“Jarenlang angstcultuur bij ‘De Wereld Draait Door’ door woede-uitbarstingen Matthijs van Nieuwkerk”

Volgens de betrokkenen had Van Nieuwkerk extreme woede-­uitbarstingen, waarbij medewerkers ten overstaan van anderen op centimeters afstand werden “toegeschreeuwd, vernederd en geïntimideerd”. Het zorgde voor stress, een gevoel van onveiligheid en zelfs burn-outs en andere ernstige psychische klachten, aldus de krant. De top van de Nederlandse publieke omroep BNNVara werd herhaaldelijk gewaarschuwd, maar zou niet hebben ingegrepen.

KIJK. Snel uitgelegd: wie is Matthijs van Nieuwkerk?

Van de zeventig medewerkers die de krant sprak, stellen er vijftig dat er sprake van was structureel grensoverschrijdend ­gedrag. Het gaat om tientallen incidenten. “Het was alsof de duivel in hem kroop”, beschrijft een redacteur.

De nog altijd bij de omroep werkzame Van Nieuwkerk, die in eerste instantie niet op het onderzoek wilde reageren, liet vanmiddag van zich horen. “Dat we kennelijk toch niet iedereen een veilig en prettig gevoel hebben kunnen geven en dat het zelfs collega’s ziek heeft gemaakt, dat spijt me enorm”, verklaarde hij. “Nu zitten we met een aantal ongemakkelijke gedane zaken. Die nemen helaas geen keer, maar stemmen wel tot nadenken. Deze spiegel blijft in mijn kamer hangen.” BNNVara liet weten dat dit statement “wordt meegenomen in het beraad en in de gesprekken die we met Matthijs voeren.”.

“Wij wisten natuurlijk dat de druk bij DWDD hoog was, en dat de cultuur vooral was gericht op het eindresultaat: de uitzending. Er werd niet naar het proces gekeken en er was te weinig oog voor mensen. Dit soort gedrag is gewoon niet acceptabel, in geen enkele relatie. Dat accepteer je thuis niet en ook niet op de werkvloer. Ik keur dat nu af. En ik had dat in die tijd ook afgekeurd”, Suzanne zegt Kunzeler, die sinds april dit jaar directeur content is.

Kunzeler zegt ook een aantal vertrouwelijke gesprekken te hebben gevoerd. “Daardoor is mijn beeld meer ingekleurd geraakt. We zien bij een aantal mensen dat het heel erg veel met ze doet. En dat de gesprekken ervoor kunnen zorgen dat er een last van hun schouders valt.” Met Van Nieuwkerk werden ‘indringende gesprekken gevoerd’. “We hebben gezegd: wij willen dit gedrag niet. Wij willen dat er een veilige sfeer is voor onze mensen. Hij is bij zichzelf te rade gegaan. Voor ons is het nu heel erg belangrijk dat de sfeer anders is bij de huidige producties die wij met Matthijs maken.”

Grensoverschrijdend gedrag gaat volgens het advies ‘Over de grens, op weg naar een gedeelde cultuur’, dat de Nederlandse Raad voor Cultuur afgelopen juni publiceerde, niet alleen om seksuele intimidatie en misbruik. Het kan ook gaan om pestgedrag, racisme, seksisme, discriminatie en andere vormen van ongewenst gedrag, die zorgen voor een onveilige werkomgeving.

Slachtoffers ontwikkelen vaak fysieke en mentale klachten zoals stress, burn-out en depressie. Het komt ook in andere sectoren voor, maar in de cultuur- en mediasector zijn er specifieke risicofactoren die zorgen voor extra kwetsbaarheid, stelt de raad. Zo wordt in de sector vaak geselecteerd uit een groot aanbod van talent, terwijl er maar een beperkt aantal speel- en toonplekken zijn.

Angela de Jong, televisierecensent voor de Nederlandse krant AD, is niet te spreken over het voorval. “Het was een publiek geheim dat er hard gewerkt werd bij De wereld draait door en ook dat de sfeer hard was. Daar heeft oud-eindredacteur Dieuwke Wynia nooit een geheim van gemaakt in interviews. Ik heb op krantenredacties gewerkt, waar het er ook stevig aan toe kon gaan tot een paar jaar geleden. Maar dit is toch nog wel een graadje heftiger dan ik dacht’’, aldus Angela. “Het is onbegrijpelijk dat de BNNVara-leiding al die jaren zoveel signalen en klachten heeft genegeerd en naast zich heeft neergelegd. De redactie is gruwelijk in de steek gelaten, maar de omroep had zijn grote ster Matthijs ook veel beter tegen zichzelf moeten beschermen. Dit is een ernstige smet op een iconisch programma. Ik vraag me af of Frans Klein na deze onthullingen wel kan aanblijven als directeur bij de NPO.’’

Het is de tweede keer dit jaar dat het gedrag van Van Nieuwkerk achter de schermen uitvoerig wordt besproken. In juni liet ‘De Telegraaf’ ook een voormalig medewerker aan het woord, die sprak van “monsterlijk gedrag” van de presentator en ‘De Wereld Draait Door’-hoofdredacteur Dieuwke Wynia. BNNVara liet toen in een reactie weten dat “het werkklimaat binnen de redacties al enige tijd een continu punt van aandacht” is.

Bij ons is Van Nieuwkerk vooral bekend vanwege het programma ‘Popquiz’, dat hij vorig jaar in Vlaanderen presenteerde bij VTM. De Amsterdammer is een van de populairste tv-gezichten bij de noorderburen en maakte vijftien seizoenen lang de toonaangevende talkshow ‘De Wereld Draait Door’. Hij won daarmee talloze prijzen.

Matthijs van Nieuwkerk en vrouw al tijdje uit elkaar, presentator heeft nieuwe vriendin

Geen Matthijs van Nieuwkerk meer op VTM

Matthijs van Nieuwkerk lonkt naar ons land