Ook schandaal rond nieuwe burgemeester in Sint-Truiden, coalitie staat op springen: ‘N-VA moet nu in eigen boezem kijken’

Audit Vlaanderen heeft een ‘forensisch onderzoek’ klaar naar de aankoop van een perceel grond (47 are voor 90.000 euro) door toenmalig eerste schepen Jelle Engelbosch in 2020. Engelbosch kocht het stuk grond onderhands van de kerkfabriek van Velm, een deelgemeente van Sint-Truiden. Zelf zegt Engelbosch dat hij alleen zijn tuin wilde uitbreiden met een geitenweide, maar volgens oppositiepartij Vooruit speculeert de N-VA’er op een serieuze meerwaarde van de grond. Sint-Truiden zal het perceel in de toekomst wellicht aansnijden als bouwgrond.

Volgens Vooruit maakte Engelbosch in de jaren voor de aankoop misbruik van zijn toenmalige functie als bestuurslid van AGOST, het autonome gemeentebedrijf voor de stadsontwikkeling van Sint-Truiden (2012-2018). Daar lagen de plannen voor de ontwikkeling voor. In 2019 werd Engelbosch eerste schepen in de stad, bevoegd voor Ruimtelijke Ordening. Vooruit diende vorig jaar klacht in bij Audit Vlaanderen. Uit het onderzoek van het controleorgaan, dat woensdag is afgerond en De Morgen in handen heeft, blijkt nu dat er mogelijk sprake is van misdrijven.

Het rapport van het controleorgaan besluit: “Audit Vlaanderen deed vaststellingen die er mogelijk op wijzen dat misdrijven werden gepleegd. Op 12 oktober 2022 heeft de administrateur-generaal van Audit Vlaanderen het diensthoofd van de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie (CDBC) hiervan schriftelijk ingelicht en een exemplaar bezorgd van het rapport.” Het is nu aan de Centrale Dienst voor de Bestrijding van Corruptie om het dossier verder te bekijken.

Belangenvermenging

Bij Audit Vlaanderen gaan een aantal alarmbellen af bij de verkoop van het perceel aan toenmalig schepen Engelbosch. Volgens het controleorgaan zijn er aanwijzingen dat hij zijn politieke positie zou hebben misbruikt om de grond (ver) onder de gangbare prijs aan te kopen.

Zo stelt Audit Vlaanderen dat de kerkfabriek van Velm niet de correcte procedure voor de onderhandse verkoop aan Engelbosch volgde. Zo’n verkoop kan alleen in uitzonderlijke gevallen waarbij het belang ervan uitvoerig moet worden verantwoord. Dat gebeurde op geen enkele manier. “De rol van Engelbosch kan hierbij niet worden genegeerd. Van de eerste schepen van een stad, die bovendien bevoegd is voor de materie Ruimtelijke Ordening, mag redelijkerwijs worden verwacht dat hij op de hoogte is van de toegepaste regelgeving”, schrijft Audit Vlaanderen. Bovendien zou de notaris van Engelbosch hem ruim op voorhand hebben ingelicht over de regelgeving.

Als het gaat over de belangenvermenging door Engelbosch oordeelt Audit Vlaanderen dat “redelijkerwijs verondersteld mag worden dat hij op de hoogte was van de ontwikkelingsmogelijkheden van het betrokken perceel”. Dat Engelbosch zelf de kerkfabriek benaderde en overging tot een onderhandse koop die niet volgens de regels verliep, zonder er enige ruchtbaarheid aan te geven, doet volgens Audit Vlaanderen “minstens een schijn van belangenvermenging ontstaan”.

Ook de vraag van Engelbosch om een bestaand schattingsverslag van het perceel te antidateren voor de koop “getuigt niet van integer en transparant gedrag”, luidt het. Audit Vlaanderen stelt bovendien “significante verschillen” vast tussen de prijs die Engelbosch betaalde aan de kerkfabriek (19 euro per vierkante meter) en de prijsschatting die de Vlaamse Belastingdienst maakt voor een gelijkaardig perceel (27 euro per vierkante meter). Het gemeentebedrijf AGOST in Sint-Truiden kocht in 2014 een reeks aangrenzende gronden op voor 49 euro per vierkante meter.

Volgens Audit Vlaanderen kunnen de handelingen van Engelbosch aanzien worden als een schending van de deontologische code voor lokale mandatarissen van Sint-Truiden.

Heeren

Sint-Truiden staat op deze manier nog maar eens in de nationale belangstelling door een schandaal binnen het stadsbestuur. Engelbosch is nog maar een week geleden voorgedragen als burgemeester. De N-VA’er zou oud-burgemeester Veerle Heeren (cd&v) opvolgen, die onlangs door haar eigen partijvoorzitter Sammy Mahdi tot ontslag werd gedwongen nadat ze verstrikt raakte in een reeks pijnlijke affaires. Zo stak ze tijdens de coronacrisis onder meer voor om een vaccin te krijgen. Ook familie en vrienden kregen een voorkeursbehandeling dankzij Heeren.

Het is onduidelijk wat deze audit betekent voor de benoeming van Engelbosch tot burgemeester. Zijn dossier is nog hangende bij Limburgs gouverneur Jos Lantmeeters. Die kan in principe ingrijpen, net zoals bevoegd Vlaams minister Bart Somers (Open Vld). “Of deze zaak gevolg heeft voor de benoeming, wordt in de totaliteit van het dossier bekeken”, laat Somers weten.

Engelbosch houdt zijn onschuld staande. “Na tien maanden onderzoek stelt Audit Vlaanderen duidelijk dat er nergens aanwijzingen zijn gevonden van enige beïnvloeding, niet op de prijs, noch over de aankoopprocedure. De doorverwijzing omwille van mogelijke ‘schijn van belangenvermenging’ is een gangbare passage die in dit soort kwesties wordt opgenomen om het onderzoek verder te kunnen laten lopen. Ik kijk die eventuele verdere onderzoeken met veel vertrouwen tegemoet. Ik sta recht in mijn schoenen”, stelt Engelbosch in een opmerkelijke reactie per mail.

Binnen de Truiense coalitie wordt daar toch anders over gedacht. Ingrid Kempeneers, de fractieleider van cd&v in de gemeenteraad, heeft het over een “pijnlijke audit” waaruit blijkt dat Engelbosch “herhaaldelijk deontologisch in de fout is gegaan”. Dit weekend zullen meerderheidspartijen N-VA, cd&v en Open Vld verder overleggen over de toekomst. “Engelbosch heeft ons voor zijn aanduiding verzekerd dat die audit niets zou opleveren. Dat blijkt verkeerd. We zullen nu zien of de coalitie kan standhouden”, zegt Kempeneers. “Het is aan N-VA om eens in eigen boezem te kijken.”

Engelbosch is trouwens niet de enige politicus die in de rats zit. De Krant van West-Vlaanderen meldt dat de gemeenten Moorslede en Staden onder verscherpt toezicht komen van de Vlaamse overheid na recente kritische doorlichtingen van Audit Vlaanderen. In beide gevallen is er in vastgoeddossiers sprake van mogelijke belangenvermenging door de burgemeesters. Francesco Vanderjeugd (Open Vld) van Staden ontkent fouten gemaakt te hebben. Ward Vergote (VISIE) van Moorslede wuift alle aantijgingen weg: “Mag ik dan geen geld verdienen misschien?”