Het schilderij De Lansstoot is een kopie van De Lanssteek die Pieter Paul Rubens in 1620 schilderde. Het stelt Jezus Christus voor, die op het kruis een lans in het lichaam gestoten krijgt. Het is een belangrijk werk voor Brecht, want meesterschilder Jacobus Nieuwlants die wellicht een leerling was van Rubens, maakte het werk in 1648. Hij is in 1611 in Brecht geboren en gedoopt in de Sint-Michielskerk.

“De Lansstoot werd oorspronkelijk gemaakt voor boven het barokke altaar van Jacobus’ parochiekerk. Dit altaar is in 1893 vervangen door het huidige en toen is het schilderij verhuisd naar de zuidelijke kooromgang, boven de deur van de sacristie”, weet Ivo Bylemans van de kerkfabriek. 

Het doek van 4 bij 3 meter weegt meer dan honderdvijftig kilogram. De specialisten van Iparc hadden er een hele kluif aan om het van de muur te halen. “We halen wel meer kunstwerken op, maar dit is wel een werk van erg grote omvang”, bekent Iparc-partner David Lainé. “We demonteren zo veel mogelijk zelf. De wind is nu wel spelbreker, met windstoten van 70 km per uur. We kunnen het daarom niet laden in de vrachtwagen.”

Samen met Obrecht De Boer, de andere Iparc-partner, is beslist om het risico niet te nemen. “De wind is te krachtig, als die het schilderij opschept, kunnen we dit niet blijven vasthouden.” Als de wind deze week gaat liggen, wordt een nieuwe poging ondernomen.

“Waait de wind achteraan op het doek, brengt dit ook de verflaag vooraan in gevaar”, vult restaurateur en coördinator van dit project Sien Dumeez aan. “Het is net onze taak om de veiligheid van de schilderijen te garanderen.”

De Lansstoot wordt deze week wel opgehaald, maar de echte restauratie start pas in januari 2023. Een team van acht specialisten zet zich ervoor in. “Dit is een totaalrenovatie. Het gaat van het doek verwijderen uit het spieraam, de lijm erafhalen, de vernislaag, het reinigen van de oppervlakte, de oude vullingen verwijderen en vernieuwen tot het retoucheren en opnieuw vernissen.”

“Materiaaltechnisch is deze restauratie een grote uitdaging. Niet alleen qua grootte, ook wat noodzakelijke ingrepen betreft.” Dumeez hecht veel waarde aan het doek. Volgens haar past het qua tijdsgeest zeker in het rijtje van schilderijen in de Antwerpse Carolus Borromeuskerk en het Antwerpse Stadhuis. Ook de schilderijen in Hof Bladelin in Brugge nam het team al vakkundig onder handen.

Na vooronderzoek in november 2020, ook al door Iparc, kreeg de kerkfabriek van Agentschap Onroerend Erfgoed de toelating om het te laten restaureren. Voor de restauratie zelf zoekt de kerkfabriek nog sponsoring. “Het zal niet evident zijn, maar nu we toelating hebben moeten we ermee door. Ook het vooronderzoek van Kristus op het Kruis en Maria Magdalena, ook al naar een kopie van Rubens, uit de zeventiende eeuw, en De onthoofding van Sint-Jan de doper was ook al goedgekeurd”, legt Bylemans uit.

“Bovendien, omdat de Sint-Michielskerk sinds 25 maart 1938 een beschermd monument is, moeten alle werken, zowel buiten als binnen, voldoen aan de regels van het Agentschap Onroerend Erfgoed.”

  (Elke Lamens)

.