Waarom vermindert onze eetlust naarmate we ouder worden? En kunnen we daar iets tegen doen?
Hoe ouder we worden, hoe meer we voor gezondheidsuitdagingen komen te staan. Vaak hoor je dat je eetlust vermindert naarmate je ouder wordt. Klopt dat? En wat veroorzaakt dit dan? HLN-wetenschapsexpert Martijn Peters zoekt het uit en diëtiste Sanne Mouha tipt hoe je op oudere leeftijd je voeding best aanpakt.
“Onze eetlust kan je best omschrijven als het verlangen om een lichamelijk behoefte te vervullen”, vertelt Martijn. “In dit geval gaat het over het naar binnen werken van een heerlijke maaltijd. Dit trek hebben in iets is gelinkt met twee andere concepten: honger en verzadiging. Honger is je lichaam dat jou op een oncomfortabele manier vertelt dat het tijd is om op zoek te gaan naar iets lekkers. Verzadiging is dan weer het tegenovergestelde. Het is het gevoel van volheid tijdens een maaltijd. In het Engels noemt men dit ‘satiation’ en tussen maaltijden door ‘satiety’.
Lekkere traktaties op het werk
Het regelen van onze eetlust is een enorm complex proces waarbij heel wat onderdelen van het lichaam betrokken zijn, zoals bijvoorbeeld het centraal zenuw-, spijsverterings- en hormoonstelsel. Al die systemen werken samen om onze lust naar eten op te wekken of te onderdrukken, zowel op korte als lange termijn. Op korte termijn spelen factoren zoals of en wat voor voedsel er aanwezig is in ons lichaam een rol, terwijl op lange termijn de opbouw van ons lichaam eerder van belang lijkt te zijn.
Ons lichaam tracht tussen al dat geregel door een evenwicht te handhaven. Al kunnen externe signalen heel dat systeem verstoren. Denk maar aan de geur van jouw favoriete maaltijd of het zien van een lekkere traktatie voor iemand zijn of haar verjaardag. Hierdoor ga je misschien eten terwijl dat eigenlijk niet echt ‘nodig’ is. Ook je stemming speelt een belangrijk rol. Een kom ijs laat zich ‘s avonds soms van zijn meest verleidelijke kant zien na een rotdag op het werk. Ook culturele of sociale factoren beïnvloeden onze drang naar eten, zoals bijvoorbeeld een lunchpauze of een periode waarin je vast.
Veel ouderen ervaren een vermindering in hun behoefte naar eten en drinken. Dit fenomeen wordt ook wel beschreven als ‘the anorexia of aging’.
Hogere leeftijd, minder honger?
Los van al deze factoren oefent leeftijd ook een invloed uit op onze eetlust. Zo ervaren veel ouderen een vermindering in hun behoefte naar eten en drinken. In 1988 beschreef John Morley dit opvallende fenomeen als ‘the anorexia of aging’. Naar schatting heeft tussen de 15 en 33 procent van de ouderen hier last van en ligt het percentage nog hoger bij ouderen die in een woonzorgcentrum of ziekenhuis verblijven.
Er zijn veel veranderingen die aan de basis kunnen liggen voor een daling in eetlust en gelinkt zijn met een hogere leeftijd. In het spijsverteringsstelsel zie je bijvoorbeeld bij sommige ouderen een verminderde speekselproductie. Maar evengoed zaken zoals hardnekkige constipatie, slecht gezichtsvermogen, lagere energiebehoefte, stijgingen of dalingen in de hormoonspiegels, het hebben van een kunstgebit, verminderde behendigheid, een afgenomen reuk- en smaakzin, het langzamer leeglopen van de maag, … kunnen de eetlust doen dalen. Gezondheidsproblemen komen onze ‘goesting’ in voedsel ook niet ten goede. Zowel acute als chronische aandoeningen verminderen de eetlust en ook geneesmiddelen kunnen dit teweegbrengen. Tot slot zullen veel van de psychologische en sociale veranderingen die optreden bij het ouder worden een grotere rol beginnen spelen.
