Ruis op de lijn tussen Parijs en Berlijn: brengt een lunch tussen Macron en Scholz soelaas?

Wat moeten we precies verstaan onder de ‘werklunch’ tussen Macron en Scholz?

“Het is een traditie dat de Duitse bondskanselier en de Franse president elkaar regelmatig zien om Europese zaken te bespreken. Deze keer komt Scholz naar Frankrijk, waar hij wordt ontvangen op het Elysée.

“Aanvankelijk was het de bedoeling dat er een gezamenlijke ministerraad zou plaatsvinden in het kasteel van Fontainebleau, vlak bij Parijs. Dat is iets wat wij in België niet echt kennen met onze buurlanden, maar in Frankrijk en Duitsland is dat een jaarlijkse traditie. Nu is dat gedownsized tot louter een topontmoeting tussen Macron en Scholz. Niet onlogisch, als de chemie tussen de twee nog niet optimaal is en er nog geen echte resultaten verwacht worden.”

Wat hebben de twee uit te praten met elkaar? Wat zijn de twistpunten?

“Over verschillende Europese zaken zit er ruis op de lijn tussen Scholz en Macron. Lang ging het over de oorlog in Oekraïne. Scholz reisde pas laat naar Kiev af, terwijl Macron de communicatielijn met Poetin bleef aanhouden. Maar ondertussen zou dat twistpunt van tafel zijn.

“Het gaat nu vooral over de aanpak van de energiecrisis. Net als veel Europese landen vindt Frankrijk dat Duitsland daar te veel soloslim wil spelen. Frankrijk wil een grotere rol voor de overheid, terwijl Duitsland, net zoals Nederland bijvoorbeeld, het marktmechanisme net beter wil laten werken.

“Op het vlak van defensie wringt het bij Frankrijk dat Duitsland voor nieuw militair materieel wil aankloppen bij de Verenigde Staten. Het kiest daarbij niet voor de Europese markt, maar vooral dus niet voor de Franse militaire industrie. Dat voedt het wantrouwen tussen de twee alleen maar.”

Merkel had altijd een goede verstandhouding met de Franse presidenten. Waarom botert het niet tussen Scholz en Macron?

“Er is veel wantrouwen tussen de twee en het klikt duidelijk nog niet, maar dat kan nog komen. Ik ben daar niet pessimistisch over, zoiets heeft tijd nodig.

“Merkel en Sarkozy waren samen echt een tandem om de financiële crisis aan te pakken, we spraken zelfs van ‘Merkozy’. Maar met Hollande klikte het bijvoorbeeld niet echt.

“Ook tussen Macron en Merkel heeft het lang geduurd om een band te ontwikkelen. In Duitsland sleepte de regeringsvorming lang aan, Macron zat ondertussen met de protesten van de gele hesjes. Pas met het herstelfonds tijdens de coronacrisis is hun relatie echt in de plooi gevallen en is de Frans-Duitse tandem nieuw leven ingeblazen.”

Gaat deze samenkomst een impact hebben op de Europese Unie?

“Als Frankrijk en Duitsland elkaar vinden, is het makkelijker voor andere landen om zich daarachter te scharen. Dat is geen voldoende, maar wel een noodzakelijke voorwaarde om binnen de EU beslissingen te nemen.

“Verwacht vandaag geen doorbraak of beslissingen die impact hebben op de Europese Unie. Het is vooral een oefening in empathie. Dat zal meerdere samenkomsten nodig hebben, maar dit kan helpen. Als Macron en Scholz niet met elkaar on speaking terms staan, levert dat schade op voor de Unie.”

Hoe belangrijk is die Frans-Duitse as vandaag nog?

“Die Frans-Duitse as is veel minder relevant dan vroeger. De tijd dat Frankrijk en Duitsland het samen op een akkoordje gooien en de rest moest volgen, is voorbij. Het zwaartepunt van de Europese Unie is de laatste jaren verschoven naar het oosten. Als dat nog niet duidelijk was, heeft de oorlog ons pijnlijk met de neus op die feiten gedrukt. Belangrijke beslissingen komen nu via druk uit het oosten tot in het westen. Denk maar aan de aanpak van de vluchtelingenopvang of de vervroegde status van Oekraïne als kandidaat-lidstaat van de EU.

“Vroeger zette het westen de toon, volgde het zuiden en ging het oosten daarin mee. Maar met de Brexit is een belangrijke westelijke speler weggevallen, wat het zwaartepunt nog meer naar het oosten verlegd heeft. Duitsland heeft met buurlanden als Polen en Tsjechië altijd de blik op het oosten gehouden, maar voor de Fransen is dit veel meer wennen.”