• Rusland organiseerde dinsdag een grootschalige raketaanval op Oekraïne, vermoedelijk als reactie op de speech van Zelensky op de G20-top waarin hij aan Rusland vroeg om de Oekraïense grenzen te respecteren en de troepen terug te trekken. Volgens Oekraïense veiligheidsdiensten werden meer dan 90 raketaanvallen afgevuurd op hun grondgebied, waarvan ze er 73 konden neerhalen.

• Rond 15.40 uur werden plots ook inslagen gemeld in Polen, nabij de grens met Oekraïne. Polen bevestigt dat daarbij twee doden zijn gevallen. Raketten zouden een landbouwbedrijf geraakt hebben. Op beelden is een grote krater te zien naast een getroffen tractor.

• De Poolse minister-president Mateusz Morawiecki riep meteen een spoedzitting bijeen van de ministerraad voor nationale veiligheid en defensie. Woordvoerder Piotr Müller reageerde in een persconferentie. Hij liet weten dat de Poolse regering het niveau van militaire paraatheid nabij de grens met Oekraïne heeft verhoogd.

• Müller verklaarde dat de Poolse autoriteiten de oorsprong van de raketten nog aan het onderzoeken waren. Dinsdagavond laat verklaarde de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken: “Om 15.40 uur viel in het dorp Przewodów een raket van Russische makelij, waarbij twee burgers van de republiek Polen werden gedood.” De Poolse president Andrzej Duda bleef voorzichtiger: “We hebben op dit moment geen sluitend bewijs over wie deze raket afvuurde. Het was hoogstwaarschijnlijk een raket van Russische makelij, maar dat wordt allemaal nog onderzocht.” Zowel Rusland als Oekraïne gebruiken wapens van oorspronkelijk Russische makelij: het zou volgens die verklaringen dus ook nog om een raket uit het luchtafweersysteem van Oekraïne kunnen gaan.

• Frankrijk waarschuwt dat met de grootste voorzichtigheid omgegaan moet worden met de vraag waar de raket vandaan kwam. “Veel landen hebben dezelfde soort wapens, dus het type raket identificeren zal niet noodzakelijk identificeren wie erachter zit”, aldus een Franse regeringsbron die AFP citeert. Na een spoedoverleg van wereldleiders op de G20-top in Bali, met onder anderen ook voorzitter van de Europese Raad Charles Michel, zei Amerikaans president Joe Biden dat het “onwaarschijnlijk” is dat de raket vanuit Rusland werd afgevuurd. Dat blijkt volgens Biden uit de eerste bevindingen, waaronder het traject dat het projectiel aflegde. Er zijn aanwijzingen dat het projectiel een luchtafweerraket uit Oekraïne was, zou de Amerikaanse president volgens persagentschap dpa hebben gezegd op de bijeenkomst. Biden zou het hebben gehad over een S-300 raket.

• Een NAVO-vliegtuig dat dinsdag boven Polen patrouilleerde, volgde de raket die daar landde. Dat heeft een militaire functionaris van NAVO gezegd aan CNN. Inlichtingen met de radar-tracking van de raket zijn verstrekt aan de NAVO en aan Polen, zegt de functionaris.

• Een reporter van de Poolse lokale radiozender die het nieuws als eerste naar buiten bracht, had op Twitter gemeld dat het zou gaan om overblijfselen van een Russische raket die werd neergehaald door het Oekraïense leger. Dat leek volgens experts echter weinig waarschijnlijk.

• Rusland ontkende de berichten over de raketinslagen. Het Russisch ministerie van Defensie liet aan Reuters weten dat het gaat om een “opzettelijke provocatie om de situatie te doen escaleren”. “We hebben geen aanvallen uitgevoerd op doelen in de buurt van de Poolse grens.” Met de teruggevonden overblijfselen in Przewodow heeft Rusland niets te maken, laat het Kremlin weten. Russische staatsmedia suggereren intussen dat de raketten vanuit Oekraïne werden verstuurd.

• De Oekraïense president Zelensky spreekt dat tegen. Hij zei dat Russische raketten zijn neergekomen op Pools grondgebied en noemt het een “belangrijke escalatie”. “We waarschuwen al langer dat Russische acties zich niet beperken tot Oekraïne.” Hij voegde eraan toe dat Oekraïne Polen altijd zal steunen. Zelensky telefoneerde al met de Poolse president Duda. Volgens de Oekraïense president wisselden ze “beschikbare informatie” uit en zijn ze “alle feiten aan het verduidelijken”. Oekraïne dringt intussen bij het Westen aan op een no-fly zone. Volgens defensie is dat nodig om ongecontroleerde raketten te kunnen neerschieten en om EU- en NAVO-staten te beschermen. Het Westen staat echter huiverachtig tegenover een dergelijke maatregel omdat die met straaljagers moet worden afgedwongen, wat zou betekenen dat de NAVO in direct conflict met Rusland dreigt te komen. Dmytro Kuleba, Oekraïens minister van Buitenlandse Zaken, vroeg om een NAVO-top te organiseren om de Russische aanvallen te stoppen.

