“Brazilië is terug”: Lula wint Braziliaanse presidentsverkiezingen na nek-aan-nekrace met Bolsonaro

Na zijn overwinning riep Lula in een toespraak op tot “vrede en eenheid” in zijn diep verdeelde Zuid-Amerikaanse land met 215 miljoen inwoners. Ook riep hij op tot internationale samenwerking met betrekking tot de bescherming van het Amazonewoud en stelde hij te zullen streven naar een eerlijke wereldhandel in plaats van handelsovereenkomsten die “ons land veroordelen een eeuwige exporteur van grondstoffen te zijn.”

De linkse oud-president, die tussen 2003 en 2010 al aan het roer stond in het land, benadrukte verder dat Brazilië “terug is op het wereldtoneel.” Verder benadrukte dat hij dat het verbeteren van de situatie van de ruim 33 miljoen Brazilianen die momenteel hongerlijden erg belangrijk voor hem is. “Het rad van de economie zal weer gaan draaien”, beloofde hij in dat kader.

Lula beloofde tot slot om de belangen van alle 215 miljoen Brazilianen te dienen, niet alleen die van zijn kiezers. “Het is in niemands belang om te leven in een verdeelde natie die in permanente staat van oorlog verkeert”, zei de 77-jarige Lula. “Dit land heeft vrede en eenheid nodig. De bevolking wil niet meer vechten.”

“Brazilië is klaar om zijn leiderschap in de strijd tegen de klimaatcrisis te hervatten (...) Brazilië en de planeet hebben een levend Amazonewoud nodig”, stelde het linkse icoon in zijn overwinningstoespraak. “Vandaag laten we de wereld weten dat Brazilië terug is, het is te groot om te worden gedegradeerd tot deze trieste rol van paria in de wereld”, klonk het.

Tijdens de ambtsperiode van zijn rivaal en voorganger Jair Bolsonaro raakte het grootste land van Latijns-Amerika diplomatiek geïsoleerd. Bolsonaro kreeg internationaal onder meer forse kritiek omwille van zijn houding ten opzichte van de klimaatproblematiek en de recordontbossing van ‘s werelds grootste regenwoud onder zijn bewind.

Of Lula's rivaal Bolsonaro daar ook van overtuigd is, moet nog blijken. De huidige Braziliaanse president lijkt zich voorlopig opvallend stil te houden. “Overal ter wereld zou de verliezende president al hebben gebeld om zijn nederlaag toe te geven”, zei Lula in zijn overwinningsspeech. “Hij heeft nog niet gebeld. Ik weet niet of hij zal bellen en (zijn nederlaag, red.) zal toegeven.”

Ook sommige aanhangers van Bolsonaro in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia weigerden de uitslag na bekendmaking te accepteren. Bolsonaro heeft eerder, zonder bewijs, aangegeven dat het Braziliaanse kiessysteem fraudegevoelig zou zijn. Ook suggereerde hij meermaals dat hij zich niet bij een verlies zou neerleggen.

Er waren zondag overigens zorgen dat kiezers in het arme noordoosten van het land, waar Lula’s steun het sterkst is, belemmerd werden te stemmen. De politie, die volgens critici op de hand is van Bolsonaro, zou er illegale wegversperringen hebben opgeworpen voor bussen die kiezers vervoerden. Volgens Alexandre de Moraes, het hoofd van het hoogste verkiezingstribunaal (TSE), was echter niemand verhinderd te stemmen en waren alle politieoperaties op de wegen stopgezet. “Het enige probleem voor de kiezers was dat ze vertraging hadden”, aldus Moraes. Hij kondigde onderzoek aan naar de politie-activiteiten op de verkiezingsdag.

Voor Lula is zijn overwinning een spectaculaire comeback. De 77-jarige voormalige vakbondsman stond van 2003 tot 2010 al aan het hoofd van het grootste land van Latijns-Amerika en was erg populair in die tijd. Nadien werd hij echter in verband gebracht met een groot corruptieschandaal, waarvoor hij zelfs anderhalf jaar in de gevangenis heeft gezeten. In maart dit jaar heeft het Hooggerechtshof zijn veroordeling teruggedraaid, omdat de rechter bevooroordeeld zou zijn geweest. Die rechter, Sergio Moro, werd later minister van Justitie onder Bolsonaro.

Lula is de eerste democratisch gekozen president van Brazilië die een derde termijn mag uitzitten. Hij zal het wel moeilijk krijgen om een links beleid te voeren, aangezien Bolsonaro’s partij en diens bondgenoten het erg goed deden bij de parlementsverkiezingen, waardoor Brazilië momenteel een erg conservatief Congres heeft.

Ondanks dat heeft Lula gezworen terug te keren naar het sociale beleid dat in zijn eerdere periode als president miljoenen Brazilianen uit de armoede haalde. Ook heeft hij beloofd de vernietiging van het Amazonegebied tegen te gaan en van Brazilië zelfs een wereldwijde leider te maken op het gebied van de bestrijding van klimaatverandering.

De Amerikaanse president Joe Biden feliciteerde Lula zondagavond al snel met diens overwinning, in wat Biden “vrije, eerlijke en geloofwaardige” verkiezingen noemde. Hij voegde er nog aan toe dat hij ernaar uitkijkt “om de samenwerking tussen onze twee landen voort te zetten.”

Ook de Franse president Emmanuel Macron stuurde felicitaties uit. De verkiezing van Lula “opent een nieuwe bladzijde in de geschiedenis van Brazilië”, klonk het. “Samen zullen we onze krachten bundelen om de vele gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan en de vriendschapsband tussen onze twee landen te vernieuwen”, zei hij.

Ook van Poetin kwamen er felicitaties. “Gelieve mijn oprechte gelukwensen te aanvaarden. De resultaten van de verkiezingen hebben uw grote politieke gezag bevestigd. Ik hoop dat wij door gezamenlijke inspanningen zullen zorgen voor de verdere ontwikkeling van een constructieve Russisch-Braziliaanse samenwerking op alle gebieden”, aldus Poetin in een bericht op Telegram. Rusland probeert al enkele jaren zijn betrekkingen met Latijns-Amerikaanse landen te verdiepen, met name met Brazilië, dat ook deel uitmaakt van de zogenaamde Brics-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika).

Lees ook: PORTRET. Lula, de “meest geliefde leider ter wereld” die Brazilië weer wil besturen (+)