De milieuorganisaties zaten sinds begin dit jaar samen met de Vlaamse regering om te proberen tot een akkoord te komen voor de sanering. Twee van de drie leden van de zogenaamde PFAS-coalitie, die een procedure voor de Raad van State voert, hebben de gesprekken verlaten. Grondrecht en Greenpeace vielen onder meer over een vertrouwelijkheidsclausule.

De anderen raakten het deze week eens. Het akkoord moet ervoor zorgen dat Zwijndrecht en de ruimere omgeving niet enkel wordt gesaneerd, maar ook opgewaardeerd. De leefomgeving moet na de sanering groener en duurzamer worden.

Lantis engageert zich om alle grond die het aanraakt ook meteen te reinigen en niet te stockeren. “In de zones waar we werken, gaan we het ineens goed doen”, zei Luc Hellemans vrijdag. “We gaan zorgen dat we niet moeten terugkomen om te saneren, maar dat de grond ineens weg is.”

Voor de waardevolle natuurgebieden in de streek, zoals Blokkersdijk en Vlietbos, zal onderzoek worden gedaan naar alternatieve saneringsmethoden, waarbij de natuur behouden en versterkt wordt. “Er ligt nu een garantie dat de beschermde Palingbeek volledig zal worden gesaneerd”, zei Jef Van De Wiele van Natuurpunt. “En het opgepompte grondwater voor de aanleg van de tunnel wordt gezuiverd. Dat is nu gebetonneerd.”

Tien jaar lang betrokken

De Vlaamse overheid belooft te investeren in langdurig onderzoek naar de gezondheidseffecten. Er komt een epidemiologische studie en een programma om de gezondheidseffecten in kaart te brengen, zodat er waar nodig kan worden ingegrepen. “We zijn bijzonder blij dat er een stevig luik rond gezondheid wordt opgenomen”, zegt Carolien Van der Cruyssen van bewonersvereniging Zwijndrecht Gezond. “Er lopen al studies, maar die worden nu versterkt.”

Minister van Omgeving Zuhal Demir maakt zich sterk dat de procedures bij de Raad van State tegen de Oosterweelwerken nog weinig kans op slagen hebben. “Een onderzoek van VITO toonde al aan dat de werken niet tot een verslechtering van de toestand zullen leiden”, zei ze. “Met dit verbond wordt nu vastgelegd hoe we de vervuilde gronden gaan aanpakken. We zullen dat eveneens overmaken aan de Raad.” Lantis wil in de loop van 2023 opnieuw beginnen met de werken die grondverzet vereisen.

Alle partijen die het verbond ondertekenden, blijven ook de komende tien jaar betrokken. Ze gaan samen in een beheercomité zetelen dat de uitvoering van de maatregelen opvolgt. Verschillende ondertekenaars reikten vrijdag opnieuw een hand aan Grondrecht en Greenpeace. “Samen bereik je zoveel meer, dus alsjeblief, schuif aan tafel”, zei Hellemans.

“Wij zijn bewust aan tafel gebleven”, besloot Jef Van De Wiele van Natuurpunt. “Aan de kant gaan staan net nu we het gevoel hadden dat er een historische stap kan worden gezet, zou erg dom zijn geweest.”