Huisarts Mirjam begeleidt mensen in hun levenseinde én is zelf ongeneeslijk ziek: "Je kan je niet voorbereiden op de dood, dat heb ik wel geleerd van mijn patiënten"

Mariska Beckers en haar vader Bart lazen jaren geleden een klein artikel in een krant over Mirjam Willemsen. Een jonge, gedreven huisarts die gespecialiseerd is in levenseindezorg, maar die zelf ook patiënt is. Willemsen heeft al negen jaar kanker, sinds vier jaar weet ze dat die niet te genezen is. "We hebben Mirjam gecontacteerd omdat we vonden dat zij een relevant verhaal heeft. Net omdat zij het perspectief kent van patiënt én huisarts." Een kopje koffie bij Willemsen thuis, en de zaak was beklonken.

"Ik vond het ook een mooie gelegenheid om iets achter te laten voor mijn kinderen", zegt Willemsen. "Zodat zij kunnen zien hoe ik in het leven sta en als huisarts werk, zodat ze dat altijd kunnen zien." De documentaire is ook een echt tijdsdocument geworden, want de cameraploeg mocht twee en een half jaar de schaduw zijn van Willemsen.

"Ik denk dat het een heel belangrijk onderwerp is, maar er is nog een taboe rond doodgaan", zegt Beckers wanneer je haar vraagt waarom ze de film wou maken. "Iedereen krijgt nochtans te maken met de problematiek dat iemand uit je dichte kring komt te overlijden. Maar jammer genoeg durven we daar niet open over te praten of durven mensen niet te zeggen wat hun wensen zijn voor hun levenseinde." 

"Er wordt veel liever gepraat over het leven dan over de dood", vult Willemsen aan. Zij is gespecialiseerd in levensbeëindiging. "Ik denk dat het mooi is dat je iemand een waardig afscheid kan geven. Als het leven bewust gepland wordt, kan dat met de dood ook." 

Een gepland levenseinde is meestal een erg intiem moment, in kleine kring. Een cameraploeg in de kamer is voor velen het laatste wat ze daar nog bij willen. "Het is een enorm voorrecht om toegelaten te worden tot zo'n intiem moment", zegt Beckers. "En dat is dankzij Mirjam, die zo'n goede band heeft met haar patiënten." 

De documentaire verbloemt niets. In de eerste scène zien we een man die afscheid neemt van zijn familie, waarna hij voorgoed inslaapt. "We wilden de kijker van in het begin meenemen", zegt Beckers daarover. "Dit is nog niet vaak op tv geweest". Wat later zien we hoe een andere man afscheid neemt en euthanasie toegediend krijgt. Dat dit op beeld wordt vastgelegd, is dankzij Willemsen. "Als mensen je vertrouwen, ik denk met goed recht, dan pas doen ze dit."

Als patiënt heeft Willemsen ondervonden dat palliatieve zorg nog te verbeteren valt. Daarom trekt ze het land rond om als arts collega's te inspireren. "Palliatieve zorg is goed, maar het kan altijd beter. Ik denk dat we heel veel kunnen leren van elkaar en van patiënten vooral. Daarom doe ik dat."

Je kan je moeilijk iemand indenken die beter voorbereid is op de dood, dan de arts die zich specialiseert in het levenseinde en die bovendien zelf dat aspect meemaakt. Maar dat relativeert Willemsen. "Ik denk dat niemand daarop voorbereid is. Dat heb ik van mijn patiënten geleerd, dat je je daar niet op kan voorbereiden. Je gaat je grenzen verleggen, je krijgt andere doelen, andere wensen en daaraan pas je je aan. Ik weet wat mogelijk is. En ik zie tegen die tijd wel wat er gaat komen en welke beslissing ik ga nemen."