Xi Jinping eerste Chinese president die derde termijn krijgt

De benoeming volgde een dag na afloop van het twintigste partijcongres, dat vorige week zondag begon. Xi werd in een stemming achter gesloten deuren voor nog eens vijf jaar herbenoemd als secretaris-generaal van de partij. De procedure was slechts een formaliteit, maar stelt Xi Jinping in staat in maart volgend jaar een nooit eerder geziene derde termijn van vijf jaar te krijgen. Xi staat bekend als de machtigste leider sinds Mao Zedong, de grondlegger van het communistische China.

De 69-jarige Xi Jinping plaatst zich daarmee boven de tot nu toe gehanteerde limieten wat betreft maximumleeftijd en het aantal ambtstermijnen. De ideologie van Xi en zijn leidersrol worden bovendien nog verder in de grondwet van de partij verankerd.

In een persconferentie na zijn benoeming beloofde Xi dat hij tijdens zijn derde ambtstermijn “hard zal werken” om zijn “taken te vervullen”.

Xi is naast secretaris-generaal ook president van China en haalde eerder al een streep door de regel dat hij in die rol maximaal twee termijnen mag aanblijven. In maart zal hij vermoedelijk ook herkozen worden tot president als het Chinese parlement bijeen komt.

Tijdens het afgelopen partijcongres in de hoofdstad Peking zijn de paar honderd leden van het Centraal Comité van de partij formeel verkozen door gedelegeerden uit het hele land. Dat Centraal Comité kiest achter gesloten deuren in een schimmig proces de leden van het Politbureau van de partij en die van het Permanent Comité. Dat laatste is het toporgaan van de partij en bestaat doorgaans uit zeven mannen. Een van hen wordt tot secretaris-generaal benoemd en dat blijkt opnieuw Xi te zijn. En hij benoemde in het Permanent Comité van het Politbureau ook vier nieuwe leden, die allemaal gerekend kunnen worden tot zijn naaste vertrouwelingen. Twee van de nieuwe leden zijn secretarissen van de leider geweest. “Het zijn allemaal Xi’s mensen, een signaal dat hij zelfs ook na een derde termijn door wil gaan met regeren”, aldus Chinees politiek expert Alfred Wu Muluan van de Nationale Universiteit van Singapore tegen persbureau AFP.

De partijleider van Shanghai, de 63-jarige Li Qiang, staat verrassend op de tweede plaats. Li Qiang is verantwoordelijk voor het harde maar soms ook rommelige coronabeleid in Shanghai. De kans is groot dat deze vertrouweling van Xi Jinping in maart zal worden benoemd tot de nieuwe premier, als de huidige premier, Li Keqiang, zoals al aangekondigd met pensioen gaat.

Naaste adviseur Ding Xuexiang, Guangdong partijbaas Li Xi en partijbaas Cai Qi van Beijing zijn ook nieuw in de hoogste bestuurslaag. Chef van de machtige Disciplinecommissie Zhao Leji en topideoloog Wang Huning behielden hun zetel.

In het Politbureau van de Communistische Partij zetelt voor het eerst in 25 jaar geen enkele vrouw. Het Chinese Politbureau staat in voor het dagelijks bestuur van het land en telt 24 leden, onder wie tot nu toe één vrouw. Maar Sun Chunlan is met pensioen gegaan en alle nieuwe leden zijn mannen.

Gisteren was ook al duidelijk geworden dat het nieuw Centraal Comité, een soort partijparlement met 370 leden, slechts elf vrouwen telt. Volgens de gespecialiseerde nieuwsdienst Neican China is het percentage vrouwelijk leden daarmee gedaald van 5,4 naar 4,9 procent. “Vrouwen zijn nog altijd zwaar ondervertegenwoordigd aan de top van de Chinese politiek”, klinkt het.

Opmerkelijk is verder dat in het nieuwe Centrale Comité belangrijke leden van het huidige economische team ontbreken, ondanks de onzekere economische vooruitzichten. Naast vicepremier Liu He (70) hebben ook ‘jongere’ leiders onder wie baas van de centrale bank Yi Gang (64), minister van Financiën Liu Kun (65) en chef van het bankentoezicht Guo Shuqing (66) geen zitting meer in het comité. Ze zullen vermoedelijk in maart bij de vorming van de nieuwe regering ook niet terugkeren.

“Buitenlandse investeerders en bedrijven hebben wanhopig gezocht naar signalen dat progressieven of hervormers een rol zullen spelen in het vormgeven van de economie, of dat een oude economische garde terugkomt die voorrang gaf aan buitenlandse investeringen en liberalisering van de economie. De uitkomst van het twintigste partijcongres maakt duidelijk dat nationale veiligheid en de politieke veiligheid van de partij voorrang krijgen boven economische groei”, stelt Chinees politiek expert van de Nationale Universiteit van Singapore, Drew Thompson, vast.

De 69-jarige Xi is sinds 2012 secretaris-generaal en sinds 2013 president van China. Hij heeft de touwtjes binnen de Communistische Partij stevig in handen. De volksrepubliek stelt zich sinds het aantreden van Xi steeds zelfverzekerder op tegenover andere landen. Zo is de militaire druk op het nabijgelegen eiland Taiwan opgevoerd. Ook heeft Peking haast de volledige greep op Hongkong, dat deels autonoom was. In het binnenland kozen de Chinese autoriteiten de laatste jaren voor strenge lockdowns om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.

“China kan zich niet ontwikkelen zonder de wereld, en de wereld heeft ook China nodig”, verklaarde Xi na afloop tegen de pers. “Na meer dan veertig jaar van vastberaden stappen richting hervorming en het openen van het land, hebben we twee wonderen verricht; snelle economische ontwikkeling en sociale stabiliteit voor de lange termijn.”

Lees ook: PORTRET. De machtigste dictator die de geschiedenis ooit gekend heeft, maar hier kennen we Xi Jinping nauwelijks: “Zijn vrouw is in China even populair als Beyoncé” (+)