Sociale tarieven in kaart: waar hebt u recht op? En wat is uw voordeel?

1. Gezondheidszorg

Een goede gezondheid is ons kostbaarste goed. Het statuut ‘verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidszorgen’ is in België ook de belangrijkste toegangsdeur tot talrijke sociale voordelen - sommige waarvan u het bestaan niet had vermoed.

Voor wie is het statuut?

U krijgt het statuut automatisch toegekend wanneer u een leefloon ontvangt van het OCMW, een handicap hebt, een gepensioneerde met een laag inkomen bent (‘IGO’) of een niet-begeleide minderjarige bent. Maar u kunt dit statuut ook aanvragen via uw ziekenfonds: wie in november een maximum maandloon heeft van 2.012 euro bruto, kan toegang tot deze ‘sociale jackpot’ krijgen. Bij twijfel of u in aanmerking komt, loont het dus de moeite om een aanvraag bij uw ziekenfonds in te dienen.

Wat krijgt u?

- U betaalt in het vervolg maar één euro voor een doktersbezoek, een kleiner bedrag voor medicijnen en een verlaagd ‘remgeld’ voor verblijf en verzorging in het ziekenhuis.

- U betaalt minder voor bezoeken aan tandarts, kinesist of psychiater. Voor de befaamde ‘beweegcoaches’ betaalt u één in plaats van 15 euro per sessie, voor rookstopbegeleiding één in plaats van 7,5 euro per sessie.

- Uw ‘sociale maximumfactuur’ is geplafonneerd op 506 euro per jaar. Omdat medische kosten hoog kunnen oplopen, bestaan er in België jaarlijkse ‘plafonds’ voor geneeskundige verzorging. Hoe hoger uw gezinsinkomen, hoe hoger het maximumbedrag. Ter vergelijking: voor wie een belastbaar inkomen tot 2.550 euro per maand heeft, bedraagt het plafond normaliter 732 euro.

- U betaalt ook lagere ‘Zorgpremie’. Deze jaarlijkse belasting voor Vlaamse sociale bescherming bedraagt voor u 27 euro in plaats van de gangbare 54 euro per persoon.

- U betaalt géén provinciebelasting meer. Krijgt u toch een aanslagbiljet, kleef er een klevertje van uw ziekenfonds op en stuur de belastingbrief terug, zo luidt het advies.

- U krijgt een goedkoper abonnement bij De Lijn (zie verder). Van de NMBS krijgt u 50% korting in 2de klasse.

- U krijgt een verwarmingspremie. Wie verwarmt met propaan, mazout of stookolie heeft recht op 300 euro korting bij de levering. Wie brandstof aan de pomp koopt, krijgt daar tot 210 euro korting. U moet de premie wel jaarlijkse aanvragen bij het OCMW, en dat binnen de 60 dagen na de levering.

- U heeft recht op een gratis ‘energiescan’. Dat is een huisbezoek waarbij uw woning en huishoudelijk verbruik in kaart wordt gebracht, waarna u tips krijgt om te besparen.

2. Elektriciteit, warmte en aardgas

Eén miljoen gezinnen in België genieten zeker nog tot 31 maart 2023 van het sociaal energietarief. Met de huidige torenhoge energieprijzen spaart u via deze weg gemakkelijk de helft van uw energiefactuur uit.

U krijgt het sociaal tarief automatisch wanneer u elders al sociale steun ontvangt. Bijvoorbeeld OCMW-steun, Vlaamse Zorgsteun, mensen met een handicap, de laagste pensioenen (‘IGO’), sociale huurders en sommige bejaarden.

U kunt het sociaal tarief ook aanvragen bij uw ziekenfonds. Als u onder een bepaalde inkomensgrens blijft, dan hebt u hier recht op. Voor een alleenstaande ligt die bovengrens in november op 2.012 euro bruto. Ook hier geldt dus het advies: bij twijfel of u in aanmerking komt, loont het de moeite om een aanvraag bij uw ziekenfonds in te dienen.

