Enkele uren voor de aftrap van Engeland-Iran maakte de Engelse voetbalbond FA duidelijk dat aanvoerder Harry Kane de regenboogband niet zou dragen. Ook de Nederlandse aanvoerder Virgil van Dijk zal vandaag geen ‘OneLove’-armband dragen. Die zal tijdens het WK helemaal niet te zien zijn. De Fifa dreigt er immers mee om spelers die het wel doen, te bestraffen met een gele kaart. Als een aanvoerder twee wedstrijden zo’n armband draagt, is hij dus automatisch geschorst voor de derde wedstrijd. Dat hebben de voetbalbonden er niet voor over.

‘We waren bereid de boetes te betalen die normaal gesproken van toepassing zijn op schendingen van de kledingvoorschriften en waren vastbesloten de armband te dragen’, klinkt het in een gezamenlijk statement van zeven Uefa-landen, waaronder België. ‘Maar we kunnen onze spelers niet in de situatie brengen dat ze een waarschuwing krijgen of zelfs het speelveld moeten verlaten.’

Ook Eden Hazard zal dus geen regenboogband dragen woensdag in de eerste wedstrijd van de Rode Duivels, tegen Canada. Die droeg hij wel in de vriendschappelijke wedstrijd vrijdag tegen Egypte.

Pragmatisch

Opvallend: de Rode Duivels moeten ook hun uitshirts aanpassen. In het ontwerp zijn de regenboogkleuren verwerkt en het shirt is voorzien van een opvallende grafische print. Die is geïnspireerd op het wereldberoemde vuurwerk van Tomorrowland en staat symbool voor de gedeelde waarden op het vlak van diversiteit, gelijkheid en inclusiviteit. Aan de binnenkant staat dan weer ‘LOVE’. De KBVB moet dat shirt nu aanpassen: ‘Het woordje LOVE moet verdwijnen’, foetert ceo Peter Bossaert. ‘Het is triestig, maar de Fifa laat ons geen keuze.’

‘Je moet dit pragmatisch bekijken’, vindt Paul Van den Bulck, voorzitter van de Belgische voetbalbond. ‘We kunnen blijven hangen in dat symbool, of we kunnen voor waarden gaan. We wilden hier geen gevecht om macht van maken of een strijd om dat specifieke symbool. Wij zijn altijd duidelijk geweest over de waarden die wij hoog in het vaandel dragen.’

   • Opinie | Symbolische gestes over een WK

Nederland was voortrekker van de ‘OneLove’-campagne die de Uefa met tien deelnemende landen in september van dit jaar opzette. De Nederlandse voetbalbond betreurt dat ‘het niet gelukt is om gezamenlijk tot een redelijke oplossing te komen’ in de onderhandelingen met de Fifa die dit weekend plaatsvonden. ‘Wij staan voor de OneLove-boodschap en blijven die uitdragen, maar onze eerste prioriteit op het WK is de wedstrijden winnen’, schrijft de KNVB. ‘Dan wil je niet dat de aanvoerder de wedstrijd begint met een gele kaart. Daarom hebben we met pijn in ons hart moeten besluiten om af te zien van ons plan.’

Uefa vs. Fifa

Dat betekent niet dat de Europese ploegen geen statement ter ondersteuning van lgbti-rechten zullen maken, blijkt duidelijk uit het gezamenlijke statement. ‘Onze spelers en trainers zijn ontgoocheld. Zij zijn grote fans van inclusie en zullen hun steun tonen op andere manieren’, klinkt het. Het is af te wachten hoe dat precies zal gebeuren.

Wat het statement ook duidelijk maakt, is dat het er bovenarms op zit tussen de Europese voetbalfederatie Uefa en de Wereldvoetbalbond Fifa. ‘We zijn erg gefrustreerd door de beslissing van de Fifa, die ongekend is’, luidt het. ‘We hebben de Fifa in september schriftelijk op de hoogte gesteld van onze wens om de OneLove-armband te dragen om inclusie in het voetbal actief te steunen (...) maar we hebben geen reactie ontvangen.’

De beslissing van de Fifa om over te gaan tot het bestraffen met een gele kaart komt dus wel erg laat. Net zoals pas aan de vooravond van het WK bekend werd dat er geen bier of andere alcohol geserveerd mag worden.

Dat er een haar in de boter zit tussen de Uefa en de Fifa, was afgelopen weekend ook al duidelijk tijdens de persconferentie van Fifa-baas Gianni Infantino, die tekeerging tegen de hypocrisie van Europa en de ‘dubbele moraal’. Hij hekelde de overwegingen om het WK te boycotten vanwege de lgbti-rechten in Qatar. ‘Wil je echt thuis zitten en zeggen hoe slecht ze hier wel niet zijn, omdat het niet toegestaan is om in het openbaar gay te zijn?’

Alternatieve band

In een reactie stelt de mensenrechtenorganisatie Amnesty International dat de Fifa alle voeling met de 21ste eeuw heeft verloren. ‘De Fifa trekt zich niks aan van maatschappelijke debatten en kritiek op het WK. Het was al erg dat ze niet voor een compensatiefonds voor de getroffen arbeiders in Qatar heeft gezorgd, zoals Amnesty had gevraagd. Dat was wel het minste wat je kunt doen. En nu stellen ze ook nog een verbod in op de OneLove-band, want daar komt het eigenlijk op neer. Het is ondenkbaar.’

Zaterdag lanceerde de Fifa een eigen band tegen discriminatie. Daarop staan weinig provocerende quotes als ‘SaveThePlanet’ en ‘ProtectChildren’. De rechten van lgbti komen daarin niet aan bod. Die band kon oorspronkelijk vanaf de kwartfinales worden gedragen, maar is nu vanaf de eerste groepswedstrijd al beschikbaar.