Europa warmt het snelste op: temperatuur meer dan dubbel zo snel gestegen als gemiddelde wereldwijd
De gemiddelde temperatuur in Europa is in de afgelopen 30 jaar meer dan twee keer zo snel gestegen als het gemiddelde wereldwijd. Europa is daarmee het continent waar de temperatuur het snelste stijgt. Dat staat in een nieuw rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties. Als de evolutie doorzet, zullen uitzonderlijke hitte, bosbranden, verwoestende overstromingen en andere gevolgen van de klimaatverandering een steeds zwaardere tol eisen van de samenleving, de economie en de ecosystemen, zegt de WMO.
In aanloop van de VN-klimaattop in Egypte van 6 tot 18 november komt de WMO met een nieuw rapport over de klimaatopwarming in Europa. Daaruit blijkt dat de temperatuur in Europa tussen 1991 en 2021 aanzienlijk is gestegen, gemiddeld met een halve graad Celsius per decennium. Dat is meer dan dubbel zo snel als het wereldwijde gemiddelde van 0,2 graden Celsius per decennium. Europa is daarmee het continent dat het snelste opwarmt.
Als gevolg daarvan hebben de Alpengletsjers tussen 1997 en 2021 dertig meter aan ijsdikte verloren. De Groenlandse ijskap smelt en draagt bij tot een versnelde zeespiegelstijging. In de zomer van 2021 vond op Groenland een ongekende dooi plaats en viel er voor het eerst regen op het hoogste punt, het bergstation, als een indicatie voor de toekomst.
"De reden dat Europa sneller opwarmt dan andere continenten heeft te maken met het feit dat een groot deel van wat de WMO als "Europese regio" beschouwt, zich in Noordpoolgebied bevindt", zegt klimatoloog Niels Souverijns. "Die gebieden warmen duidelijk het snelste op."
"Aan de andere kant spelen ook weerpatronen mee. Het weer in andere continenten is veel stabieler, terwijl het weer in Europa, maar ook in Noord-Amerika wordt bepaald door hoge- en lagedrukgebieden. Door de klimaatverandering blijft een hoge- of lagedrukgebied soms lang hangen, met hittegolven of overvloedige regen tot gevolg."
"Het jaar 2021 was het levende bewijs van een opwarmende wereld en toont aan dat zelfs de samenlevingen die goed voorbereid zijn niet volledig ontsnappen aan de gevolgen van extreem weer", zegt secretaris-generaal Petteri Taalas van de WMO in het rapport. "Europa kan een voortrekker zijn
Het moet gezegd dat continenten en landen sowieso sneller opwarmen dan zeeën en oceanen, omdat water trager reageert op temperatuurverschillen. 71 procent van het aardoppervlak is bedekt door zeewater, het is dus logisch dat de opwarming boven land groter is dan het gemiddelde wereldwijd.
Niet alleen slecht nieuws
Een aantal landen in Europa is zeer succesvol geweest in het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. In de Europese Unie is de uitstoot van broeikasgassen tussen 1990 en 2020 met 31 procent gedaald. Tegen 2030 moet de netto-uitstoot dalen tot 55 procent.
Volgens de WMO is Europa ook een van de meest geavanceerde regio's wat samenwerking betreft bij de aanpassing aan de klimaatverandering, vooral in stroomgebieden die meerdere landen doorkruisen. "Het is een van de wereldleiders op het gebied van doeltreffende systemen voor vroegtijdige waarschuwing en ongeveer 75 procent van de mensen is beschermd", klinkt het. "Actieplannen voor hittegolven hebben veel levens gered in periodes van extreme hitte."
"De Europese samenleving is kwetsbaar voor klimaatverandering, maar Europa loopt ook voorop bij de internationale inspanningen om de klimaatverandering te matigen en innovatieve oplossingen te ontwikkelen om zich aan te passen aan het nieuwe klimaat waarmee de Europeanen zullen moeten leven", aldus dr. Carlo Buontempo, directeur van de Copernicus Climate Change Service.
