"Moedige" volk van Oekraïne krijgt Sacharovprijs van Europees Parlement
Het Europees Parlement kent zijn jaarlijkse Sacharovprijs toe aan het Oekraïense volk. Dat is de prijs voor de vrijheid van denken, die een persoon of groep bekroont die zich op een bijzondere manier heeft ingezet voor de democratie en de mensenrechten. Ook Wikileaks-oprichter Julian Assange en de Colombiaanse Waarheidscommissie waren kandidaat.
Het Europese parlement wilde "de moed" bekronen waarmee het Oekraïense volk zich verzet tegen de Russische invasie. "Deze prijs wordt opgedragen aan de Oekraïners die zich verzetten op het terrein", zei Parlementsvoorzitter Roberta Metsola. "Aan hen die verplicht zijn om te vluchten. Aan wie familie en vrienden heeft verloren. Aan iedere Oekraïner die vecht voor zijn overtuiging."
"Het moedige Oekraïense volk zal nooit opgeven", voegde ze daaraan toe, "en ook wij niet.". En ze onderstreepte dat de Oekraïners hun leven riskeren "om de waarden te verdedigen waarin we allemaal geloven: vrijheid, democratie, de rechtsstaat."
Het waren de sociaaldemocratische en de liberale fracties in het Parlement die de Oekraïeners hadden voorgedragen, "vertegenwoordigd door hun president, verkozen leiders en de civiele samenleving". De conservatieve ECR-fractie (Europese Conservatieven en Hervormers) had de Oekraïense president Zelenski voorgedragen, maar die nominatie haalde de shortlist niet.
Andere kandidaten
Julian Assange, de oprichter van de onderzoekssite Wikileaks, haalde de shortlist wel. Hij werd voorgedragen door een Europarlementslid van de populistische Italiaanse Vijfsterrenbeweging en veertig van haar collega's. Julian Assange zit in Engeland in de cel, hij probeert daar de beslissing aan te vechten om hem uit te leveren aan de Verenigde Staten. Die willen hem berechten voor het lekken van geheime documenten over de oorlogen in Irak en Afghanistan.
Ook genomineerd was de Colombiaanse Waarheidscommissie, die is opgericht na de burgeroorlog in Colombia tussen de regering, paramilitaire groeperingen, misdaadsyndicaten en communistische guerillabewegingen. Die Waarheidscommissie legde dit jaar haar eindrapport voor. De voordracht voor de Sacharovprijs kwam van de uiterst linkse fractie in het Europees Parlement.
De Sacharovprijs wordt op 14 december uitgereikt tijdens de plenaire zitting van het Europese Parlement in Straatsburg. Aan de prijs is een bedrag verbonden van 50.000 euro.
Vorig jaar won de gevangengenomen Russische opposant Alexej Navalny de prijs. Die werd toen opgehaald door zijn dochter, Daria Navalnaya.
De Sacharovprijs is genoemd naar de Sovjet-Russische dissident en Nobelprijswinnaar voor de Vrede Andrej Sacharov (1921-1989). Hij geldt als de vader van de Russische waterstofbom, maar begon nadien te wijzen op de gevaren van de nucleaire wapenwedloop en ontpopte zich tot mensenrechtenactivist. Hij keerde zich ook tegen de Sovjet-invasie in Afghanistan in 1979. Een jaar later werd hij verbannen naar het strafkamp Gorki. Pas zes jaar later, nadat Sovjetleider Michail Gorbatsjov hervormingen doorvoerde en grotere vrijheid toeliet, mocht hij terugkeren naar Moskou.