Duitsland wil cannabis legaliseren van teelt tot consumptie: ‘Van Nederland geleerd hoe we het niet willen doen’

Als het aan hun regering ligt, mogen volwassen Duitsers straks ongestraft 20 tot 30 gram wiet kopen bij gespecialiseerde en streng gecontroleerde verkooppunten. Die wiet komt van eveneens gelegaliseerde commerciële telers. Duitse consumenten zelf mogen maximaal drie wietplanten bezitten. ‘Naar zaken als edibles kijken we nog’, aldus minister van Gezondheidszorg Karl Lauterbach.

Duitse cannabisgebruikers – vier miljoen mensen in het afgelopen jaar, volgens Lauterbach – kijken reikhalzend uit naar de precieze voorwaarden en timing van de Duitse wietlegalisering sinds de huidige regering plannen daartoe opnam in haar coalitieakkoord, eind vorig jaar. Het ‘puntenplan’ dat de minister van Gezondheid woensdag presenteerde, is zeer voorlopig. Duitsland wil eerst weten of het plan niet op bezwaren stuit bij de Europese Commissie, wat allerminst zeker is.

Maar de voorgenomen route is duidelijk. Sommige uitbaters van de typisch Berlijnse Späti-avondwinkels, waarbij in het weekend vaak een dikke wietlucht hangt, speculeren al het hele jaar handenwrijvend over nieuwe zakelijke mogelijkheden. Zij komen waarschijnlijk bedrogen uit: cannabisverkoop wordt alleen op streng gecontroleerde en gespecialiseerde punten toegestaan, en mogelijk ook in apotheken.

Hele keten

Onduidelijk is nog hoe de uiteindelijke verkooppunten gaan heten, maar zeker is dat de ‘wietwinkels’ ver van scholen en jeugdinstellingen komen te liggen. Er mag geen alcohol en tabak worden verkocht, en verkoop aan minderjarigen zal ‘streng’ worden bestraft. Daartoe wordt het wetboek van strafrecht uitgebreid. Reclame is verboden. Opmerkelijk is dat Lauterbach ook bij verkooppunten de ‘kwaliteit’ van de cannabis wil controleren.

Maar het grootste verschil met Nederland zit hem aan de achterdeur. De Duitse plannen behelzen volledige regulering van teelt tot consumptie, niet alleen het oogluikend toestaan van verkoop en gebruik, het Nederlandse gedogen. De volksgezondheid, en in het bijzonder de bescherming van kinderen en jeugd staat daarbij voor de minister voorop. Ook sprays en druppels worden toegestaan, naar ‘edibles’ zoals spacecake kijkt de minister nog.

‘We moeten vaststellen dat wat we nu doen niet werkt’, zei Lauterbach, die meermaals aangaf dat hij persoonlijk tot anderhalf jaar geleden tegen wietlegalisering was. ‘Probleemgebruik onder volwassenen neemt toe. We hebben een florerende zwarte markt die gepaard gaat met criminaliteit. Dat brengt niet alleen grote gerechtelijke- en politiekosten met zich mee, maar trekt ook mensen door handel en bezit de misdaad in. Het drugsbeleid moet worden vernieuwd.’

De Duitse regering heeft intensief informatie uitgewisseld met de Nederlandse autoriteiten, antwoordde Lauterbach op een vraag van de Nederlandse krant De Telegraaf. ‘De Nederlandse vorm, vrijheid van strafrechtelijke vervolging voor gebruikers zonder regulering van de markt, is niet succesvol. Wij willen aanbouw, kwaliteit, en verstrekking streng controleren. Laat ik het zo zeggen: uit Nederland hebben we geleerd hoe we het niet willen doen.’

De minister kijkt ook naar de mogelijkheden om het gehalte THC, de werkzame stof in cannabis, te maximeren voor gebruikers onder de 21 jaar. Dit vanwege het ‘verhoogde risico op hersenschade bij adolescenten,’ aldus Lauterbach. De uiteindelijke prijs moet in de buurt komen te liggen van huidige zwarte marktprijzen, inclusief een specifieke belasting. De Duitse regering denkt dat ergens in 2024 de eerste verkooppunten kunnen openen. Na vier jaar volgt een evaluatie.