Vlaamse regering beslist dat Ventilus bovengronds komt: ‘Flauw politiek poppentheater voor de bocht van cd&v’

In zijn persbericht zegt Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) het zelf niet met zoveel woorden, maar voor wie de inhoud van het Ventilus-dossier kent, is het niettemin duidelijk: de Vlaamse regering met N-VA, cd&v en Open Vld is het eens geworden om Ventilus bovengronds aan te leggen. Vooral de christendemocraten stonden lange tijd op de rem.

“De Vlaamse regering aanvaardt de inhoud en de conclusies van het rapport van professor Westermann, die de conclusies bevestigt uit het eerder rapport van de intendant en zijn expertenteam”, schrijft Jambon donderdag in zijn persbericht. Zowel de Duitse professor Westermann als intendant Guy Vloebergh (UAntwerpen) zijn recent tot de vaststelling gekomen dat alleen een bovengrondse hoogspanningslijn technisch haalbaar is.

Volgens Jambon kan de concrete uitwerking van het project - dat klaar moet zijn tegen 2027 - nu beginnen. “Het planteam kan hierdoor verder werken aan de effectenstudies (MER), de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) en het ruimtelijk veiligheidsrapport (RVR) met het oog op een voorstel van voorkeurstracé in februari 2023”, stelt de ‘MP’.

Windmolens op zee

De nieuwe Ventilus-verbinding moet dienen om de elektriciteit opgewekt door de nieuwe windmolenparken in de Noordzee te vervoeren en het West-Vlaamse hoogspanningsnet te versterken. In totaal gaat het om ruim 80 kilometer. Een deel wordt ondergronds getrokken, een deel maakt gebruik van het bestaande net. Maar er zal dus ook 22 kilometer aan nieuwe bovengrondse hoogspanningslijn komen, die allicht parallel met de E403 naar het zuiden van de provincie West-Vlaanderen zal lopen.

Omwonenden langs het geplande traject van de nieuwe ‘luchtlijn’ maken zich al jarenlang zorgen om de mogelijke gezondheidseffecten, een verpest landschapsbeeld en een daling in waarde van hun eigendommen. Ze eisen dat de hoogspanningslijn volledig ondergronds wordt gelegd. Maar dat ziet de Vlaamse regering dus niet zitten. Zoals gezegd: volgens een rapport van intendant Vloebergh is een ondergronds project zo goed als onhaalbaar. De bouwkost zou oplopen van 1,6 naar 6,4 miljard euro. Geld dat doorgerekend wordt op de energiefactuur. Het project zou ook lange vertraging oplopen.

Voor de getroffen omwonenden - het zou gaan om vijftig à zestig woningen in de buurt van het geplande traject - wil de Vlaamse regering een financiële compensatieregeling uitwerken. Wellicht zal ze hier volgende week een beslissing over nemen. Eerst moet overlegd worden met de federale regering. Het is namelijk aan Elia om die compensaties uit te betalen. En Elia valt als beheerder van het hoogspanningsnet onder federaal toezicht. Dit overleg lijkt weliswaar een formaliteit. Gezien de energiecrisis wil de federale regering dat de nieuwe windmolenparken op zee zo snel mogelijk beginnen renderen.

Juridische stappen

Het is nu uitkijken wat de lokale actiegroepen zullen doen. Zij hebben al juridische stappen aangekondigd indien Ventilus bovengronds komt. Onder meer Ignace Vandewalle, de woordvoerder van Involte vzw, een vereniging van West-Vlaamse bedrijven, reageert furieus op de aankondiging van de Vlaamse regering: “Wat we de afgelopen maanden zagen, is een flauw politiek poppentheater om de bocht van cd&v en de burgemeesters behapbaar te maken zonder al te veel electorale schade.”

Die lokale burgemeesters zeggen al langer dat ze al hun opties openhouden. (De meeste betrokken gemeenten hebben een burgemeester van cd&v-signatuur.) Lokaal voelt men de hete adem van het Vlaams Belang in de nek. De uiterst rechtse partij is electoraal sterk in opmars in West-Vlaanderen en verzet zich tegen de bouw van een bovengrondse hoogspanningslijn.

“We beseffen heel goed dat we deze stap van de Vlaamse regering niet kunnen tegenhouden”, reageert Lieven Huys, cd&v-burgemeester van Wingene, op de beslissing voor een bovengrondse lijn. “We hebben het natuurlijk liever niet, maar op een bepaald moment moet je je erbij neerleggen.” Huys zal samen met haar collega-burgemeesters het hele project “van nabij opvolgen en zo nodig juridische stappen ondernemen”, zegt hij. “Maar vandaag doen mijn collega’s en ik dat nog niet.”

Pachtregels

Voor Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) is dit wellicht een gelukkige dag. Zij moet dit najaar vier groene hoofdpijndossiers afronden: Ventilus, de nieuwe pachtregels, het stikstofbeleid en het nieuwe mestactieplan. Het eerste dossier schiet nu officieel uit de startblokken. En ook rond de nieuwe pachtregels heeft de Vlaamse regering donderdag een akkoord bereikt. Die nieuwe regels moeten herbebossing sneller laten gaan.

Bij de aankoop van gronden in bos- en natuurgebied moet Vlaanderen nu tot vier jaar wachten vooraleer een lopende pacht voor een boer kan worden opgezegd en de herbebossing kan beginnen. Opeenvolgende regeringen hebben beloofd om dit te veranderen. In het nieuwe akkoord wordt de ‘opzegperiode’ voor een pacht in bos- en natuurgebied beperkt tot drie maanden.