Op 6 januari van vorig jaar werd het Amerikaanse Congres in Washington D.C. bestormd door aanhangers van Donald Trump. Bij de bestorming vielen vijf doden. Enkele maanden geleden werd een parlementscommissie - bestaande uit zeven Democraten en twee Republikeinen - opgericht om te onderzoeken wat de rol en de verantwoordelijkheid was van Trump met betrekking tot de aanval.

Nieuwe getuigen, nieuwe beelden

Donderdag kwam de commissie opnieuw samen, voor wat uiteindelijk de laatste openbare hoorzitting bleek te zijn. Gewapend met nieuwe interviews van getuigen en niet eerder vrijgegeven beelden van het geweld die dag, betoogde het panel dat de “leugens van de heer Trump over wijdverbreide verkiezingsfraude een inspiratiebron waren voor extremisten en verkiezingsontkenners die een constante bedreiging voor de Amerikaanse democratie vormen”.

“Deze grote leugen, de poging van Trump om de Amerikanen ervan te overtuigen dat niet Joe Biden, maar hij de verkiezingen van 2020 had gewonnen, begon al voor de eerste resultaten van de stembureaus binnenkwamen”, aldus commissielid Zoe Lofgren. “Het was opzettelijk, het was met voorbedachten rade, het was niet gebaseerd op enig bewijs van daadwerkelijke fraude. Het was een vooraf bedacht plan om zijn supporters ervan te overtuigen dat hij won.”

Trump moet getuigen

Uiteindelijk duurde de hoorzitting ongeveer 2,5 uur. Op het einde werd er unaniem gestemd om Donald Trump te dagvaarden voor zijn betrokkenheid bij de bestorming van het Capitool. Dat betekent dat de commissie de voormalige president nu wil ondervragen over zijn rol bij de gebeurtenissen. “We hebben er geen twijfel over laten bestaan dat Trump een poging leidde om de Amerikaanse democratie omver te werpen”, zo verklaarde commissievoorzitter Bennie Thompson na afloop. “Hij is de enige persoon die centraal staat in het verhaal van wat er op 6 januari is gebeurd. We willen van hem horen”, aldus Thompson, een Democraat uit Mississippi, nog. “Hij moet verantwoording afleggen voor zijn daden.”

Juridische strijd

Het is overigens onwaarschijnlijk dat de commissie de kans krijgt om Trump te ondervragen, stellen waarnemers. Hij zal vrijwel zeker een dagvaarding negeren. En pogingen om er een af te dwingen zouden vrijwel zeker leiden tot een langdurige juridische strijd.

Het niet voldoen aan een dagvaarding van het Congres om te getuigen of documenten te overhandigen is een misdrijf, waarop een gevangenisstraf staat van één tot twaalf maanden. Als een dagvaarding wordt genegeerd, moet het voltallige Huis stemmen over het al dan niet doorverwijzen naar het ministerie van Justitie, dat dan beslist of er een aanklacht wordt ingediend.

1,5 miljoen pagina’s

Voor de stemming had de commissie een samenvatting gepresenteerd van haar argumenten tegen Trump, waaronder details over zijn gemoedstoestand op 6 januari en meer in het algemeen over zijn centrale rol in de poging om de verkiezingsuitslag van 2020 ongedaan te maken. De commissie toonde nieuwe video’s van die dag waarop te zien is hoe leiders in het Congres, onder wie voorzitter Nancy Pelosi en senaatsleider Chuck Schumer, uit het Capitool waren geëvacueerd. In een video vraagt Schumer vol ongeloof aan procureur-generaal Jeffrey Rosen: “Waarom laat u de president niet zeggen dat ze (de bestormers) het Capitool moeten verlaten?”

Tijdens de hoorzitting deelde de commissie ook meer dan 1,5 miljoen pagina’s aan documenten en mededelingen van de geheime dienst. Het gaat onder meer details over hoe de agenten de pogingen van Trump om zich aan te sluiten bij zijn aanhangers aan het Capitool blokkeerden. Zelfs nadat de aanval al was begonnen. Iets wat naar verluidt leidde tot een woede-uitbarsting van de voormalige president.

Daarnaast gebruikt de commissie ook bewijsmateriaal van een Deense filmploeg die Roger Stone Jr., een oude bondgenoot van Trump, volgde voor een documentaire. Het gaat onder meer om sms-berichten die aantonen dat Stone gratie zocht in verband met de gebeurtenissen van 6 januari en nauwe relaties onderhield met de leiders van de Proud Boys en de Oath Keepers, twee extreemrechtse groeperingen.