Rusland hint op gevangenenruil met VS: “wapenhandelaar des doods” Viktor Bout voor basketbalster Brittney Griner

Viktor Bout is een crimineel met een zware staat van dienst. Hij wordt ervan verdacht wapens te hebben geleverd aan de taliban en Al Qaida, en mogelijk ook in Irak. Hij leverde aan schurkenstaten, rebellen en andere louche groeperingen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika.

Lange tijd was hij een van de meest gezochte misdadigers ter wereld. Hij zit sinds 2008 vast, eerst in Bangkok waar hij werd opgepakt en vanaf 2011 in de VS. Daar werd hij in 2012 tot 25 jaar cel veroordeeld voor het leveren van wapens aan de rebellenbeweging FARC in Colombia.

In datzelfde jaar deed Moskou al eens een uitleveringsverzoek voor Bout. Dat werd afgewezen. Nu probeert Rusland het opnieuw, met hoogstwaarschijnlijk basketbalster Brittney Griner als ruilmiddel. De 32-jarige basketbalster werd opgepakt op de luchthaven van Moskou, toen ze daar kort voor de inval in Oekraïne aankwam omdat ze tussen de Amerikaanse basketbalseizoenen door zou gaan spelen voor een Russisch team.

Op het vliegveld in Moskou werd een vulling met wietolie voor een e-sigaret in haar bagage gevonden. In augustus werd ze daarvoor veroordeeld tot 9 jaar cel en 17.000 euro boete.

De basketbalvedette heeft verklaard dat het niet haar bedoeling was geweest om wietolie mee te nemen naar Rusland. Ze zou het per ongeluk in haar tas hebben gedaan. In de Verenigde Staten gebruikte Griner de wietolie om medische redenen. Een genadeverzoek van de Amerikaanse werd onlangs verworpen, waarna ze naar een strafkolonie in Mordovië werd overgebracht.

Griner is een van de beste basketbalsters van de wereld. Ze won twee keer goud op de Olympische Spelen en is ook in de WNBA een belangrijke speler, voor Phoenix Mercury.

Naast Griner zou ook Amerikaan Paul Whelan onderdeel zijn van de deal. Hij zit in Rusland een gevangenisstraf van zestien jaar uit voor spionage, maar heeft altijd ontkend. De voormalige marinier werd in december 2018 gearresteerd, omdat hij naar verluidt staatsgeheimen had ontvangen. Hij ontkent de beschuldigingen en zegt erin te zijn geluisd. Whelan zegt dat hij in Rusland was voor een bruiloft en een USB-stick kreeg van een kennis in de veronderstelling dat die vakantiefoto’s bevatte.

De Russische plaatsvervangende minister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov hoopt alvast op een deal, zei hij vrijdag tegen persbureau Interfax. “Viktor Bout is één van de personen over wie wij spreken”, liet hij optekenen. “We rekenen op een positief resultaat”, klonk het.

Wapenhandelaar Viktor Bout had een indrukwekkend netwerk tot hij gepakt werd, tot in de bovenwereld toe. Hij verzorgde zelfs transporten voor de Verenigde Naties. Zo kon hij op de ene dag een oorlog van wapens voorzien en ‘s anderendaags blauwhelmen overvliegen voor een vredesmacht.

Wie is die Viktor Bout meer concreet? Waarom heet hij de ‘handelaar des doods’ en waarom heeft hij ooit een luxueuze villa in Oostende gekocht? U leest het in dit uitgebreid portret van de man.

Het is opvallend dat minister Sergej Rjabkov openlijk spreekt over de gevangenenruil. Eerder circuleerden dezelfde namen al wel veelvuldig in berichten over een mogelijke gevangenenruil tussen Rusland en de VS, maar tot nog toe pleitte Moskou volledige radiostilte rondom dit soort diplomatiek gevoelige kwesties. Dat maakt de Amerikanen argwanend. “Uiteindelijk zeggen daden meer dan woorden", zei een woordvoerder vrijdag tegen verslaggevers op het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Een dag later weerlegde het Amerikaanse ministerie ook dat er momenteel echte “activiteit” is in de gesprekken met Rusland over een gevangenenruil. “We geven geen commentaar op details van voorstellen, maar kunnen wel zeggen dat de Russische regering er constant in faalt om in goed vertrouwen te onderhandelen.”

KIJK. Waarom zit bastketbalfenomeen Brittney Griner in de cel?