• De inslag kan op papier zware gevolgen hebben. Artikel 5 uit het NAVO-verdrag zegt dat als een NAVO-bondgenoot wordt aangevallen, alle andere NAVO-landen die bondgenoot zullen bijstaan. Meer concreet mag de NAVO gewapend geweld gebruiken “om de veiligheid van het Noord-Atlantisch gebied te herstellen en te handhaven”. Al kan de hulp ook van een andere aard zijn. De aangevallen lidstaat kiest zelf hoe het reageert.

LEES OOK. Wat als een NAVO-lidstaat aangevallen wordt? “Een aanval op één lidstaat is een aanval op ze allemaal”

• De ambassadeurs van de NAVO-lidstaten komen woensdag in een spoedzitting bij elkaar op verzoek van Polen. Het land spreekt daarvoor artikel 4 van het NAVO-verdrag aan, dat luidt: “De partijen zullen onderling overleg plegen telkens wanneer naar de mening van een van hen de territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of veiligheid van een der partijen wordt bedreigd.” Artikel 4 wordt ingesteld als een land zich bedreigd voelt. Het kan dan de andere landen vragen of zij die dreiging erkennen, en daarop kunnen passende maatregelen worden genomen. Dat kan bijvoorbeeld gezamenlijke grensbewaking zijn. Een woordvoerder van NAVO bevestigt dat secretaris-generaal Jens Stoltenberg een spoedvergadering zal voorzitten om “het tragische incident” te bespreken. De vergadering zou woensdagochtend in Brussel plaatsvinden.

• De explosie brengt veel teweeg in de wereld. De Baltische staten toonden hun solidariteit met Polen op Twitter. “We houden contact met onze Poolse vrienden. Elke centimeter van NAVO-grondgebied moet verdedigd worden”, klonk de Litouwse president Gitanas Nauseda strijdvaardig. Een gelijkaardige boodschap kwam er uit Estland: “We staan klaar om het NAVO-grondgebied te verdedigen.” Ook de Letse minister van Defensie Artis Pabriks betuigde zijn deelneming aan “de Poolse strijdbroeders” in een tweet. Hij wees met de vinger naar Rusland: “Het criminele Russische regime heeft raketten afgevuurd die niet alleen gericht waren op Oekraïense burgers, maar ook landden op NAVO-grondgebied.”

• NAVO-baas Jens Stoltenberg zei op Twitter dat hij de situatie in de gaten houdt en dat de bondgenoten in nauw overleg staan. “Het is belangrijk dat alle feiten worden vastgesteld”, voegde hij eraan toe.

• De secretaris-generaal van de Verenigde Naties is “heel bezorgd” over de ontploffing van een raket op Pools grondgebied, volgens een verklaring van een woordvoerder. “Het is absoluut essentieel om te voorkomen dat de oorlog in Oekraïne escaleert. Hij stuurt zijn medeleven naar de families van de slachtoffers. Hij hoopt dat een grondig onderzoek gevoerd zal worden.”

• Ook het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de berichten “bijzonder zorgwekkend”. De VS is in gesprek met Polen en hoopt snel meer info te vergaren om “verdere actie te bepalen”. De Poolse president Duda heeft al getelefoneerd met zijn Amerikaanse collega Joe Biden. Biden heeft Duda de hulp van de VS aangeboden bij het onderzoek naar de feiten, en zei dat zijn land een ijzersterke toewijding aan de NAVO heeft. De Amerikaanse president sprak ook met secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg. De buitenlandminister van de VS Anthony Blinken en de topgeneraal van het Amerikaanse leger Mark Milley spraken bovendien met hun Oekraïense en Poolse ambtgenoten.

• De leiders van de EU, de VS, het VK, Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje, Nederland en Japan hielden een spoedvergadering in de marge van de G20 en verspreidden na afloop volgende verklaring: “Wij veroordelen de barbaarse raketaanvallen die Rusland dinsdag heeft uitgevoerd op Oekraïense steden en civiele infrastructuur. We hebben gesproken over de explosie die plaatsvond in het oosten van Polen nabij de grens met Oekraïne. Wij bieden onze volledige steun en bijstand aan bij het lopende Poolse onderzoek. We zijn het erover eens om in nauw contact te blijven om passende volgende stappen te bepalen naarmate het onderzoek vordert. Wij bevestigen opnieuw dat wij Oekraïne en het Oekraïense volk met het oog op de aanhoudende Russische agressie blijven steunen en dat wij bereid blijven Rusland ter verantwoording te roepen voor zijn brutale aanvallen op Oekraïense gemeenschappen”, klinkt het.

• Belgisch premier Alexander De Croo reageerde op Twitter. “België veroordeelt het incident op Pools grondgebied en betuigt zijn diepste medeleven aan de familie van de slachtoffers en de bevolking van Polen. België steunt Polen. We maken allemaal deel uit van de NAVO-familie die meer dan ooit verenigd en uitgerust is om ons allemaal te beschermen”, schreef hij.