Rudi Vranckx over heisa rond WK in Qatar: "Alles draait rond geld: money talks, bullshit walks" 

Qatar is omstreden om hoe het omspringt met mensenrechten en dan vooral die van vrouwen, transgenders en holebi's. Niet alleen dat, ook zouden er veel gastarbeiders omgekomen zijn tijdens de bouw van de hotels en stadions voor het WK. 

Dat het een atypische editie wordt, staat vast. Zo sturen 13 van de 14 sponsors van de Rode Duivels geen klanten naar het WK. Ook zouden enkel koning Filip en premier De Croo naar Qatar afreizen om ons land te vertegenwoordigen en alleen maar als de Rode Duivels de halve finale halen. Verschillende grote steden als Parijs en Brussel zullen geen grote schermen op pleinen of straten plaatsen. En ook op het voetbalveld zelf zullen 10 Europese voetbalploegen een nieuwe aanvoerdersband dragen met de slagzin "voetbal verbindt". 

Zegt zo'n aanvoerdersband genoeg of had de Belgische voetbalbond meer actie moeten ondernemen? Naomi (24), vrijwilligster bij Amnesty International, stelt die vraag. "Een belangrijk voetballand als België dat zegt 'we doen niet mee', dat zou veel meer betekenen dan die symbolische gebaren." Hedeli Sassi, verantwoordelijk voor de internationale relaties bij de Koninklijke Belgische Voetbalbond, heeft die vraag ook gesteld. "Maar we willen vooral via sport verandering creëren. Ik heb met de arbeiders daar gesproken. Ze waren heel dankbaar, maar vroegen ons ook om bepaalde dingen aan te kaarten bij de FIFA en daar willen we net op inzetten."

Raf (27) is scherp voor de voetbalbond. "In 2010 werd Qatar gekozen als gastland, maar pas in 2018 zijn jullie als voetbalbond naar buiten gekomen met een brief." Sassi geeft toe dat ze te laat gereageerd hebben. "Het is ook een leerproces voor ons, maar we hadden toen duidelijker moeten communiceren. Het blijft een moeilijke kwestie, maar we moeten wel toegeveven dat Qatar echt stappen heeft gezet. Het is nu ook aan het land om echt aan te tonen dat het de wetten respecteert en beterschap in zicht is."

Rudi Vranckx gaat de matchen zeker volgen. "Maar we mogen vooral de achtergrond niet uit het oog verliezen. Als er voldoende omkadering is en duiding in programma's over de situatie in het land, vind ik dat het grootste sportevenement ter wereld zeker kan worden uitgezonden. Het WK boycotten door niet te kijken gaat ook weinig uithalen, het is belangrijker dat we context geven." 

Ook Gilles Mbiye-Beya, de host van de populaire podcast Koolkast, vindt het te laat voor een boycot. "Wat er in Afrika en Rusland in de vorige edities is misgelopen, zou nu moeten worden aangekaart, zodat er verandering in de regio kan komen." Iets waar de 25-jarige Aquin het helemaal niet mee eens is. "Het is nooit te laat. Door nu te boycotten kunnen we een signaal geven zodat het in de toekomst anders loopt. In die andere landen is ook geen langdurige verandering gekomen door enkel maar sensibilisatie." 

Op TV de match volgen is één ding, maar er zijn ook fans die volgende maand naar Qatar afzakken om te supporteren voor de Rode Duivels. "Ik ben al van kleins af aan bezig met voetbal, dit wil ik niet missen", lacht de 28-jarige juriste Elke. "Ik heb natuurlijk wel nagedacht over de heisa, maar ik kan de sport ervan loskoppelen. We zakken voor de matchen af naar Qatar, maar we verblijven in Dubai." Aquin vindt dat Elke daarmee het signaal geeft dat ze de corruptie en uitbuiting goedkeurt. Elke countert dit. "Het is niet aan mij als individu om dat aan te kaarten, het is aan de sponsors of de organisatie om maatregelen te nemen." 

In België wordt er heftig gediscussieerd over het WK, maar hoe zit dat in Qatar zelf? De 24-jarige IT-consultant Shaheer, geboren en getogen in Qatar, heeft vooral een positief beeld van het WK. "Iedereen is hier verheugd dat het grootste sportevenement in Qatar mag doorgaan. We zijn blij dat iedereen kan kennismaken met onze cultuur en geschiedenis." Wanneer er aan hem wordt gevraagd hoe hij omgaat met de kritiek op zijn land, geeft hij aan dat alles goed gaat volgens hem. "De gastarbeiders hebben doorheen de jaren betere arbeidsomstandigheden en we zijn hen heel dankbaar." Volgens hem is ook iedereen welkom. Riadh vraagt aan Shaheer of dat dan ook geldt voor hem en zijn man. "Je mag als holebi affectie tonen en jezelf zijn, maar iedereen moet zich wel aan de regels houden van onze cultuur en religie." 

Elke heeft het gevoel dat Shaheer vooral op de oppervlakte bleef. "Hij geeft het gevoel dat alles kan en mag, maar daar heb ik toch mijn twijfels over. Ik ga het lot niet tarten en op veilig spelen, zeker als vrouw." Ook Rudi Vranckx stelt vragen bij de vrijheid die de Qatarees promoot. "Het blijft illegaal om er homoseksueel te zijn, dus ik denk als je op straat gaat kussen je toch een probleem creëert. Maar tegelijk vind ik dat we ons moeten kunnen aanpassen aan hun culturele gewoontes, in de mate van het mogelijke, zoals we in elk land doen."