder het kindergeld te verliezen zou stijgen van 475 naar 600 uur per jaar. Het systeem van flexi-jobs zou worden uitgebreid naar enkele bijkomende sectoren: de zorg, de landbouw en de evenementensector.

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez benadrukte in het VTM Nieuws dat het regeerakkoord bepaalt dat er geen nieuwe belastingen komen. Daarom sabelde hij een aantal voorstellen neer die tijdens het begrotingsconclaaf circuleren, zoals het afschaffen van de woonbonus voor de tweede woning of de verhoging van de effectentaks. Die treffen de middenklassers die zekerheid willen opbouwen voor de oude dag of de kinderen, zei hij. “We willen mensen beschermen die vooruit willen gaan.”

Het kernkabinet vergadert naar verwachting nog de hele dag voort. De sfeer is volgens bronnen “constructief”, al is de agenda nog lang en wordt er wellicht dus ook morgen nog een hele dag onderhandeld. Premier De Croo wordt dinsdagnamiddag in de Kamer verwacht voor zijn ‘state of the union’.