Wat is Mastodon en waarom trekken Twit­ter-gebruikers naar dit sociaal netwerk?

Net zoals Twitter is Mastodon een sociaal netwerk dat voornamelijk draait rond korte stukjes tekst. Een bericht op Mastodon kan maximum 500 tekens bevatten en je kan er ook media aan toevoegen, zoals foto’s, video’s of een peiling.

Je kan andere mensen volgen, waardoor hun berichten in je tijdlijn terecht komen, en anderen kunnen ook jouw account volgen.

Daarnaast kan je een bericht van iemand anders ‘boosten’ of delen met iedereen die jouw account volgt. Je kan er ook op reageren, het markeren als favoriet en toevoegen aan een privélijst van ‘bookmarks’.

In tegenstelling tot Twitter wordt Mastodon niet volledig beheerd door één bedrijf, dat kan worden opgekocht door een excentrieke rijke man. De ontwikkeling van het sociaal netwerk wordt gestuwd door een Duitse vzw, maar iedereen kan eraan deelnemen omdat de broncode openbaar is. Dat niemand eenzijdig de complete controle kan verwerven over Mastodon is één van de redenen waarom Twitter-gebruikers de overstap maken of overwegen.

Door die openheid kan iedereen een eigen “versie” van Mastodon opstarten. Deze ‘servers’ kunnen wel met elkaar communiceren. Het valt dus vergelijken met hoe e-mail werkt: of je nu Gmail of Protonmail gebruikt of zelf een e-mailserver hebt, je kan berichten sturen naar iedereen zolang je het juiste e-mailadres hebt.

De beheerders van die servers beslissen zelf hoe streng ze modereren. Dat Musk na de overname de helft van het personeel aan de deur zette, voedt de vrees dat de moderatie op Twitter fors achteruit zal gaan. Een voormalige werknemer van Twitter vertelde vorige week aan onze redactie dat “de stabiliteit van Twitter in gevaar” komt.

KIJK. Elon Musk verdedigt de massale ontslagen bij Twitter, terwijl de Amerikaanse president Joe Biden bezorgd is om de plannen van de miljardair.

Bovendien hebben beheerders de optie om andere servers in hun geheel te blokkeren. Dat kunnen ze doen omdat er daar andere of geen regels zijn, maar ook omdat gebruikers van die andere server spam verspreiden, zich misdragen, of illegale content met elkaar delen. Bij Mastodon kan je dus een server kiezen die strenger of net minder streng is qua leefregels dan Twitter.

Op Mastodon wordt er in tegenstelling tot bij Twitter geen algoritme gebruikt om berichten op de tijdlijn te sorteren. Daarnaast zijn er ook geen advertenties te vinden. De vzw Mastodon betaalt de kosten met dank sponsoring van bedrijven of giften van mensen. Voor het uitbaten van een Mastodon-server zijn er ook kosten. Elke beheerder zal dus ook om donaties vragen, al zijn er ook servers waarvoor je een abonnement moet betalen om toegang te kunnen krijgen.

Om berichten te kunnen plaatsen op Mastodon moet je om te beginnen een server kiezen. De twee grootste zijn mastodon.social en mastodon.online, die worden beheerd door de vzw zelf. De recente grote interesse in het sociaal netwerk, met bijna een half miljoen nieuwe accounts sinds 27 oktober, zorgt er wel voor dat je er niet zomaar een account op kan aanmaken.

Ook op een heel aantal andere servers is de registratie gesloten omdat de toestroom te groot werd. Op de website van de vzw is een lijst te vinden met verschillende servers die zich aan bepaalde afspraken houden. Voor mensen uit het Nederlands taalgebied zijn er ook mastodon.nl, mastodon-belgium.be en mastodon.vlaanderen die op het moment van schrijven nog nieuwe gebruikers toelaten.

De keuze van server is tegelijkertijd belangrijk en onbelangrijk. Een server omvat namelijk een gemeenschap, waarmee het gemakkelijker is om te communiceren. Zo is het gemakkelijker om mensen te volgen die op dezelfde server actief zijn. Je kan bovendien berichten publiceren die enkel te zien zijn voor servergenoten.

