De Association Vinçotte Nucleaire (AVN) is opgericht in 1990. Tot 2008 was zij verantwoordelijk voor de inspectie ter plaatse van de kerncentrales in Doel en Tihange. Daarna werd die rol overgenomen door Bel V, een filiaal van het Federaal Agentschap voor Nucleaire controle (FANC).

De kerncentrale Doel 3 werd in 1982 vergund en in januari 2003 besliste de toenmalige regering dat er vanaf oktober 2022 geen elektriciteit meer zou geproduceerd worden in de centrale. Sinds 1 oktober 2022 is dat ook het geval.

Koninklijk Besluit

“In maart 2022 is er een Koninklijk Besluit genomen over de zogenaamde ‘stopzettingsmelding’, die dan moest goedgekeurd worden door het FANC”, zei meester Ive Van Giel voor AVN. “Daarin was ook sprake van een aantal werkzaamheden in verband met die stopzetting, die zogezegd onder de huidige exploitatievergunning zouden vallen. Die stopzettingsmelding is er op 15 september dan ook gekomen en werd goedgekeurd door het FANC.”

Eén en ander is volgens AVN echter in strijd met het Europees recht: “Voor de oprichting van een kerncentrale is volgens de Europese richtlijn terzake een project-milieueffectrapport nodig, voor een verlenging het Europees Hof van Justitie beslist dat er ook zo een project-MER moet zijn, voor een stopzetting en ontmanteling geldt hetzelfde. De wet op de kernuitstap heeft een dergelijk project-MER niet voorzien, en dat was fout. In de huidige situatie zijn de nucleaire veiligheid en milieubescherming onvoldoende gegarandeerd.”

Ontmanteling

Zowel in Franrijk als in Duitsland wordt voor de stopzetting van een kerncentrale wel een project-MER opgemaakt, aldus nog AVN. Het argument van Engie-Electrabel dat er geen ontmantelingswerken zouden bezig zijn, gaat volgens de vereniging ook niet op.

“Die vinden wel plaats”, ging meester Van Giel verder. “In het kader van die stopzettingsmelding worden al een aantal componenten ontmanteld, en wordt een chemische reiniging uitgevoerd met 200 ton chemicaliën. De impact op het milieu van die werken is nooit onderzocht, en de werken die nu worden uitgevoerd zijn niet te vergelijken met wat gebeurt tijdens een tijdelijke stopzetting voor een onderhoud.”

AVN vraagt dan ook dat alle werken in het kader van de stopzettingsmelding zouden stilgelegd worden, minstens tot er een project-MER is uitgevoerd, en dat op straffe van een dwangsom van 500.000 euro per dag.

“Niet ontmanteld”

De advocaten van de Belgische staat en het Federaal Agentschap voor Nucleaire controle (FANC) hebben woensdag dan weer gepleit dat de kerncentrale van Doel 3 momenteel niet ontmanteld wordt en ook niet buiten gebruik gesteld is, maar enkel buiten bedrijf gesteld is. “Het enige wat gebeurd is, is dat de elektriciteitsproductie in de kerncentrale is gestopt. Dat betekent niet dat er een einde is gekomen aan de exploitatie van de centrale”, zei meester Jan Bouckaert voor het FANC.

Het klopt dat de Europese regelgeving voorziet dat er een project-milieueffectrapport (project-MER) nodig is voor de buitengebruikstelling of ontmanteling van een kerncentrale, gaf de advocaat toe. “De Belgische wetgeving voorziet die verplichting ook, en als het zover komt, zal er een project-MER opgesteld worden. Maar dit gaat om een buitenbedrijfstelling, een stopzetting van de activiteiten. En daarvoor voorziet de wet dat de uitbater die moet melden aan het FANC en alle nodige informatie moet geven over de werken die zullen gebeuren om de centrale in een veilige toestand te brengen. Dat alles wordt gedekt door de exploitatievergunning.”

AVN en haar mede-eisers, een achttal burgers en een bedrijf, tonen ook niet aan dat zij een persoonlijk belang hebben bij dit kort geding, aldus de advocaten van de Belgische staat. Die zien in het kort geding een slinkse poging om de elektriciteitsproductie in Doel 3 opnieuw mogelijk te maken. 

De maatregelen die AVN vraagt, zijn ook veel te verregaand, en zijn onuitvoerbaar, klonk het nog. “De wet op de kernuitstap is ook al 19 jaar oud, van enige hoogdringendheid kan dus geen sprake meer zijn.”