Premier Alexander De Croo (Open VLD) wil het begrotingstekort tegen het einde van zijn bestuursperiode terugdringen van 23 miljard naar zo’n 19 miljard, een structureel tekort van 3,2 procent van het bbp. Daarvoor moeten er besparingen, nieuwe belastingen en hervormingen komen.

Brede overwinstbelasting

De regering is het eens geraakt over een overwinstbijdrage voor de energiesector. Ze besliste dat de sector een belasting zal betalen op de overwinst van dit en volgend jaar. Tussen januari en november van dit jaar zal alle winst boven de 180 euro megawattuur afgeroomd worden. Tussen december en juni volgend jaar wordt het plafond op 130 euro per megawattuur gelegd. Als de hoge prijzen na juni aanhouden, kan de maatregel met zes maanden verlengd worden.

Dankzij die afroming zullen Belgische gezinnen de eerste drie maanden van volgend jaar een energiekorting krijgen van 196 euro per maand. De hoogste inkomens zullen een deel van die korting moeten terugstorten, zoals ook het geval is met de tegemoetkoming die eerder voor de laatste maanden van dit jaar is vastgelegd. Het sociaal energietarief en de accijnzen op de energierekening worden ook hervormd, maar dat gebeurt pas later.

Er is ook een akkoord zijn om de werkgevers te steunen bij de indexering van de lonen. In het eerste en het tweede kwartaal worden de werkgeversbijdragen op het extra loon door indexering kwijtgescholden, goed voor in totaal een miljard euro. Voor het derde en vierde kwartaal zouden de werkgevers uitstel krijgen voor de betaling van de werkgeversbijdrage op het extra loon door indexering.

Tijdskrediet moet beginnen voor kind vijf jaar is

Behalve een tegemoetkoming voor gezinnen introduceert de overheid ook besparingen. Zo wordt de mogelijkheid om tijdskrediet te nemen om voor kinderen te zorgen ingeperkt. Het tijdskrediet zal voortaan moeten beginnen voordat het kind vijf jaar is, vandaag is dat nog acht jaar. Bovendien zal in dat geval nog maar 48 maanden tijdskrediet opgenomen kunnen worden tegenover 51 maanden vandaag.

Andere wijzigingen op de arbeidsmarkt zijn de mogelijkheid om in meer sectoren flexi-jobs in te zetten, en studenten meer uren te laten werken.

Ook wordt er geschrapt in de extra vergoedingen voor 50-plussers met tijdskrediet en zullen de werkgevers een hogere werkgeversbijdrage moeten betalen voor hun werknemers met brugpensioen. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) zal ook niet meer betalen voor outplacement van werknemers, omdat dat een regionale bevoegdheid is. Al die maatregelen leveren volgend jaar een besparing op van 50 miljoen euro bij de RVA, en tot 70 miljoen euro in 2024.

Vanaf 2024 verdwijnt de woonbonus voor de tweede woning. Voor wie het voordeel al heeft, blijft de maatregel behouden. De beslissing brengt niet zoveel geld in het laatje: volgend jaar levert de besparing maar zo’n 10 miljoen euro op. Op termijn loopt dat op tot 100 miljoen euro. De MR laat echter weten te ‘blijven vechten’ voor het voordeel.

De bestaande bankentaks moet meer opleveren. De mogelijkheid om de taks fiscaal af te trekken wordt beperkt. Ook wordt het netto rendement belast, niet het bruto rendement. Daardoor moet volgend jaar 111 miljoen euro extra binnenkomen.

Vennootschappen zullen een minimumbelasting moeten betalen. Die regeling viseert multinationals. Het gaat om een voorlopige regeling, in afwachting van een nieuw internationaal kader. Toch zou de minimumbelasting volgend jaar 268 miljoen euro in het laatje moeten brengen.

Minder geld voor spoor

Er wordt ook gesnoeid in het nieuw beleid van de overheid. Zo houden de federale ambtenaren van hun beloofde loonsverhoging alleen de maaltijdcheques over. Petra De Sutter (Groen) zal moeten besparen in de bedrijfsrestaurants van de overheid. De loonsverhoging bij de politie zal in fasen ingevoerd worden en mobiliteitsminister Georges Gilkinet (Ecolo) krijgt de komende jaren minder geld voor het spoor dan gevraagd, maar haalt wel een grote hap uit de middelen voor nieuw beleid. Op tien jaar tijd zou hij aanspraak maken op drie miljard euro, hij vroeg vier miljard.

Een evergreen in de begroting zijn extra accijnzen op tabak. Dat moet volgend jaar 75 en in 2024 zelf 200 miljoen euro extra opleveren. Wat dat precies betekent voor de prijs van roltabak en een pakje sigaretten is nog niet duidelijk. Wel dat voor het eerst ook op vapers accijnzen moeten worden betaald.

Daarnaast komt er ook een verpakkingsheffing, goed voor 80 miljoen euro voor de komende twee jaar.

Fiscaal wordt er ook gesnoeid. Zo wordt de notionele interestaftrek verder afgebouwd, een fiscaal voordeelregime voor bedrijven dat Guy Verhofstadt in het begin van het millennium nog invoerde. Dat moet 125 miljoen euro opleveren.

Haalden het niet

Opvallend is ook dat een aantal maatregelen waar stevig over gediscussieerd werd uiteindelijk niet behouden zijn. Zo komt er geen aanpassing van de effectentaks. Ook een wijziging in het systeem waarmee ambtenarenpensioenen worden aangepast, is afgevoerd.

Over een fiscale hervorming is nog geen definitief akkoord. Bedoeling is dat minister van Financiën Van Peteghem tegen december een ‘eerste fase van ambitieuze fiscale hervorming’ voorstelt, aldus premier De Croo.