3. Vaste telefoon en vast internet

Wie? Alle 65plussers en mensen met een beperking.

Wat? Zij krijgen 50% korting op de installatie van hun telefoon en 40% op de installatie van hun internet. Daarnaast krijgen ze een jaarlijkse korting van 138 euro op hun verbruik. Wie een leefloon heeft, die krijgt de 138 euro verbruikers-korting maar niet de installatie-korting.

4. Leidingwater

Wie? Mensen met een leefloon, de laagste pensioenen (‘IGO’), mensen met een handicap en sommige bejaarden.

Wat? Zij betalen maar 20% van hun waterfactuur, een korting dus van 80%. Zij betalen ook niet de jaarlijkse belasting op watervervuiling (=28 euro voor een kleinverbruiker).

5. Wonen: renteloos lenen en renoveren

Vlaamse Woonlening (aankoop huis)

Wie? Koppels die maximum 60.000 euro netto per jaar verdienen, alleenstaanden met een netto-inkomen tot 41.600 euro.

Wat? U kunt bij het Vlaams Woningfonds een ‘sociale lening’ aanvragen voor de aankoop van uw eerste woning. U krijgt die lening dan aan een lager rentetarief dan bij de banken: gemiddeld de helft van de gangbare marktrentes. U betaalt ook geen dossier- en administratiekosten. Bovendien mag u via deze weg nog altijd tot 100% van de waarde van het huis lenen.

Vlaamse Verbouwlening (energievriendelijke renovaties)

Wie? Alleenstaanden met een jaarinkomen tot 46.000 euro, koppels tot 66.000 euro.

Wat? U kunt tegen 0% rente een bedrag van 60.000 euro lenen op een termijn van 25 jaar. Daarmee kunt u uw woning van minstens 15 jaar oud opknappen. U betaalt geen dossierkosten op de lening.

Vlaamse huurpremie en huursubsidie

Wie? Alleenstaanden met een jaarinkomen tot 25.850 euro euro, samenwonenden tot 38.773 euro.

Wat? U krijgt maandelijks tot 158 à 174 euro om uw huurgeld te betalen. Wie verhuist krijgt bovendien een ‘installatiepremie’: dat is drie keer de maandelijkse huursubsidie (tot 474 à 522 euro).

De huursubsidie is vooral bedoeld voor wie een sociale woning huurt of wie verhuist naar een betere woning. De huurpremie dient vooral voor wie op de privémarkt huurt en wacht op een sociale woning.

Lagere onroerende voorheffing

Bewoners van een sociale woning betalen slechts 2,5% onroerende voorheffing. Het basistarief daarvoor in Vlaanderen is 4%, tel daarbovenop nog de gemeentelijke en provinciale opcentiemen. De jaarlijkse korting bedraagt dus al snel 50% op een bedrag van ettelijke honderden euro’s.

6. Openbaar vervoer

De Lijn (bus en tram)

Wie? Personen met een leefloon of ‘equivalent’ inkomen (1.150 euro netto per maand), de laagste pensioenen (‘IGO’) en personen die in de asielopvang van Fedasil verblijven.

Wat? Zij krijgen een jaarabonnement voor 46 euro in plaats van 351 euro.

En verder?

65-plussers betalen 56 euro voor een jaarabonnement.

Leden van de Gezinsbond krijgen 10% korting op hun ritten (huidig ledenaantal: 165.000).

Eén betalende reiziger mag tot vier kinderen jonger dan 6 jaar gratis meenemen.

Sommige gemeenten geven extra kortingen. Bijvoorbeeld in Gent kun je gratis de bus en tram nemen tot 14 jaar (in plaats van tot 6 jaar).

NMBS (trein)

50% korting in 2e klas voor wie ‘verhoogde tegemoetkoming’ geniet (zie boven). Militairen reizen aan 50% korting, net als grote gezinnen met minstens 3 kinderen. Journalisten reizen gratis in 2e klasse, net als werkzoekenden die op weg zijn naar hun sollicitatiegesprek.

