RECONSTRUCTIE - Hoe verliep het onderzoek naar de verkrachtingszaak aan de KU Leuven?

De KU Leuven heeft alles gedaan wat ze kon zodra ze van de verkrachtingszaak afwist, en heeft er bij het parket op aangedrongen om alles zo snel mogelijk af te handelen. Dat benadrukte rector Luc Sels vanmorgen in "De ochtend" op Radio 1. Maar de universiteit moest ook op de uitspraak van de rechtbank wachten om een echte straf te kunnen uitspreken tegen de professor. Wat is er de voorbije vier jaar precies gebeurd?

Nadat het slachtoffer twee jaar heeft geaarzeld om een klacht in te dienen, stapt een familielid van haar naar de KU Leuven. De universiteit adviseert om ook naar het parket te gaan. Dat gebeurt in april 2018. Het parket van Limburg begint een onderzoek.

"Als er zo een klacht binnenkomt, gaan alle alarmsignalen af", zegt An Schoonjans. Ze is nationaal woordvoerder voor de parketten, en gaf meer uitleg in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Zeker in complexe, delicate dossiers, waar het soms woord tegen woord is, en waar de feiten al van een tijdje geleden dateren, is het nodig om het onderzoek heel nauwgezet te voeren."

Al vrij snel beseft het parket dat het om een ernstige zaak gaat, en vordert het een onderzoeksrechter. Die kan veel ingrijpendere onderzoeksdaden bevelen, zoals een telefoontap of een huiszoeking. En belangrijk is dat de professor intussen niet beseft dat er een onderzoek naar hem loopt, zegt Schoonjans: "Er is overleg geweest tussen het parket en de universiteit, die de tuchtoverheid is. Bij de start heeft het parket aan de universiteit geantwoord dat tuchtmaatregelen tegen de professor het strafonderzoek in gevaar konden brengen. Dat bewijsmateriaal kon verdwijnen zodra de verdachte gealarmeerd zou zijn. En als dat zou gebeuren, riskeerden we dat het slachtoffer voor altijd in de kou zou blijven staan, wat we te allen prijze wilden vermijden."

Volgens Schoonjans hangt het van zaak tot zaak af of er op die manier te werk wordt gegaan: "Soms kunnen er al tuchtmaatregelen worden genomen tijdens of zelfs voor het strafonderzoek. Maar in dit geval had de universiteit ook het bewijsmateriaal van het gerechtelijk onderzoek nodig om tuchtmaatregelen te kunnen nemen. Maar het is altijd een heel delicate afweging natuurlijk." De parketwoordvoerster bevestigt dat er in heel die periode geregeld contacten zijn geweest tussen de universiteit en het parket en de onderzoeksrechter, om te beslissen wanneer er maatregelen konden worden genomen tegen de professor.

In september 2018 hebben politie en onderzoeksrechter voldoende materiaal verzameld. De professor wordt verhoord en aangehouden. Hij blijft enkele weken in de cel, voor hij weer onder voorwaarden wordt vrijgelaten. De KU Leuven wordt dan ook op de hoogte gebracht, zodat ze maatregelen kan nemen. Het onderzoek loopt voort. Uiteindelijk duurt het iets minder dan anderhalf jaar. "Dat is heel normaal in zulke complexe dossiers", zegt Schoonjans. "Je kan zo een onderzoek niet vergelijken met een aflevering van CSI, waar je na 45 minuten klaar bent. We leven gelukkig in een rechtsstaat, waar grondig onderzoek gevoerd wordt, met respect voor de rechten van het slachtoffer en de verdachte."

In de zomer van 2019 is de onderzoeksrechter klaar met het onderzoek. Het parket krijgt het dossier terug, en beslist dat het de professor voor de rechter wil brengen. In het najaar van 2019, anderhalf jaar na de klacht, komt de zaak voor de raadkamer, die moet beslissen of er een proces komt. Maar dat gebeurt nog niet. Want zowel het slachtoffer als de verdachte vraagt verschillende keren bijkomend onderzoek. De onderzoeksrechter gaat niet op alle vragen in, waardoor de partijen in beroep gaan. Dat is een normale gang van zaken in veel gerechtelijke onderzoeken, maar het neemt wel tijd in beslag. Pas twee jaar later is heel die procedure afgerond.

De zaak had dus twee jaar eerder voor de rechter kunnen komen, als het slachtoffer en de verdachte niet met die procedures waren begonnen. "Maar het is hun volste recht om die vragen te stellen", benadrukt Schoonjans. "Het is ook goed dat ze dat doen, zodat ze al hun rechten kunnen vrijwaren. 

In december 2021 zijn alle vragen voor bijkomend onderzoek afgehandeld. De raadkamer beslist dat er een proces moet komen tegen de professor. Maar de start van dat proces moet nog een paar keer worden uitgesteld, omdat de studente en de professor nog enkele procedures hadden lopen. Daardoor kan er pas in september 2022 gepleit worden. Een maand later is de uitspraak er.

Blijft de vraag waarom het parket, net zoals de universiteit, pas nu communiceert. "We zijn daar heel terughoudend in bij dit soort zaken", zegt Schoonjans. "Ten eerste is er nog beroep mogelijk tegen deze uitspraak, dus de man is nog niet definitief veroordeeld. Hij krijgt dus nog het vermoeden van onschuld. En ten tweede, en dat is zo mogelijk nog belangrijker, willen we vermijden dat het slachtoffer het nog moeilijker krijgt omdat haar verhaal bekend wordt in haar omgeving. Dat is hier helaas ook gebeurd. Het slachtoffer had de uitdrukkelijke wens om anoniem te blijven, maar we stellen vast dat er de afgelopen week heel uitvoerig bericht is over haar zaak. En dat is net wat ze niet wilde. We vrezen trouwens dat daardoor de drempel om aangifte te doen weer hoger is geworden."