Voormalig NAVO-topman Jaap de Hoop Scheffer over Oekraïne: "China is medeplichtig aan deze oorlog"

Nederlander Jaap de Hoop Scheffer was secretaris-generaal van de NAVO van 2004 tot 2009. In "Terzake" sprak hij over de escalatie van de oorlog in Oekraïne, de mogelijkheid tot onderhandelen met Rusland en de machtsverschuivingen in de wereld. "Noch aan Oekraïense, noch aan Russische zijde zie ik een mogelijkheid om de diplomatie een kans te geven", zegt hij. "Zolang Oekraïne aan terrein wint, zal Kiev niet willen onderhandelen."

Als NAVO-topman ontmoette hij meermaals de Russische president Vladimir Poetin:

Het NAVO-blok valt volgens De Hoop Scheffer niet zomaar naar huis te spelen. Analisten denken namelijk dat Rusland probeert om het Westen onder druk te zetten door ruige uitspraken en zware taal over kernoorlog en vuile bommen rond te spuien. "Als het zo is dat Poetin dit in zijn hoofd heeft gehaald, zal hem dat niet zomaar lukken. De solidariteit van het Westen is groot genoeg, Poetin zal hier niet in slagen."

Toch waarschuwt De Hoop Scheffer voor een verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne, "formeel zijn er geen rode lijnen, maar politiek spelen er wel informele rode lijnen mee". Hij verwijst daarmee vooral naar de westerse wapenleveringen en het heroveren van de Donbas of de Krim door Oekraïense strijdkrachten. "Dat wordt alleen niet zo uitgesproken door de politieke leiders. Ik kan me voorstellen dat westerse leiders Oekraïne proberen te overtuigen om voorzichtig te zijn, maar ik weet niet of president Volodimir Zelenski dat hoort." 

Lang werd gedacht dat de Oekraïense herovering op bezet gebied tot een stilstand zou komen in de winter, omdat het dan moeilijker wordt om troepen te verplaatsen. Volgens De Hoop Scheffer is het niet zeker dat de winter ook daadwerkelijk zal uitmonden in een "bevroren conflict". Dat hangt voor hem af van de westerse wapenleveringen en de Amerikaanse tussentijdse verkiezingen, de midterms.

"Als de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden overnemen, dan kan een groep van Trump-aanhangers beslissen om de blanco cheques aan Oekraïne te stoppen", denkt De Hoop Scheffer. "Trump heeft altijd een speciale relatie met Poetin gehad." Als de Amerikaanse wapenleveringen aan Oekraïne stoppen, dan ontvangt Oekraïne ook niet langer de tanks en ander zwaar geschut of militair materieel die nodig zijn om nog een verdere doorbraak te forceren.

Tot nu toe hebben vooral de Verenigde Staten een belangrijke rol gespeeld bij de oorlog in Oekraïne. Kan Europa Oekraïne ook op eigen houtje blijven ondersteunen mochten de Verenigde Staten de wapenleveringen opschorten? "Op dat moment is er een probleem", denkt De Hoop Scheffer. "De Europeanen alleen zijn niet in staat om Oekraïne in stand te houden zoals de voorbije maanden is gebeurd. Dat lijkt me geen ingewikkelde, maar wel een triestige conclusie."

FOTO - De Amerikaanse first lady Jill Biden ontmoet haar Oekraïense collega Olena Zelenska:

Door de oorlog in Oekraïne zijn de ogen vooral gericht op Rusland, maar ook China speelt een rol in het conflict. "China is medeplichtig aan deze oorlog", zegt de voormalige secretaris-generaal. "Er is een onbegrensde alliantie tussen Rusland en China. Chinees president Xi Jinping is een soort Mao 2.0. geworden. Als er iemand is die druk kan opvoeren op Rusland, is hij het wel." 

China speelt steeds vaker een dominante rol op het wereldtoneel. "We leven in een wereld van twee supermachten (red. China en de VS). De toekomst van onze wereld, de stabiliteit en de globalisering hangt af van hoe de relaties tussen de grootmachten zich ontwikkelen." En daarbij is de toekomst van Europa toch vooral onzeker. "Hoe moeten wij ons positioneren tussen het - voorlopig nog - politieke geweld van de twee grootmachten", vraagt De Hoop Scheffer zich af.

FOTO - De Russische president Vladimir Poetin met de Chinese leider Xi Jinping: