‘Dit is stemmingmakerij’: ‘IKEA-plan’ van Vlaams Belang over migratie botst op kritiek, IKEA onthutst
Vlaams Belang pleit voor een nieuw migratiebeleid en kijkt daarvoor nadrukkelijk naar Zweden, waar de radicaal-rechtse Zweden Democraten (SD) mee aan de macht zijn. De partij presenteert daarom een ‘IKEA-plan’: vijftien beleidspunten tegen de migratiecrisis. Maar er komt meteen kritiek op het plan – en IKEA zelf zegt ‘ontdaan’ te zijn.
Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken hekelt het huidige migratiebeleid, waarvan oplossingen voor asielopvang, meer personeel voor asiel- en migratiediensten en hogere budgetten deel zouden uitmaken. Daarbij blijven maatregelen om de instroom te beperken uit, stelt Vlaams Belang.
Vlaams Belang komt daarom met vijftien ‘IKEA-bouwpakketten’ – want ‘Zweeds’, weet u wel – rond migratie, met onder meer maatregelen zoals beperktere gezinshereniging, een uitbreiding van de lijst met ‘veilige landen’, het verkorten van de beroepstermijn voor de asielprocedure, geen zakgeld voor asielzoekers met opvang en controle van gsm’s en laptops bij het beoordelen van asielverzoeken. Met als uitgangspunt: het minimale wat de Europese Unie eist, is het maximale wat België moet doen.
Voor het plan – met de naam ‘Immigratie Kan Echt Anders’, of ‘IKEA’ – haalt Van Grieken de mosterd bij het strengere immigratiebeleid van de nieuwe Zweedse regering. “Deze voorstellen zijn perfect mogelijk binnen het EU-kader waar we ook in zitten,” stelt hij.
Ruben Wissing, doctoraatsonderzoeker bij Onderzoeksgroep Migratierecht (UGent) zegt dat Vlaams Belang een politiek pamflet publiceert dat niet gebaseerd is op grondig onderzoek. “Dit is stemmingmakerij. Vlaams Belang heeft vrijelijk uit het Zweedse programma geciteerd zonder de context te schetsen.” De partij gaat volgens Wissing selectief om met de Europese regelgeving. Ook worden de internationale verdragen, zoals de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, niet voldoende in acht genomen.
Recht op familieleven
Een van de kernpunten van het Vlaams Belang-plan is om mogelijkheden tot gezinshereniging te beperken. De partij wil een striktere definitie van het begrip gezin. “Het Zweeds regeerakkoord geeft duidelijk aan dat het recht op gezinshereniging niet verder dient te gaan dan het minimumniveau dat door de Europese Unie bepaald is”, zegt Van Grieken. De Vreemdelingenwet biedt nu bijvoorbeeld in sommige situaties de optie tot gezinshereniging voor niet-rechtstreekse bloedverwanten, zoals grootouders en kleinkinderen.
Dit staat op gespannen voet met het recht op familieleven, zegt Wissing daarover. “Wil je dat migranten zich integreren? Uit onderzoek blijkt alvast dat je gezin in de buurt hebben het belangrijkste is voor mentale rust. Maar een partij die het altijd problematisch vindt dat vreemdelingen zich niet integreren, komt hier met een lijst maatregelen die de integratie niet bevorderen.” Los daarvan, aldus nog Wissing, wordt juridisch gezien nu al de meest beperkte definitie van gezin gehanteerd in het migratierecht.
Juridische bijstand
Nog een opvallend punt uit het plan van het Vlaams Belang: de juridische bijstand aan asielzoekers moet op de schop. Zo wil men gratis rechtsbijstand en toegang tot een pro-Deoadvocaat beperken tot het strikt noodzakelijke. Asielzoekers moeten kunnen aantonen dat ze ontoereikende bestaansmiddelen hebben om zelf juridische bijstand te financieren. Een plan voor de concrete uitvoering hiervan ontbreekt, zegt Wissing. “Inkomsten controleren, wat betekent dit? Hoeveel middelen ga je hierin stoppen? Hoe ga je de bestaansmiddelen van mensen uit een oorlogsland controleren?”
Het is bovendien verplicht om gratis juridische bijstand te verlenen, zegt Wissing. “De asielprocedure is zo technisch geworden. Met de beste wil van de wereld kun je dit zonder een advocaat niet doorlopen.” Daarnaast, zegt hij, is juridische bijstand voor asielzoekers die inkomsten hebben in België al financieel aan banden gelegd.
Nog een idee dat uit Scandinavië komt: Zweden zal meer landen categoriseren als veilig. Vlaams Belang wil daarom dat Bosnië-Herzegovina, Georgië, India, Kosovo, Noord-Macedonië, Montenegro en Servië als veilige landen worden aangemerkt, op voorwaarde dat daar voldoende steun van andere Europese lidstaten voor is.
Het kabinet van staatssecretaris Nicole de Moor (cd&v) van Asiel en Migratie countert de kritiek als zou de huidige regering niks doen om de instroom te reguleren. Zo is staatssecretaris De Moor momenteel op ‘preventiemissie’ in Congo. Er zijn de laatste maanden meer en meer asielaanvragen vanuit dat land, en niet vanuit de regio waar er onlusten zijn, zegt haar woordvoerder. Dat betekent dat mensen uit de veilige gebieden gezien worden als economische vluchtelingen in België, en een andere procedure ingaan dan asielzoekers. De Moor wil hier aandacht voor vragen in Congo.
IKEA: ‘We zijn ontdaan’
Het IKEA-plan van Vlaams Belang draagt niet alleen de naam van de Zweedse keten, maar heeft ook de huisstijl, inclusief de herkenbare blauwe en gele kleuren overgenomen. De beleidspunten heten 15 IKEA-bouwpakketten. IKEA is niet blij met de actie van de partij. “Het is belangrijk voor ons dat het IKEA-merk niet gebruikt wordt op een manier die mensen doet denken dat we achter iets staan wat we niet zijn. IKEA België is ontdaan dat het recht op het IKEA-merk en huisstijl geschonden wordt in een politiek pamflet van Vlaams Belang.”