Vrijdag wordt de laatste hand gelegd aan de nieuwe overeenkomst tussen verkeersinstituut Vias en de federale regering voor een proefproject met slimme camera’s. Dan wordt afgeklopt welke politiezones zullen meewerken. Al zeker is dat het nieuwe project zal worden uitgerold in twee Vlaamse, twee Waalse en één Brusselse gemeente.

Net als bij het proefproject met Vias op de Antwerpse Ring in 2020, is het doel ook nu om via de slimme camera’s gsm’ende automobilisten te betrappen. Toen werd 1,5 procent van de bestuurders gevat. Dat betekent dat meer dan één op de honderd automobilisten die op de Antwerpse Ring passeren, met zijn gsm bezig is.

Maar die bestuurders kregen geen proces-verbaal in de bus. Gsm’en achter het stuur is strafbaar, maar het gebruik van slimme camera’s om dat op te sporen, is onwettig. Via het achterpoortje van een “proefproject”, kan dat nu wel. Het is dan ook een agent die de beelden van de slimme camera’s nogmaals controleert en de inbreuk vaststelt, luidt de redenering.

“Het grote gevaar van het gsm-gebruik achter het stuur rechtvaardigt de inzet van nieuwe technologieën”, zegt minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo). “Natuurlijk moet dat met respect voor onze privacy. We doen dan ook een risico-analyse en schakelden de privacywaakhond van de politie in. Alles is conform de huidige wetgeving, ook de boetes.”

Politiek mijnenveld

Al jaren verdeelt de inzet van slimme camera’s de Wetstraat. Volgens sommigen is het de enige manier om automobilisten af te leren te gsm’en. Volgens anderen is het een flagrante inbreuk op de privacy en opent het de deur naar gezichtsherkenning. Zij wijzen erop dat die camera’s initieel bedoeld waren om terroristen op te sporen via automatische nummerplaat herkenning, en dat dit nu ook tot de controle op gsm-gebruik leidt.

Minister Gilkinet heeft altijd gepleit voor de inzet van slimme camera’s, maar coalitiepartners MR en PS stonden steevast op de rem. Het proefproject met échte boetes lijkt in dat opzicht een typisch politiek compromis. Voor de effectieve invoering kijkt de federale regering dan ook al naar 2025, een jaar ná het einde van haar mandaat. Net zoals bij dat andere politieke mijnenveld op mobiliteit: het rijbewijs op punten.

Kamerlid van meerderheidspartij Vooruit Joris Vandenbroucke begrijpt niet waarop de coalitiepartners wachten. “De vorige test toonde aan dat de camera’s op één maand tijd op de Antwerpse Ring evenveel bestuurders betrappen als agenten manueel kunnen over héél België op een héél jaar tijd. Ook de Nederlandse praktijk toont dat het werkt. Op hoeveel doden gaan we nog wachten?”