Correspondent Ankie Rechess na verkiezingswinst Benjamin Netanyahu: "Israël krijgt voor het eerst extreemrechtse ultraorthodoxe regering"

Voormalig premier Benjamin "Bibi" Netanyahu, die decennialang de Israëlische binnenlandse politiek domineerde en eerder van de macht werd verdreven, lijkt erin geslaagd te zijn om tijdens de vijfde parlementsverkiezingen in amper vier jaar tijd het politieke laken opnieuw naar zich toe te trekken. 

"Met 62% van de stemmen geteld, is het duidelijk dat Israël helemaal naar rechts opschuift, met nogmaals Netanyahu als premier", zegt correspondente Ankie Rechess in "De ochtend".

"Zijn Likoed-partij lijkt nu 69 zetels te krijgen, dat is een ruime meerderheid, maar er zijn nog een heleboel stemmen die geteld moeten worden. Het is wel duidelijk dat de politieke beslissing al gevallen is: Netanyahu komt aan het hoofd van de regering. En nog nooit eerder was er in Israël een extreemrechtse ultraorthodoxe regering. Dat is weer iets heel nieuws en dat is waar de andere helft van Israël zijn hart voor vasthield. Maar dat is nu een feit geworden, Israël schuift op naar rechts en extreemrechts."

"Netanyahu heeft geregeerd met centrumpartijen, gematigde rechtse partijen, maar nog nooit met Joodse Kracht, een nieuwe partij met als leider Itamar Ben-Gvir, een nieuwe figuur die ook in de gevangenis heeft gezeten. Die nieuwe partij heeft 15 zetels gewonnen. Dat zijn de nieuwe partners van Netanyahu. Hij heeft ze zelf aangetrokken, maar het lijkt nu dat hij een monster gecreëerd heeft, want hij zal nu dus moeten onderhandelen met deze extreemrechtse partij."

Itamar Ben-Gvir is een omstreden figuur. Hij is volgens Rechess niet echt in een religieuze familie opgegroeid, maar hij is in de loop der tijd wel religieus geworden. "Hij woonde in Hebron, daar heb ik hem verschillende keren geïnterviewd. In zijn huis hing een groot portret van Baruch Goldstein, dat is een kolonist die 29 moslims heeft vermoord in een moskee in Hebron en dat is zijn grote voorbeeld."

Ben-Gvir heeft al laten verstaan dat hij minister van Binnenlandse Veiligheid wil worden. "In die functie zou hij bepalen wat politie en leger kunnen doen, wat er met de kolonisten en de Arabieren gaat gebeuren. Tijdens zijn overwinningsspeech werd er alleen maar geroepen: dood aan de Arabieren, dat is al een veeg teken. Netanyahu heeft zelf deze mensen aangetrokken, maar hij heeft hierdoor voor zichzelf ook wel een kuil gegraven, met hen onderhandelen zal niet makkelijk zijn." 

Ook de ultraorthodoxe partijen hebben het goed gedaan. "Er zijn een aantal partijen die aan gewetensonderzoek moeten doen", legt Rechess uit. "21% van de bevolking zijn Arabieren, zij hebben heel veel stemmen verloren omdat ze geen gezamenlijke lijst konden opzetten, vanwege onderlinge ruzies. Twee jaar geleden haalden ze met die gezamenlijke lijst nog 15 zetels, nu halen ze er waarschijnlijk nauwelijks 4. Dat komt door onderling gehakketak, al die partijen blijven onder de kiesdrempel. Dit is toch onverwacht. Er werd wel een nauwe overwinning verwacht met veel moeite om regering te vormen, nu blijkt dat er een ruime meerderheid is."

De partij van tegenkandidaat en huidig premier Yair Lapid is dus weggespeeld. Het centrumblok onder leiding van Lapid wist in 2021 nog een onuitgegeven coalitie tegen Netanyahu te vormen, om hem op die manier van de macht te houden, met daarbij ook voormalige partners van Netanyahu.

De verkiezingsuitslag is slecht nieuws voor de Palestijnen en het vredesproces tussen Israël en de Palestijnse gebieden. "Die absolute verrechtsing voorspelt niet veel goeds met betrekking tot de Palestijnen, een eventuele tweestatenoplossing, de rechten van de Palestijnen", zegt Rechess. "Want als je de radicale partij van Ben-Gvir hoort, dan komen daar hele grote veranderingen, ook in het rechtssysteem, allemaal ten behoeve van Netanyahu, zodat hij een rechtszaak zou kunnen ontlopen. Dat is ook de reden dat hij hen heeft aangetrokken. Zij willen retroactief de Franse wet invoeren, wat betekent dat een zittende premier niet aangeklaagd kan worden. En ze willen ook waar hij voor aangeklaagd is (fraude en vertrouwensbreuk) schrappen uit het strafrecht. Dat heeft hij zelf gewild, maar hij moet ook zien hoe hij zelf overeind blijft met deze extreemrechtse krachten. " 

De definitieve uitslag kent Israël morgenmiddag. "Het gaat nog even duren, maar dat is een hele duidelijke indicatie van waar het hier naartoe zal gaan.