Direct naar artikelinhoud
OpinieThomas Friedman

Een kernbom zou de wereld tegen Poetin verenigen, terwijl een oliebom een breuk tussen het Westen en Oekraïne zou veroorzaken

.Beeld RV/Reuters

Thomas Friedman is columnist bij The New York Times.

Terwijl de wereld vreest dat Vladimir Poetin in Oekraïne een tactisch kernwapen zal gebruiken, denk ik dat hij aan een ander wapen werkt, een olie- en gasbom die hij deze winter zal laten ontploffen.

Om kort te gaan: Poetin gebruikt energie op twee manieren als wapen. Enerzijds tracht hij het Oekraïense elektriciteitssysteem te vernietigen, met een lange, koude winter in aantocht. Anderzijds wil hij de energiekosten voor alle bondgenoten van Oekraïne de hoogte injagen. Dat is een angstaanjagend vooruitzicht, ook voor de Verenigde Staten.

We bevinden ons in een zwakke positie omdat wij – de VS en het Westen – vijf dingen tegelijk willen die niet met elkaar verenigbaar zijn.

1. We willen onze economie zo snel mogelijk koolstofneutraal maken om de reële gevaren van de klimaatverandering tegen te gaan.

2. We willen zo laag mogelijke gas- en olieprijzen, zodat autorijden goedkoop blijft en we de thermostaat niet lager moeten zetten.

3. We willen de oliedictators in Iran, Venezuela en Saudi-Arabië het hoofd bieden.

4. We willen dat onze olie- en gasbedrijven plaatsmaken voor zon en wind (maar eerst moeten ze genoeg olie oppompen om ons door deze crisis te helpen).

5. En we willen geen nieuwe pijpleidingen en evenmin transmissielijnen voor zon en wind in onze achtertuin.

Tegenstrijdige ambities

Die tegenstrijdige ambities spelen Poetin in de kaart. Zijn strategie zou als volgt kunnen zijn: eerst wil hij de VS hun strategische oliereserves laten uitputten. We zijn die reserves nu al aan het gebruiken, omdat president Biden in de aanloop naar de verkiezingen in november de benzineprijs aan de pomp laag wil houden. Dat is begrijpelijk, maar niet verstandig.

Vervolgens wil Poetin plannen de sancties van de EU tegen de overzeese export van Russische ruwe olie te omzeilen. Die sancties omvatten niet alleen een embargo op de import in de EU, dat op 5 december ingaat, maar ook een verbod voor Europese bedrijven om scheepsverzekeringen, makelaarsdiensten en financiering voor de Russische olie-export naar derde landen te leveren.

De verzekeringssector wordt door een handvol westerse maatschappijen gedomineerd en zonder verzekeringen zou het aantal klanten voor Russische olie drastisch moeten krimpen. De VS en de EU zouden de Russen dan kunnen zeggen dat ze alleen verzekeringen kunnen krijgen als ze hun olieprijs een stuk verlagen.

Of dat zal werken, is een andere zaak. Saudi-Arabië, Ruslands partner in de OPEC+, zal het niet zomaar laten gebeuren en bovendien is de internationale oliehandel buitengewoon ondoorzichtig. Tankers kunnen hun lading op zee naar andere schepen overladen, of ze in tanks ergens in Azië lossen, van waar de olie weer kan worden geëxporteerd. De lading van een supertanker is ongeveer 250 miljoen dollar waard, zodat er heel wat te verdienen valt aan het witwassen van Russische olie.

Bovendien is er China, dat veel langetermijncontracten met vaste prijzen heeft voor de import van vloeibaar aardgas uit het Midden-Oosten. President Xi Jinpings dwaze lockdownbeleid heeft de Chinese economie en dus ook het gasverbruik fors vertraagd. Als gevolg daarvan verkoopt China een deel van zijn overtollige gas tegen het drievoud van de aankoopprijs aan Europa en andere landen.

Maar nu Xi zeker is van zijn derde termijn als secretaris-generaal van de Communistische Partij, verwachten veel kenners dat hij de lockdowns zal versoepelen. Als China terugkeert naar zijn normale gasverbruik en de export stopt, zal de wereldwijde gasmarkt nog krapper worden.

En tot slot, zoals al gezegd, probeert Poetin de Oekraïense elektriciteitsproductie te saboteren. Vandaag zitten meer dan een miljoen Oekraïners zonder stroom.

Kerstgeschenk

Veronderstel nu dat Poetin in december alle Russische olie- en gasexport naar de landen die Oekraïne steunen stopt. Hij kan zich dat wel dertig of zestig dagen lang veroorloven. Dat zou zijn energiebom zijn, zijn kerstgeschenk aan het Westen. Op deze krappe markt zou de olie tot 200 dollar per vat kunnen halen en zou ook de aardgasprijs in verhouding stijgen.

Het mooie – voor Poetin – is dat terwijl een kernbom heel de wereld tegen hem zou verenigen, een oliebom een breuk tussen het Westen en Oekraïne zou veroorzaken.

Het mooie – voor Poetin – is dat terwijl een kernbom de wereld tegen hem zou verenigen, een oliebom een breuk tussen het Westen en Oekraïne zou veroorzaken

Als president Biden wil dat Amerika, het arsenaal van de democratie, ons en onze democratische bondgenoten beschermt, als hij wil voorkomen dat we Saudi-Arabië, Rusland, Venezuela of Iran moeten smeken om meer olie en gas te produceren, dan moet hij verzekeren dat ons energiearsenaal even sterk wordt als ons militaire arsenaal. Biden moet een belangrijke speech houden en duidelijk maken dat wij in de voorzienbare toekomst meer energie nodig hebben. Meer van alle mogelijke soorten energie.

De Amerikaanse olie- en gassector moet de zekerheid krijgen dat hij, op voorwaarde dat hij zo schoon mogelijk produceert, in koolstofreducering investeert en ervoor zorgt dat nieuwe pijpleidingen compatibel zullen zijn met het transport van waterstof – waarschijnlijk de beste schone brandstof voor het volgende decennium – welkom zal blijven in de energietoekomst van de VS, naast zon, wind, waterkracht en andere schone energiebronnen.

Ik zou het graag anders zien, maar dat is de realiteit en al het andere is wensdenken. Niemand weet dat beter dan Vladimir Poetin.

© 2022 The New York Times Company