Het is bijna zeker dat de Democraten hun meerderheid verliezen in het Huis van Afgevaardigden. Die is met 220 versus 212 (plus 3 leegstaande zetels) vandaag al erg klein, en traditioneel verliest de partij van de zittende president zetels in het Huis bij de Midterms.

In de Senaat, waar de verdeling vandaag 50-50 is (met de doorslaggevende stem van vicepresident Kamala Harris in het geval van een ex aequo), is alles nog mogelijk. Beslissend wordt het resultaat in enkele staten, waar het verschil in de peilingen erg klein is. 

Een ‘landslide’ in het voordeel van de Republikeinen wordt het volgens politieke website FiveThirtyEight waarschijnlijk niet. Wanneer elke kandidaat die vooropstaat in de peilingen ook wint, halen de Republikeinen 51 Senaatszetels en 225 zetels in het Huis binnen. Een ‘red wave’ zoals in 2010 (toen de GOP 60 Huiszitjes extra won) of in 2014 (toen de partij er 9 Senaatszetels bij kreeg) zou er niet inzitten.

Inflatie, abortus, politiek geweld en election deniers

Toch hebben de Republikeinen veel troeven in handen. Zo kunnen ze als oppositiepartij de verantwoordelijkheid voor de hoge inflatie en de daarmee gepaard gaande hoge energieprijzen – volgens peilingen de belangrijkste thema’s voor de Amerikanen deze verkiezingen – in de schoenen van de Biden-administratie schuiven en focussen ze in hun campagne graag op de toenemende criminaliteit en migratie.

De Democraten zetten tijdens de campagne dan weer sterk in op het recht op abortus na de annulatie van ‘Roe vs Wade’ door het Hooggerechtshof afgelopen zomer, en op het recht op vrije en eerlijke verkiezingen. Ook hameren ze erop dat de verkiezing geen referendum mag zijn voor de huidige administratie, maar wel een keuze tussen twee heel verschillende richtingen die het land kan inslaan.

Ook het thema van politiek geweld staat hoog op de agenda, na de aanval eind oktober op Paul Pelosi, de echtgenoot van voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi, en met de aanval op het Capitool begin vorig jaar nog vers in het geheugen. Volgens een peiling van de Washington Post en ABC News, afgenomen na de aanval op Pelosi, is 88 procent van de kiezers bezorgd dat de politieke tegenstellingen in de VS zo groot zijn geworden dat het risico op politiek gemotiveerd geweld is gestegen. Volgens 31 procent is dat de schuld van de Republikeinen, volgens 25 procent die van de Democraten. Nog eens 32 procent beschuldigt beide partijen.

Daarbij komt ook dat heel wat ‘election deniers’ verkiesbaar zijn. Zij lijken wel vooral successen te boeken in diep Republikeinse staten of districten, terwijl het thema van verkiezingsfraude in andere staten tijdens de campagne wat achterwege werd gelaten om de meer gematigde Republikeinse kiezers niet af te schrikken. Ex-president Donald Trump zei vorige week wel nog dat hij opnieuw “tekenen van fraude ziet” bij de tussentijdse verkiezingen, verwijzend naar een bericht van een activistische website waarin wordt beweerd dat de autoriteiten van Pennsylvania honderdduizenden stembiljetten verstuurden naar kiezers wier identiteit niet was “geverifieerd”. En maandag raakte bekend dat Republikeinse functionarissen en kandidaten in zeker drie ‘swing states” rechtszaken hebben aangespannen om de geldigheid van duizenden stembiljetten te betwisten.

Politici en wetsvoorstellen

De Amerikanen verkiezen alle 425 leden van het Huis van Afgevaardigden (telkens verkozen voor twee jaar), 35 van de 100 senatoren (14 in handen van de Democraten en 21 in handen van de Republikeinen, verkozen voor zes jaar), 36 gouverneurs (verkozen voor vier jaar) en tal van lokale vertegenwoordigers. 

Daarnaast kunnen kiezers in 37 staten stemmen over meer dan 130 wetsvoorstellen op staatsniveau. Zo kunnen kiezers in 6 staten – een record volgens de website Ballotpedia – stemmen over abortusgerelateerde thema’s, kunnen ze in 5 staten stemmen over maatregelen voor de legalisering van marihuana voor recreatief gebruik en spreken kiezers in 5 staten zich uit over het verbieden van slavernij volgens de grondwet van de staat.

Kiezers kunnen al weken vervroegd hun stem uitbrengen, ofwel per brief, ofwel in de stembureaus. Volgens NBC News brachten maandagnamiddag Belgische tijd al ruim 41,6 miljoen Amerikanen hun stem uit. Dinsdag gaan de eerste stembureaus open om 12.00 uur Belgische tijd in verschillende oostelijke staten. In Hawaï en Alaska sluiten de stembussen het laatst, pas om 06.00 uur Belgische tijd.