Aan de andere kant kan je mensen op andere servers volgen, dus zelfs als je niet op bijvoorbeeld de grote servers van de Mastodon vzw geregistreerd bent, kan je zien wat mensen daar publiceren. Ook is het mogelijk om van server te wisselen, zonder je volgers te verliezen. Die migratie is echter omslachtig en je berichten worden niet overgezet. Niet overhaast beslissen, is dus de boodschap.

Eenmaal je een server hebt gekozen, kan je een account aanmaken door op ‘Registreren’ te klikken. Daarna dien je een gebruikersnaam te kiezen, een e-mailadres op te geven en een veilig wachtwoord in te geven.

Die gebruikersnaam bestaat uit twee delen, zoals bijvoorbeeld @yorickdupon@mstdn.social. Het eerste is vergelijkbaar met een gebruikersnaam op Twitter en kies je dus zelf. Het tweede deel wordt bepaald door welke server je gebruikt. Als je wilt dat iemand je account volgt, moet je dus beide delen met die persoon delen.

Na het registreren van je account kan je je profiel naar je hand zetten. Zo kan je een weergavenaam kiezen die kan verschillen met je gebruikersnaam en een korte biografie toevoegen. Je kan een omslag- en profielfoto instellen.

Daarnaast kan je nog enkele gegevens of links in een tabel op je profiel tonen. Dat is handig om bijvoorbeeld naar je persoonlijke website of profielen op andere sociale media te verwijzen.

De vzw Mastodon voor iOS en Android officiële apps die te vinden zijn op respectievelijk de App Store en de Google Play Store. Daarnaast zijn er nog een resem andere apps die enthousiastelingen ontwikkelen. Voor iOS krijgt Metatext goede recensies, op Android-telefoons geniet Tusky (verwijzend naar de slagtanden van de mascotte van Mastodon) de voorkeur.

Wil je je niet vastpinnen op een bepaalde app of heb je liever de snelste ervaring, dan kan je ook steeds de website zelf gebruiken. De naam van de server die je kiest, is ook meteen het webadres waar je naar moet surfen.

Op smartphones kan je die website bovendien een plekje geven op je begin- of startscherm. Via Chrome (of andere browsers) of Android-telefoons open je het menu via de drie puntjes en klik je op ‘Installeren’ of ‘Toevoegen aan startscherm’. Op iOS kan je hetzelfde doen via de knop voor delen in Safari, daarna selecteer je ‘Zet op beginscherm’.

Van start gaan op een nieuw sociaal netwerk is altijd wat eenzaam dus het is een kwestie van snel een aantal andere mensen te vinden die interessant genoeg zijn om te volgen.

Eén manier om dat te doen, is een kijkje nemen op de tijdlijnen. Op de lokale tijdlijn komen alle berichten binnen die mensen op je server hebben gedeeld en zichtbaar hebben gemaakt voor iedereen of andere servergenoten. Op de globale tijdlijn vind je álle berichten die openbaar zijn gepubliceerd op één van de verschillende Mastodon-servers.

KIJK. Technologiejournalist Kenneth Dée legt de impact van Musks overname op de Twitter-gebruiker uit.

Een andere manier is via ‘Verkennen’. Daar vind je onder andere berichten die populair zijn op je eigen en andere servers. Zoals op Twitter zijn er ook populaire hashtags. Op het moment van schrijven is er bijvoorbeeld #BloodMoon, verwijzend naar de totale maansverduistering in Noord-Amerika.

Als iemand op Twitter deelt over te stappen naar Mastodon, kan je die link gebruiken om die persoon te volgen. Als dat account niet aangemaakt is op de server die jij gebruikt, moet het wel via een omweg. Je hebt dan de volledige gebruikersnaam (dus mét de naam van de server erbij) nodig. Die kan je in het zoekveld van Mastodon ingeven. Soms kan het ook andersom en moet je je eigen gebruikersnaam invullen, waarna je doorverwezen wordt naar een scherm waar je op ‘Volgen’ kan klikken.

Lees ook:

Elon Musk schorst Twitteraccounts die zijn naam gebruiken

Twitterwerknemer na zijn ontslag: “Wees maar zeker dat ik nog in de zakken van de rijkste man ter wereld ga zitten” (+)