Deze situatie is niet zonder risico. Wanneer je minder voedsel eet, neemt de kans op gewichtsverlies en voedseltekorten toe. Dit kan op zijn beurt weer allerlei gezondheidsproblemen in de hand werken waardoor de levenskwaliteit afneemt. Zeker op oudere leeftijd moet je hiervoor oppassen.
Hoe bevorder je die eetlust opnieuw? Diëtiste Sanne Mouha (UZA) geeft advies
Zijn er trucjes om de eetlust op oudere leeftijd weer te bevorderen?
“Er zijn verschillende dingen die je daarvoor kan doen”, stelt diëtiste Sanne Mouha. “Zo kan je inspelen op een afnemende reuk- en smaakzin door meer kruiden te gebruiken in je gerechten. Kies niet per se voor zout, dat is niet zo gezond en geeft niet altijd een meerwaarde in het gerecht. Kies eerder voor tuinkruiden zoals peterselie en tijm, of voor pikantere kruiden zoals peper. Daarvan kan je zoveel gebruiken als je wil. Verder is het ook belangrijk om het eten visueel er goed uit te laten zien. Een typisch gerecht voor ouderen is bijvoorbeeld puree, witte pens en appelmoes: dat ziet er niet meteen aantrekkelijk uit. Probeer daarom wat kleur aan te brengen in je bord. Ook dat speelt mee.”
“Daarnaast is het ook altijd een goed idee om te checken hoe het zit met je mondhygiëne. Een goede mondgezondheid en een goed gebit zorgt namelijk voor een betere smaaksensatie. Een gebrek aan tanden of een loshangend gebit zorgt er immers voor dat je minder goed kan kauwen en bijgevolg minder geniet van je eten. Tot slot blijft het, ook als je wat ouder bent, belangrijk om voldoende te bewegen. Als je meer beweegt, zal je lichaam meer energie nodig hebben en zal je dus vanzelf meer zin krijgen in eten.”
Vitaminen en antioxidanten heb je op latere leeftijd zeker echt nodig. Ook vezelrijke producten zijn essentieel.
Welke stoffen moet je blijven binnenkrijgen?
“Het blijft belangrijk om groenten en fruit te eten. De vitaminen en antioxidanten heb je echt nodig. Ook vezelrijke producten zijn essentieel. Denk bijvoorbeeld aan een graanreep of een bruine boterham. Deze producten zullen bovendien de stoelgang bevorderen. Verder blijf je best ook zuivelproducten zoals kaas, melk of sojaproducten in je dagelijks eetschema opnemen. Die bevatten calcium en zorgen voor sterkere botten. Tot slot mag je ook niet vergeten voldoende water te blijven drinken. Bij oudere mensen moet dat ook nog altijd minstens 1 liter zijn. Dat mag ook thee zijn of koffie.”
Wat kan je doen bij gewichtsverlies door een verminderde eetlust?
“Bij een sterk verminderde eetlust en ongewenst gewichtsverlies, raad ik aan om meerdere keren per dag te eten. Eet drie kleinere maaltijden per dag, en 2 tot 3 keer een tussendoortje. Dat kan bijvoorbeeld een graanreep zijn of een stuk fruit. Het mag trouwens ook eens iets ongezonder zijn. Dat is nog altijd beter dan niets eten. Verder is het ook een goed idee om bij gewichtsverlies vaker (gezonde) vetten te gebruiken zoals olie, avocado, mayonaise en pindakaas. Heb je geen idee hoe je zo’n ingrediënten in je maaltijden moet verwerken? Durf dan zeker hulp in te schakelen van een diëtist. Ook zijn veel traiteurdiensten een makkelijke hulp.”
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Spaargids.be
Betaal jij met Payconiq? Dit is het prijskaartje voor jou en de handelaar
-
Jobat
Hoeveel verdient een uitzendconsulent? En zijn er specifieke diplomavereisten?
