Veegt Rusland dopingzaak-Valieva in de doofpot? Antidopingagentschap meldt datum, details en vonnis van proces stil te houden

Wie had er in februari 2022 niet te doen met Kamila Valieva? Olympisch goud lag voor het grijpen. Ze schitterde tijdens haar korte kür, met viervoudige sprongen die alle anderen haar benijdden. Maar dan kwam het nieuws dat de jonge Russin op 25 december tijdens de nationale kampioenschappen positief had getest op trimetazidine, dat op de lijst van verboden middelen staat en aan hartpatiënten wordt toegediend.

In spoedberaad besliste het Internationaal Sporttribunaal (TAS) dat Valieva niet uitgesloten werd van de Winterspelen. Niét omdat ze niets had misdaan, maar omdat ze nog minderjarig was. Vijftien pas. En die vallen onder de categorie ‘protected persons’. Het maakte finaal niet veel uit: met de spotlights op haar gericht, kraakte Valieva tijdens de lange kür. Zelfs het podium haalde ze niet meer. In tranen gleed ze van het ijs. Een troostende knuffel kreeg ze niet van haar trainster Eteri Tutberidze, maar wel een uitbrander. Hartverscheurend was het.

Negen maanden later is er nog altijd geen uitspraak in haar zaak. Nog steeds wachten de schaatsers uit de VS en Japan op hun olympische medailles van de landencompetitie, want die ceremonie werd in Peking uitgesteld. Het probleem is dat Rusland het goud won, waar ook Valieva toe bijdroeg. Ze haalde de hoogste score bij de vrouwen en die competitie was afgerond vóór het nieuws van haar dopingtest bekend raakte. Als de resultaten van Valieva geannuleerd worden, dan vervalt ook dat teamgoud en mag VS de olympische titel claimen. En belandt Canada, dat vierde werd, ineens ook op het podium.

Begrijpelijk dat een Amerikaanse atleet zoals Evan Bates er stilaan genoeg van heeft. Hij wil weten waar hij aan toe is, zei hij vorige week tijdens Skate America. “Het is frustrerend. Dat er zoveel maanden later nog altijd zo geheimzinnig over wordt gedaan, is heel teleurstellend. Je zou toch denken dat er transparantie over bestaat, op z'n minst naar de betrokken atleten toe. Dat lijkt me wel rechtvaardig.”

Zijn vraag lijkt evenwel in dovemansoren te vallen want vrijdag nog gaf RUSADA, het Russische antidopingagentschap, te kennen dat het niets zal lossen over de zaak-Valieva: geen datum, geen details, geen vonnis. Als er nieuws naar buiten komt, dan moet het op initiatief van Valieva zelf of van haar woordvoerder komen. Het RUSADA beroept zich op regels van het Wereldantidopingagentschap (WADA) dat in het geval van een minderjarige dergelijke info “vertrouwelijk” is en publicatie van het vonnis niet verplicht is - al moedigt het WADA hen wel uit om de zaak niet stil te houden.

Het communiqué van RUSADA zette kwaad bloed bij de Amerikanen. “Als Valieva wordt vrijgesproken, dan valt er niets te verbergen en zou de uitspraak wereldkundig moet worden gemaakt," zei Travis Tytgart, CEO van het Amerikaanse antidopingagentschap. “Dat ze de beslissing en de feiten geheim houden, toont aan dat het hele proces een schertsvertoning is. Niet te verwonderen dat atleten geen meer vertrouwen hebben in het antidopingsysteem.”

Tytgart riep het WADA, IOC en de Internationaal Schaatsfederatie (ISU) op om in beroep te gaan tegen een mogelijke uitspraak, zodat er een publieke zitting komt. “Anders is onmogelijk om te geloven dat het er eerlijk is aan toegegaan tijdens de Winterspelen en de Russen niet fraudeerden, zoals in het verleden al duidelijk is aangetoond.”

Inmiddels is Kamila Valieva zestien. Door de uitsluiting van Russische atleten zal ze in januari haar Europese titel in Finland niet kunnen verdedigen. Ze schaatste alleen nog maar in eigen land, zoals vorig weekend tijdens de Russian Grand Prix in Moskou. In april werd ze samen met andere kampioenen door Poetin in het Kremlin gehuldigd. De Russische president verklaarde toen dat Valieva onmogelijk doping kon hebben genomen, omdat het zogezegd niet zinvol zou zijn in het kunstschaatsen.

Haar landgenote Alexandra Trusova, die in Peking olympisch zilver won, heeft intussen de trainingsgroep van Tutberidze verlaten. En de ISU trok de minimum leeftijdsgrens voor internationale competities op van 15 naar 17 jaar - tegen de Winterspelen van 2026. Kortom: het schandaal rond Valieva heeft veel in beweging gezet, maar niet in het Russische dopingbeleid.