Joe Biden na "eerlijk en openhartig gesprek" met Xi Jinping: "Koude Oorlog met China is uitgesloten"
Op het Indonesische eiland Bali hebben de Chinese president Xi Jinping en de Amerikaanse president Joe Biden elkaar vandaag voor het eerst in persoon ontmoet sinds het begin van Bidens presidentschap. De relatie tussen de twee naties bevindt zich op het diepste punt van de afgelopen decennia. Vooral de houding van China ten opzichte van Taiwan doet de gemoederen hoog oplopen. Toch hoeft Taiwan volgens Biden niet te vrezen voor een Chinese invasie.
"Er zal geen nieuwe Koude Oorlog uitbreken tussen China en de Verenigde Staten." Dat zei de Amerikaanse president Joe Biden na de ruim drie uur durende ontmoeting met Xi Jinping, de Chinese president. Naar eigen zeggen hadden de twee wereldleiders een eerlijk en openhartig gesprek. Een eerste gesprek van vele, zo moet blijken, want binnenkort zouden enkele hooggeplaatste Amerikaanse en Chinese overheidsmedewerkers elkaar opnieuw ontmoeten voor een gesprek.
Het is niet de eerste keer dat de Amerikaanse president Joe Biden spreekt met zijn Chinese collega Xi Jinping. De twee wereldleiders spraken elkaar al vijf keer via de telefoon of via een videoverbinding. Veel kwam echter niet uit die gesprekken. De hoop is nu dat deze eerste ontmoeting in persoon wel zijn vruchten afwerpt.
Beide landen hadden heel wat plooien glad te strijken. Ze hadden het onder andere over de houding van China tegenover Taiwan, het Chinese standpunt over de oorlog in Oekraïne en de Noord-Koreaanse nucleaire dreiging. Ook de wereldeconomie stond hoog op de agenda.
BEKIJK - "Ik denk niet dat er een dreigende poging van de kant van China is om Taiwan binnen te vallen", zei Joe Biden na afloop van de ontmoeting met Xi Jinping:
Over Taiwan
Een van de meest gevoelige onderwerpen van het gesprek: de houding van China ten opzichte van haar "afvallige provincie" Taiwan. Op 2 augustus dit jaar bracht de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi een omstreden bezoek aan het eiland, iets wat China niet echt kon appreciëren.
De relatie tussen China en Taiwan zorgt al langer voor wat bezorgdheid bij de Verenigde Staten. Vandaag is Taiwan een democratie met 23 miljoen inwoners, maar officieel heet het nog altijd de "Republiek China". Zowel die naam als de vlag met de zon op een blauw veld verwijzen naar de republiek China die bestond voor het communisme (1911-1949). China beschouwt het land nog steeds als een afvallige provincie. Men vreest dat China een voorbeeld zou nemen aan de Russische inval in Oekraïne en een soortgelijke actie plant in Taiwan. Pelosi wou met haar bezoek een hulde brengen aan de democratie in Taiwan, maar de Chinezen zagen dat als een directe aanval op hun intern beleid.
Het belang van Taiwan
Taiwan heeft een erg belangrijke strategische en economische waarde. Het is de grootste producent van microchips, de technologische componenten die onze computers, smartphones, auto's en zelfs pacemakers doen werken. De rest van de wereld is erg afhankelijk van Taiwan voor de productie van de chips. Daarnaast is de Straat van Taiwan, een zeestraat, een van de meest bevaren handelsroutes voor containerschepen ter wereld. Als slagader van de wereldeconomie is de vaarroute van immens belang.
Na het bezoek van Pelosi hoopte de Amerikaanse president de plooien glad te strijken tijdens een telefonische ontmoeting, al leek dat niet zo eenvoudig als hij misschien had gedacht. Aan het einde van het ruim twee uur durende gesprek leek de spanning tussen de twee naties enkel maar toegenomen.
De pogingen van de administratie van Biden om de relatie te verbeteren, werden beantwoord met harde woorden van de Chinezen. "Zij die met vuur spelen, zullen eraan ten onder gaan", zei de Chinese president nog, een duidelijke waarschuwing. Wel startten de twee leiders toen hun voorbereidingen voor een eerste face-to-faceontmoeting.
De zaak rond Taiwan raakt aan het hart van onze Chinese interesses. Wij hopen dat de VS het Een-Chinabeleid zal steunen.
Enkele maanden na het bezoek van Pelosi zorgt de kwestie nog steeds voor heel wat spanningen. Het standpunt van Biden ten opzichte van Taiwan is niet veranderd. Wanneer China Taiwan binnenvalt, hebben de Verenigde Staten volgens hun president de plicht om daarop te reageren. Toen een interviewer Biden vroeg of "Amerikaanse troepen, mannen en vrouwen, Taiwan zouden verdedigen bij een Chinese invasie", antwoordde hij resoluut "Yes".
Volgens Biden hoeft Taiwan echter niet te vrezen voor China. "Er is geen directe dreiging ten opzichte van Taiwan. Onze positie daaromtrent is ook niet veranderd. Onze visie rond het Een-Chinabeleid is nog steeds dezelfde." De houding van China na de vergadering was toch wat minder optimistisch. "De situatie rond Taiwan raakt aan het hart van onze Chinese interesses", zei Xi Jinping na de ontmoeting. "Die lijn mag in de relatie tussen China en de VS niet overschreden worden. De kwestie is een zaak die intern behandeld zal worden. Wij hopen dat de VS het Een-Chinabeleid zal steunen."