Ben jij iemand die snel andermans sterke kanten ziet en vlot kan inschatten hoe die passen bij een bepaalde taak of omgeving? Ben je bovendien probleemoplossend en analytisch aangelegd, klantgericht én empathisch? Dan zal je je - mogelijks - thuis voelen in de wereld van ‘talentontdekking’. Jobat.be vertelt je alles over de job van uitzendconsulent oftewel recruiter. -
PREMIUM
“Goedkoop is vaak een miskoop, maar dure flessen van 50 euro zijn ook niet nodig”: hoe kies je de beste olijfolie in de winkel?
Voor één liter olijfolie betaal je volgens Testaankoop vandaag 31,3 procent meer dan vorig jaar, een serieuze stijging. Hoe komt dat? Is een goedkope fles olijfolie nu een erge miskoop? En hoe kies je binnen je budget de gezondste, meest kwalitatieve fles in de supermarkt? Olijfoliesommeliers Philippe Bruyninckx en Guy Hendrickx geven advies: “Het is het voedselproduct waar het meest mee gefraudeerd wordt.” -
-
PREMIUM
EXCLUSIEF. Tim Boury en Inge Waeles, powerkoppel met 3 Michelinsterren: “Soms zit er een hele haardos in de boter”
-
PREMIUM
Waarom je frituurolie volgens nieuwe studie beter niet heropwarmt (en hoe je ziet wanneer de olie slecht is)
Heel wat Vlaamse huishoudens zetten wekelijks frietjes op het menu. Algemeen geldt dat je zes tot acht keer in hetzelfde frituurvet kan bakken, maar volgens nieuw onderzoek vervang je dat vet best toch iets vroeger. “Want bij herhaaldelijk verhitten worden chemische verbindingen gevormd die het risico op bijvoorbeeld alzheimer kunnen verhogen”, zegt professor Yannick Vermeiren. Hij tipt wanneer het écht tijd is voor nieuwe olie en geeft een alternatief. -
PREMIUM
“Aan havermelk, zeewier en olijfolie geven wij aardig wat geld uit”: zo bespaart Jason-Louise op haar gezonde en biologische winkelkar
Jason-Louise (39) en haar man werken allebei voltijds, wat het een grote uitdaging maakt om voor hun vierkoppige gezin elke week alle boodschappen in de gaten te houden. “We geven de voorkeur aan biologische en plantaardige voeding”, vertelt ze. “Zelf kijk ik niet zo naar de prijzen, en onze winkelkar is vaak best duur, mijn man is daar véél beter in”. Ze deelt kleine trucjes om toch te besparen: “Verse groenten en fruit betaal ik met ecocheques.” -
PREMIUM
“Deze Belgische wijn van 22 euro uit de supermarkt is echt de moeite”: wijnproductie in ons land boomt, maar welke flessen zijn lekker?
-
Livios
Vermijd tot 20% rendementsverlies: zo reinig je je zonnepanelen (niet)
-
Vandaag vindt Eid-al-Fitr of het Suikerfeest plaats: wat staat er zoal op het menu?
Vandaag is het zover: na een maand lang niet eten en drinken is de ramadan voorbij en is het tijd voor Eid-al-Fitr of het Suikerfeest. Maar wat schaft de pot op zo’n dag? Wat houdt dat einde van de vastentijd precies in? En eet elk gezin iets anders, zoals met Kerstmis, of zijn er vaste waarden die nooit mogen ontbreken? -
Op aanraden van The New York Times: de 5 beste eetadresjes in onze hoofdstad
“Een opkomende place to be voor fijnproevers", zo omschrijft de Amerikaanse krant ‘The New York Times’ onze hoofdstad. “Gastronomisch is Brussel vergelijkbaar met Brooklyn of Marseille”, klinkt het. Daarbij lijsten ze vijf eetadresjes op die dit jaar zéker een bezoekje waard zijn. Maar waarom springt Brussel nu plots in het oog? Culinair journalist Michel Verlinden legt het uit. -
Dit zijn de verschillen tussen Spaanse en Belgische aardbeien (en het is niet alleen de prijs)