Om 13.40 uur bedroeg de temperatuur in Ukkel 24,4 graden Celsius, om 14.10 was het zelfs 25,1 graden Celsius. “Dergelijke maxima zijn typisch voor een dag in juli of augustus”, aldus Deboosere. “Voor eind oktober is dit recordwarm. Sinds de waarnemingen startten in 1892, was het zo laat op het seizoen nog nooit zo warm. De allerlaatste zomerdagen sinds het begin van de waarnemingen waren 16 oktober 2017 en 16 oktober 2018.”

Zo’n individueel dagrecord zegt weinig. Maar wat volgens Deboosere opvalt, is dat 40 procent van alle dagrecords – wat warmte betreft – dateren van de 21ste eeuw. “Daarin zie je duidelijk de hand van klimaatopwarming. Als er niets aan de hand was, dan waren alle records gelijkmatig verdeeld tussen het begin van de metingen in 1892 en nu.”

Kouderecords worden nog zelden gebroken. “Als je kijkt naar de laagste dagtemperaturen, dan deden die zich voornamelijk voor eind negentiende, begin twintigste eeuw.”

Straalstroom

Klimaatexperte Nicole van Lipzig (KU Leuven) sprak vrijdag bij Radio 1 zelfs over een “hittegolf in de herfst”: het is 9 graden warmer dan gemiddeld in deze tijd van het jaar. Die uiterst zachte temperatuur hebben we te danken aan warme lucht uit het zuiden en een ‘luie straalstroom’. Die waait op zo’n 10 kilometer hoogte van west naar oost. Als een soort zweep jaagt die wind weersystemen vanop de Atlantische Oceaan richting Europa. Hoe krachtiger, hoe sneller de systemen elkaar opvolgen.

Maar steeds vaker ligt de snelheid lager, en begint de straalstroom te kronkelen of meanderen, zegt Deboosere. “Een gevolg van het feit dat de polen sneller opwarmen dan de evenaar. Hoe lager het temperatuurcontrast, hoe trager de straalstroom. Weersystemen komen vast te zitten. We spreken dan van een blokkade.”

Het blijft dan ook nog enkele dagen bijzonder warm voor de tijd van het jaar, maar na het weekend zal de temperatuur beginnen zakken. “We gaan begin november naar 14 à 15 graden. Dat is nog altijd een tweetal graden boven het gemiddelde, maar toch al minder extreem.”