Collega's en vrienden reageren op overlijden van Will Ferdy: "Zijn outing in de jaren 70 was een moedige beslissing"

Zanger Will Ferdy is op 95-jarige leeftijd overleden. Het nieuws van zijn overlijden maakt heel wat herinneringen los bij vrienden en collega's. "Will was een heel vriendelijke man", zegt Frank De Kaey van het EWT Theater in Deurne, een goede vriend van Will Ferdy. "Hij was goed opgevoed, beleefd, professioneel en ook heel grappig." De Kaey herinnert zich nog een voorstelling waarin Ferdy zijn tekst vergeten was. "Dat probeerde hij dan altijd op te lossen met een kwinkslag, het publiek zag dat er iets niet klopte en dat zorgde voor hilariteit alom."

Ferdy speelde eind jaren 90 regelmatig mee in stukken van het theater en kwam volgens De Kaey langs op elke première. "De laatste die hij gezien heeft was in januari 2020, net voor de coronacrisis", zegt De Kaey. "Op dat moment was hij al een man in de 90, maar ziek was hij nog niet."

Bart Abbeel, ex-voorzitter van de Antwerp Pride, omschrijft Ferdy lang niet als enige als een moedig man. "Ik herinner mij nog de commotie toen hij als eerste BV uit de kast kwam in de jaren 70. De reacties die hij toen kreeg waren allesbehalve ondersteunend, ik denk dat het zijn carrière geen deugd heeft gedaan." Abbeel benadrukt dat het in die tijd allesbehalve evident was om je te outen als homoseksuele man. "Het was daarom echt een heel moedige beslissing."

Dat vindt ook çavaria, de Vlaamse belangenvereniging van de LGBTQI+-gemeenschap. "Zijn outing heeft jarenlang invloed gehad op zijn succes."

Zijn collega Koen Crucke keek erg naar hem op. "Hij was de eerste. Ik nam een voorbeeld aan hem, maar hij is een voorbeeld voor iedereen geweest. Ik dacht daarna: ik ga dat als tweede doen en ik ben blij dat ik dat gedaan heb. Will heeft me toen ook de raad gegeven om het te doen. Hij zei: "Dat gaat een pak van je hart zijn". Maar bij hem waren de dag erna wel al zijn optredens geannuleerd." 

Het moment dat Koen Crucke nooit zal vergeten, is zijn eerste ontmoeting met Will Ferdy. "Ik was eigenlijk een beetje stiekem verliefd op hem. Ik heb hem dat ooit nog wel gezegd. Hij was een mooie jongen in zijn tijd." 

VRT NWS-journalist Xavier Taveirne praatte vier jaar geleden voor het Canvas-programma "Voor de mannen" met de eerste generaties mannen die zich in Vlaanderen durfden te outen als homo en dus ook met Will Ferdy. 

"We kunnen niet onderschatten wat hij heeft betekend voor mannen die op mannen vallen en hij heeft daar een zware prijs voor betaald", benadrukt ook Taveirne. "Hij werd niet meer geboekt voor optredens, niet meer uitgenodigd voor tv-programma's, hij is heel lang op de bank gezet daarvoor. Ik vroeg hem of het dat allemaal waard was en toen zei hij: "Natuurlijk, want ik kon alleen maar zijn wie ik ben". Voor hem was er geen andere keuze en dat heeft geresoneerd in heel wat Vlaamse huiskamers, maar een pionier heeft hij nooit willen zijn. Dat hij dat toen heeft gedaan zonder erbij stil te staan, is redelijk indrukwekkend." 

Taveirne vertelt dat Ferdy ook nog elke maand een nieuwsbrief over zichzelf maakte die hij dan rondstuurde: "Ferdy'tjes en datjes". "Hij zag zichzelf graag en dat vond ik heel mooi. Hij vond van zichzelf ook dat hij belangrijk is geweest, niet alleen qua ontvoogding van homoseksuelen, maar zeker ook muzikaal. Het gevaar bestaat dat we alleen aan hem gaan denken als de zanger die gezegd heeft dat hij homoseksueel is. Maar hij heeft ook veel muziek gemaakt, hij is de twee. Je kan over beide elementen een heel groot hoofdstuk schrijven, maar ze horen wel samen." 

Componist Miguel Wiels, die een paar keer met Will Ferdy heeft samengewerkt, noemt hem ook op muzikaal vlak enorm geëngageerd. "Hij heeft nooit commerciële successen of populariteit nagejaagd. Hij wilde altijd mooie teksten schrijven. Zo heeft hij vaak songs van Jacques Brel op een briljante manier vertaald naar het Nederlands en hij heeft ook gedichten van Guido Gezelle op plaat gezet. Hij was een artiest van de oude stempel die met heel zijn hart en ziel in zijn liedjes kroop. Als hij zong, gebeurde er iets en dat kan alleen als je tientallen jaren in het vak zit. Ik vind hem op dat muzikale vlak zelfs ondergewaardeerd, al weet ik niet of hij daar zelf wakker van lag."

Ook zangeres en vriendin Lilianne Saint-Pierre vindt dat Ferdy op muzikaal vlak ondergewaardeerd geweest is. "Ik schrok mij te pletter, ik stond in de badkamer en ik hoorde in de verte "Christine" op de radio en ik vond dat meteen raar. Ik wil dit zeggen, te zijner ere, hij is veel te weinig op de radio gedraaid en hij is te weinig gerespecteerd geweest. Ondanks ons leeftijdsverschil was er een ongelofelijk wederzijds respect, ik ging vaak naar zijn optredens en dat deed hem altijd veel plezier wanneer collega's naar hem kwamen kijken." 

Presentator Kurt Van Eeghem is diep geraakt door het overlijden van Ferdy, die volgens hem de kleinkunst op de kaart gezet heeft in ons land. "Ik ben er niet goed van. Hij was voor mijn geboorte al wereldberoemd in Vlaanderen met een liedje als "Ziede gij me gere" (uit 1948). Hij was ongelofelijk bekend en spiegelde zich aan Franse artiesten zoals Charles Trenet. In de vroege jaren 70 heb ik les gehad van hem aan de Kleinkunstacademie van Antwerpen. Dat was een icoon. Maar het was altijd een beetje dubbel, hij wilde zoveel: dat zijn muziek mooi en prachtig was, hij wilde zichzelf zijn en dat kon de eerste 40 jaar van zijn leven moeilijk. Hij is daar altijd een beetje blijven onder lijden." 

Volgens Van Eeghem heeft zijn outing Will Ferdy ook heel veel pijn gedaan. "Hij heeft als allereerste een berg verzet, maar hij heeft dat ook als een boemerang terug in zijn gezicht gekregen. Hij was er in eerste instantie zeker niet gelukkiger door, hij was een absolute katholiek en dat hij net door zijn katholieke mede-gelovigen werd uitgesloten…" 

Ook volgens Radio 2-presentator Sven Pichal was Ferdy zijn tijd heel erg vooruit. "Maar hij heeft daar dus ook de nadelen van ondervonden", benadrukt Pichal. "Heel veel optredens, vooral die in kerkelijke middens, werden geschrapt en hij vond dat heel schijnheilig."