BEKIJK - Volgens Biden moet Taiwan zich geen zorgen maken:
Waarom ontmoeten ze elkaar op het Indonesische eiland Bali?
De topontmoeting tussen de twee wereldleiders vindt plaats in The Mulia, een luxehotel op het Indonesische eiland Bali. Op dinsdag en woensdag wonen beide leiders ook de G20 bij op Bali. Dat is de zeventiende bijeenkomst van de 20 rijkste economieën ter wereld. De president van Indonesië Joko Widodo, de gastheer van de top, liet alvast weten dat hij hoopt "tot concrete partnerschappen te komen om het economisch herstel van de wereld te helpen".
Over Oekraïne
Toch prijkt ook het conflict in Oekraïne bovenop de agenda van de topontmoeting tussen de twee leiders. Ook op de G20 zal het onderwerp hoogstwaarschijnlijk aangekaart worden. Xi Jinping en de Russische president Vladimir Poetin zijn de laatste jaren erg naar elkaar toegegroeid. Vooral de gedeelde afgunst van het Westen smeedt een band tussen de twee leiders. Slechts enkele dagen voor de inval van Rusland in Oekraïne werd de goede relatie tussen de twee landen nog eens bevestigd. Toch blijft China erg voorzichtig met de nadrukkelijke steunbetuigingen aan Rusland.
De Chinese premier Li Keqiang benadrukte al eerder hoe "onverantwoordelijk" hij de nucleaire dreiging van Rusland vindt. Dat deed hij op een andere top in Cambodja. Daarmee hintte de premier dat China haar bedenkingen heeft bij de nucleaire strategie van Rusland. Rusland hoopt op goede voet te blijven staan met China, maar vreest dat het land, onder druk van het Westen, afstand zal doen van Rusland uit angst voor sancties en diplomatieke isolatie. "Ik denk niet dat China veel respect heeft voor Rusland of voor Poetin", zei Biden. Colin Kahl, Amerikaanse politieke adviseur, ziet daarentegen dat China steeds meer stappen zet in de richting van een concrete samenwerking met Rusland.
Biden en Jinping waren het erover eens dat een nucleaire oorlog nooit mag worden uitgevochten en dat er in zo een conflict geen winnaars zijn.
BEKIJK - De ontmoeting tussen Joe Biden en Xi Jinping
De Russische president Vladimir Poetin zal zelf niet aanwezig zijn op de G20-top op Bali. Hij stuurt wel Sergej Lavrov, zijn ervaren minister van Buitenlandse Zaken.
Over de wereldeconomie
Ook de handelsrelatie tussen de VS en China zal mogelijk ter sprake komen. Xi Jinping zou niet tevreden zijn met nieuwe exportcontroles die sinds oktober door de VS ingevoerd werden. Daardoor zou China minder eenvoudig toegang hebben tot de gesofisticeerde computerchips die ze nodig hebben om elektronische toestellen te doen werken. Ook om supercomputers te ontwikkelen en voor militaire doeleinden zijn dergelijke chips van groot belang. Volgens China gebruikt de Verenigde Staten op die manier de handelsrelaties tussen de landen als een wapen.
Biden voelt zich sterk
Het onderhoud tussen de twee presidenten komt er kort na de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten. Veel Amerikaanse media hadden tijdens die verkiezingen een rode 'Republikeinse' golf verwacht, maar die bleef grotendeels uit. In de Senaat behouden de Democraten momenteel hun meerderheid dankzij de stem van vice-president Kamala Harris. Na de nieuwe verkiezingsronde in Georgia op 6 december kan die meerderheid nog groeien. In het Amerikaanse parlement lijken de Republikeinen wel een meerderheid te behalen.
Toch voelt de Amerikaanse president zich gesterkt door de verkiezingsresultaten. "Ik weet dat ik sterker zal zijn, maar dat heb ik eigenlijk niet nodig", zei hij na de bekendmaking van de resultaten. "Ik ken Xi Jinping, ik heb meer tijd met hem doorgebracht dan gelijk welke leider. Er zijn geen misverstanden over onze standpunten."
Volgens het hoofd van het Internationaal Monetair Fonds Kristalina Georgieva heeft de rivaliteit tussen China en de VS een nadelige invloed op de wereldeconomie. Onder de voormalige Amerikaanse president Donald Trump werden heel wat tarieven ingevoerd op importgoederen die het land vanuit China (en de rest van de wereld) invoerde. Dat vormde een belangrijk onderdeel van zijn America First-beleid. De hoop groeit in China dat onder president Biden die tarieven zullen verdwijnen. De president heeft echter nog geen concrete actie ondernomen om die invoerbelastingen op te heffen.
In een gesprek met verslaggevers zei Biden dat de VS en China stevig zouden concurreren, maar hij niet op zoek is naar conflict. "Ik geloof absoluut dat er geen nieuwe Koude Oorlog hoeft te komen met China."
Ook over Noord-Korea sprak de Amerikaanse president zich nog kort uit. De nucleaire testen veroorzaken heel wat spanningen met Zuid-Korea en Japan. Biden is ook niet zeker dat China Noord-Korea wel onder controle heeft. "Ik heb het duidelijk gemaakt aan Xi Jinping dat China dat ze de plicht hebben om het duidelijk te maken aan Noord-Korea dat ze niet aan nucleaire testen mogen doen. Als Noord-Korea dat niet doet, zullen we actie ondernemen."
BEKIJK - President Biden is "niet zeker" dat China Noord-Korea wel onder controle heeft:
