‘Ramen en deuren openzetten is een beetje geld naar buiten gooien’: hoe gaan scholen om met corona en de energiefactuur?

“Uiteraard liggen we nog wakker van de pandemie. We gaan geen risico lopen en zullen zeker de richtlijnen volgen. Maar we liggen evenzeer wakker van hoe we de facturen zullen betalen.” Pieter Spriet is directeur financiën en infrastructuur van de Gentse scholengroep SKOG. De pandemie en de energiefacturen zijn twee thema’s die hij dagelijks moet proberen verzoenen.

Liefst had de scholengroep haar spaarcenten volop in grondige infrastructuurwerken gestopt, waardoor de schoolgebouwen bijvoorbeeld beter geïsoleerd konden worden. Maar deze plannen worden noodgedwongen deels uitgesteld. De prijs van bouwmaterialen is te sterk gestegen, en al het geld stroomt nu naar de energiefacturen. Met de mogelijke coronagolf in het achterhoofd probeert de scholengroep waar ze kan toch wat energie te besparen.

“Een van onze scholen is momenteel bezig met een experiment”, zegt Spriet. “In sommige klassen verluchten ze twee keer per uur kort, in andere klassen dan weer langere tijd. Nadien kijken ze van het effect daarvan op de CO₂-waarden. Op basis van deze proeven zullen we slimme ventilatierichtlijnen voor onze scholen proberen op te stellen. Want als we weer de hele winter op regelmatige basis ramen en deuren moeten openzetten, betekent dat een beetje geld naar buiten gooien.”

Met luchtreinigers in de klassen zouden de vensters gewoon gesloten kunnen blijven. Alleen: die installeren kost geld. Onder begeleiding van professor fysica Bert Blocken (KULeuven/TUEindhoven) werden gratis proefprojecten opgezet in 77 scholen, waarvan er al 45 in uitvoering zijn. “Maar het blijft een absolute minderheid die zo’n systeem heeft.”

Geen mondmaskers

Ook minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) gaat liever goed voorbereid de mogelijke coronagolf in het onderwijs in. Woensdagavond keurden hij en de onderwijskoepels daarvoor een plan goed. Het centrale uitgangspunt is dat scholen zoveel mogelijk open moeten blijven, zelfs als de cijfers in de rest van de samenleving stijgen. Alleen in uitzonderlijke gevallen zou men lokaal kunnen beslissen om enkele klassen of scholen kortstondig te sluiten. De coronabarometer, met zijn vier kleurencodes, blijft behouden.

Opvallend is dat kinderen in het basisonderwijs niet langer verplicht kunnen worden om een mondmasker te dragen. In het secundair onderwijs zal dat nog wel kunnen, maar alleen als ook andere sectoren in de samenleving een mondmasker moeten dragen. Wel worden scholen net zoals de vorige coronajaren gevraagd hun lokalen de hele winter lang voldoende te verluchten.

Kopzorgen

Basisschool Emmaüs in Aalter zag ze zich nu al verplicht bijkomende coronamaatregelen te nemen. Meerdere leerkrachten bleken besmet met het virus. Leerlingen blijven voorlopig gespaard, maar de resterende leerkrachten moeten mondmaskers dragen als ze zich door de gebouwen verplaatsen. De leraarskamer blijft voorlopig gesloten. Lastig, maar hopelijk blijkt deze situatie ook een geluk bij een ongeluk, vertelt zorgcoördinator Lies Van de Woestyne: “Er is nu al ongeveer 10 tot 15 procent van de leerkrachten besmet. Wie weet kunnen we zo de echte herfstgolf later dit jaar wat ontlopen.”

De onderwijskoepels reageren tevreden op het plan. Vooral de belofte om scholen zoveel mogelijk open te houden en om ze geen strengere maatregelen te laten volgen dan de rest van de samenleving, wordt positief onthaald. “Toen mondmaskers in het basisonderwijs verplicht waren, ervaarden sommige kinderen dat alsof er op school meer gevaren waren dan in de rest van de maatschappij”, reageert Inge Van Trimpont, die namens GO! mee aan de onderhandelingstafel zat. De onderwijskoepel merkte ook dat er steeds meer vragen over de corona-aanpak binnenstroomden. Op een daarvan, namelijk of besmette leerkrachten ook online les mogen geven, is het volgens Van Trimpont wachten op een antwoord. Over een paar weken zou minister Weyts daarover een standpunt innemen.

Energiesteun

Ondertussen wachten scholen op de financiële energiesteun die minister Weyts na de septemberverklaring beloofde. Scholen zouden dit en volgend jaar telkens 67 miljoen euro aan extra middelen krijgen. Bso- en tso-scholen, waar de energiekosten hoger liggen, krijgen nog eens 10 miljoen euro extra. Deze bedragen komen bovenop de 83 miljoen euro die de minister jaarlijks aan extra structurele middelen voorziet.

“Voor zover ik het kan inschatten, komt dit bij ons neer op een subsidie van ongeveer 80.000 euro”, vertelt Wietse Coolen, directeur van Horteco in Vilvoorde, een secundaire school die heel wat energie-intensieve richtingen zoals tuinbouw aanbiedt. “Terwijl we verwachten dat we 480.000 euro extra aan energie moeten betalen. En dat dekt nog niet eens andere stijgende kosten, zoals voor het personeel.” Ook Spriet van de SKOG-groep wacht ongeduldig op de extra middelen: “Tussen 2017 en nu zijn de middelen voor het secundaire onderwijs ongeveer hetzelfde gebleven, terwijl de economische situatie alsmaar verergerd is. Van de energiesteun hebben we voorlopig niets gezien.” Minister Weyts laat weten dat de middelen er ten laatste tegen december aankomen.