Criminelen liggen op de loer om met een foto van je ID-kaart in jouw naam contracten af te sluiten: zo kan je het vermijden

"Criminelen proberen op tal van manieren een kopie of foto van de voor- en achterkant van een identiteitsbewijs te bemachtigen", vertelt Christophe Van Bortel in "Het uur van de waarheid". "Dat kan gaan van een rijbewijs, paspoort tot identiteitskaart. Ze gebruiken iemands gegevens om telecomabonnementen aan te vragen of om bankrekeningen te openen."

Van Bortel merkt op dat identiteitsfraude meestal in bepaalde periodes opduikt. De afgelopen twee jaar ontvangt de politie in arrondissement Antwerpen vooral in het najaar meer aangiftes. "Het gaat om de maanden september tot januari. We hebben niet meteen een verklaring waarom dat zo is. Concrete cijfers kunnen we jammer genoeg niet delen, maar het gaat hier zeker om een trend."

"Opvallend is dat criminelen nu ook iemands identiteit stelen om energiecontracten af te sluiten", gaat hij verder. "Ze sluiten het contract af op jouw naam, maar gebruiken bijvoorbeeld een ander e-mailadres waarmee ze met de leverancier corresponderen. De slachtoffers doen dan aangifte omdat ze een afrekening krijgen van een onbekende leverancier. De aangiftes over energiecontracten blijven wel in de minderheid." 

Hoe krijgen mensen met slechte bedoelingen die kopie nu te pakken? Op diverse manieren, klinkt het bij Van Bortel.

• Phishing: "De meest bekende manier is via phishing. Je krijgt een sms of e-mail met een link. Dat bericht maant je aan om dringend iets in orde te brengen, vaak moet je ergens je gegevens achterlaten."
• Valse vacatures: Voor een zogezegde sollicitatie wordt je gevraagd een kopie van je ID-kaart toe te voegen. "Jammer genoeg zal je hier geen nieuwe job mee vinden, maar gaan criminelen lopen met je identiteitsbewijs."
• Tweedehandsplatformen: Hier doen criminelen zich voor als een wantrouwige koper of verkoper. Die vraagt je om te bewijzen dat jij echt geïnteresseerd bent door hem een kopie te bezorgen, omdat hij zogezegd eerder slachtoffer werd van oplichting. Dezelfde praktijk komt voor bij immobiliënwebsites.

In andere regio’s dan Antwerpen zien ze momenteel nog geen opvallende stijging van het aantal aangiftes over identiteitsfraude. Dat blijkt uit een belronde van VRT NWS. Algemene cijfers zijn daarnaast moeilijk te verkrijgen.

"Identiteitsfraude kan op verschillende manieren, fysiek en online, gepleegd worden. Het is onmogelijk om al die vormen apart te registreren", vertelt Van Bortel. “Cybercrime evolueert heel snel, wat het extra moeilijk maakt."

Volgens Van Bortel denk je best twee keer na voor je iemand een kopie van je ID bezorgt. Bedenk of het wel echt nodig is. "Zeker op tweedehandsplatformen moet je nooit een kopie aan iemand geven."

Gaat het om een vacature of een instantie waar het wel vereist is? Probeer dan geen "zuivere" kopie door te sturen. "In Nederland heeft de overheid hiervoor een app laten ontwikkelen, die gevoelige gegevens op een kopie van je identiteitskaart onzichtbaar maakt. Zo kunnen andere mensen er niets mee doen als ze het ontvangen. Je kan er ook een filter of watermerk met de datum van de dag aan toevoegen. Op zich kan iedereen die app downloaden via de appstores."

Wie slachtoffer is van identiteitsfraude kan best eerst aangifte doen bij de politie. "Maar we weten dat zo’n identiteitsbewijs blijft circuleren op het het internet, daar heb je geen controle over", stelt Van Bortel.

"Laat daarom je identiteitskaart vervangen. Je nieuwe kaart zal een ander kaartnummer hebben dan de gestolen versie. Zo kan je achteraf bewijzen dat jij het niet bent als er vreemde zaken gebeuren. Als ze nog andere gegevens van je gebruiken, zoals je e-mailadres, verander dat dan ook. Ook al is dat een vervelend werkje."