7. Onderwijs: lager inschrijvingsgeld

Wie? Of u in aanmerking komt voor een studiebeurs, hangt af van uw inkomen en dat van uw ouders. Ouders met één studerende dochter of zoon en met maandelijks gezinsinkomen van maximum 3.380 euro bruto, die hebben nog net recht op de volledige studietoelage.

Wat? Beursstudenten die inschrijven voor een bachelor- of masteropleiding betalen een pak minder voor hoger onderwijs. Aan de Hogeschool Antwerpen bijvoorbeeld kost een jaaropleiding voor een beursstudent 116 euro, tegenover 980 euro voor niet-beursstudenten.

8. Hogere kinderbijslag

Wie? Gezinnen met een maximum jaarinkomen van 32.900 euro bruto hebben recht op de ‘sociale toeslag’. Voor grote gezinnen vanaf drie kinderen ligt de bovengrens op 65.000 euro. Daarnaast is er ook de ‘schooltoeslag’: bijvoorbeeld voor ouders met twee kinderen ligt de bovengrens daar op een bruto gezinsinkomen tot 55.100 euro.

Wat? Het standaard ‘Groeipakket’ bedraagt 157 à 191 euro per maand per kind. De sociale toeslag bedraagt 54 à 87 euro per kind per maand . De schooltoeslag is een jaarlijks bedrag per kind: 253 euro voor lager onderwijs, 52 euro voor hoger onderwijs, en voor middelbaar onderwijs varieert de toeslag van 242 tot 1.930 euro.

9. Kinderopvang

Voor uw inschrijving mag de opvangplaats maximaal 250 euro vragen. Voor ouders met een belastbaar inkomen lager dan 29.600 euro mag de opvang maximaal 50 euro vragen.

Niet iedereen betaalt de volle pot van het dagtarief (8,50 euro). Voor werklozen, invaliden en ouders met plots inkomensverlies is er een korting van 25%. Voor wie een leefloon heeft of een laag inkomen uit arbeid (ouders die tot 17.150 euro verdienen) geldt een verlaagd dagtarief tot 3,28 euro. Wie aan de bel trekt bij het OCMW kan voor één jaar 50% korting krijgen.

10. Vakantie

Wie? Mensen met een laag inkomen na een ‘budgetcheck’, personen in schuldbemiddeling, houders van een ‘Uitpas’-kaart.

Wat? We konden bij de Vlaamse overheid enkel het aanbod inkijken zonder vermelding van prijzen. De link naar het aanbod mét prijzen krijgt u pas ná toekenning van het sociaal tarief. Concreet gaat het over goedkope pretparktickets, georganiseerde busreizen naar het buitenland en vakantieverblijven in hotels.

11. Lokale voordelen: sport, cultuur en vuilnisophaling

Elke stad of gemeente biedt zo haar eigen voordelen aan. Nemen we even Gent als voorbeeld:

Wie? Mensen met ‘verhoogde tegemoetkoming’, personen in schuldbemiddeling of budgetbegeleiding, ontvangers van een leefloon.

Wat? Goedkope sport en cultuur: naar de bioscoop aan kindertarief, twee uur gratis sporten in de buurtfitness, gratis museumbezoek. Goedkope huisvuilophaling: gratis vuilniszakken en ‘ophaalkrediet’ voor een jaarlijks bedrag van 42 euro voor een alleenstaande, 84 euro voor samenwonenden.

12. Gratis of goedkope juridische bijstand

Wanneer het toch fout loopt, dan kunt u beroep doen op de ‘pro deo’ advocaat. Die is er voor minderjarigen, asielzoekers, gedetineerden en mensen in schuldbemiddeling. Maar deze advocaat is ook gratis als u alleenstaande bent met een netto-maandinkomen tot 1.420 euro, of voor koppels die tot 1.700 euro netto per maand verdienen. U betaalt een verlaagd tarief van 25 à 125 euro als alleenstaande met een netto inkomen tot 1.700 euro, en koppels die tot 2.000 euro netto per maand verdienen.