Van Nieuwkerk was jarenlang de koning van de Nederlandse praatprogramma’s. Sinds 2008 presenteerde hij De Wereld Draait Door, afgekort DWDD. Door zijn eigen stijl werd het programma een kijkcijferkanon. En werd hij de best betaalde presentator van Nederland. In 2015 zou hij een loon opgestreken hebben van 580.000 euro bruto. Na zijn afscheid in 2020 presenteerde hij bij ons Popquiz op VTM.

Twee jaar na de laatste aflevering pakt de Nederlandse krant De Volkskrant uit met een vernietigend dossier over de presentator. Hij zou jarenlang een angstcultuur gecreëerd hebben op zijn redactie. Tientallen oud-medewerkers van de NPO-talkshow getuigen in De Volkskrant over zijn stijl. Volgens hen werden de medewerkers op centimeters afstand “toegeschreeuwd, vernederd en geïntimideerd.” Het zou geleid hebben tot burn-outs en andere klachten. Herhaalde klachten zouden herhaaldelijk ingediend zijn bij de Nederlandse openbare omroep BNNVARA, maar daar zou nooit op zijn ingegrepen.

Van de zeventig medewerkers die de krant sprak, stellen er vijftig dat er sprake van was structureel grensoverschrijdend ­gedrag. Het gaat om tientallen incidenten. “Het was alsof de duivel in hem kroop”, beschrijft een redacteur.

In het Volkskrant-artikel wordt onder meer beschreven hoe een geluidsman na een technische fout in de uitzending wordt toegeschreeuwd. “Jij had hier op je knieën moeten zitten, en moeten zeggen: sorry. Zeg sórry meneer Van Nieuwkerk.” Iets wat de man, temidden van collega’s die allemaal doodstil zijn, uiteindelijk doet. Medewerkers beschrijven tientallen van zulke incidenten. Hij toonde zich onberekenbaar, en kon zomaar in woede dingen roepen als: “Wie uit 2 mavo heeft dit gemaakt?” Of: “Jij bent níéts waard.”

Twee statements

Van Nieuwkerk reageerde intussen in twee statements op de beschuldigingen. In het eerste bericht zou hij geen spijt betuigd hebben en ging hij voorbij aan de medewerkers van zijn show die ziek uitvielen. Het tweede statement, dat niet veel later kwam, heeft een meer deemoedige toon. “Dat we kennelijk toch niet iedereen een veilig en prettig gevoel hebben kunnen geven en dat het zelfs collega’s ziek heeft gemaakt, dat spijt me enorm”, zegt hij. “Nu zitten we met een aantal ongemakkelijke gedane zaken. Die nemen helaas geen keer, maar stemmen wel tot nadenken. Deze spiegel blijft in mijn kamer hangen.”

De presentator vindt wel dat het artikel “een draconische karikatuur van 15 jaar DWDD schetst”. “Zeker, ik was fanatiek, ­eigenwijs en streng. En ik kon af en toe lelijk uit mijn slof schieten. Waardeloos. Maar ik ben nu gemakshalve ­teruggevouwen tot een Eeuwige Driftbui. En dat was ik dacht ik niet.”

Van Nieuwkerk kwam eerder al negatief in het nieuws. In juni kwam De Telegraaf al met een verhaal van een medewerker die het had over “monsterlijk gedrag”. De publieke omroep zei toen dat de werking van de redactie een continu aandachtspunt was.

Opnames afgelast

Na het nieuws werden zaterdag opnames afgelast van Top2000 Quiz, een eindejaarsprogramma dat Van Nieuwkerk zou presenteren. “Na het verschijnen van het Volkskrant-artikel en de dynamiek die dat losmaakt, moeten we constateren dat vandaag niet de aangewezen dag is om een feestelijke quiz op te nemen”, aldus een woordvoerder van de NTR. „Daarom hebben we besloten om de opnames van de Top 2000 Quiz niet door te laten gaan. Deze beslissing is in samenspraak met Matthijs en de NPO genomen.” Het is nog niet duidelijk of de opnames later nog doorgaan en of dat met Matthijs zal zijn.