Dieselgeneratoren, kabels en honderden luidsprekers in natuurpark: is Harry Potter-wandeling “buiten proportie en schadelijk”?

Een wandeling na zonsondergang over een bospad, opgefleurd met de vreemde schepsels uit de bekende verhalencyclus, feeëriek verlicht en in een klankdecor vol filmmuziek. Zo wordt het spektakel Harry Potter, a forbidden forest experience gepresenteerd. Het project is op poten gezet door vier bedrijven, waaronder Warner Bros Themed Entertainment. Het ging op 5 november van start en loopt tot februari. Er worden 200.000 bezoekers verwacht.

Het verboden woud in kwestie ligt niet naast Zweinstein, maar in domein Groenenberg. Dat ligt grotendeels in Vlezenbeek (Sint-Pieters-Leeuw) en een stukje op grondgebied Lennik, en is eigendom van het Agentschap voor ­Natuur en Bos (ANB) van de Vlaamse overheid. Maar de omgeving van het ­domein heeft het niet begrepen op het ­megagebeuren. “Dit is een pretpark”, fulmineert Hugo Schoukens uit Vlezenbeek, die het voortouw nam in het protest.

Zee van licht

Een blik in het park overdag maakt de impact duidelijk. Er staan dieselgeneratoren die ­continu draaien. Het park ligt vol kabels en er werden honderden luidsprekers neergeplant. Her en der staan containers, eetstandjes, kraampjes en toiletten.

De natuur in het park raakt hierdoor onvermijdelijk beschadigd’, meent Schoukens. “’s Avonds baadt het park in een zee van licht. En dat drie maanden lang. Voor de aanwezige fauna en flora – ik denk aan de reeën en de vleermuizen – is dat een ramp. De enige uilen die er nog zitten, zijn nep.” Dat bezoekers een extra 3,6 euro kunnen doneren om nieuwe bomen te planten, noemt hij een schamele troost.

Hugo De Greef, bekend als voormalig cultuurmanager bij ­onder andere het Kaaitheater, schaart zich achter zijn dorps­genoot Schoukens. “Dit is volledig buiten proportie. Het is te groot en gaat de draagkracht van het domein ver te boven. Het staat haaks op wat dit stuk natuur zou moeten betekenen.” (Lees verder onder de foto)

Er zijn wel meer activiteiten in het domein neergestreken, onder andere de opnames van Bake off Vlaanderen of een Bruegel-event in 2019. “Die waren lang niet zo ­ingrijpend”, oordeelt De Greef. “Al pleit ik er vooral voor om dergelijke gebieden niet meer commer­cieel te exploiteren. Het natuurpark zelf is het gebeuren.”

Na VK en VS, Vlezenbeek

Er rezen al Harry-Potterbossen uit de grond in het VK en de VS. ­Vlezenbeek is de eerste editie op het Europese vasteland. Op zoek naar een locatie klopten de organisatoren aan bij Natuurinvest. Dat is de tak van het ANB die instaat voor het verhuren van de ­eigen domeinen.

In het beheerplan van Groenenberg lezen we dat “grootschalige evenementen worden beperkt in aantal en duur zodat de ecologische draagkracht van het park niet overschreden wordt”. Hoe valt dit te rijmen met dit grootschalige, langdurige event? “Onze experts hebben de impact op de natuur onderzocht”, laat Hilde Groenweghe, bevoegd voor business en events bij Natuurinvest, weten. “De schade aan de fauna en flora zal verwaarloosbaar zijn. Er zijn geen bomen of planten moeten verdwijnen. De containers en kraampjes staan op grasvelden. De andere materialen zijn zo geplaatst dat de natuur zo weinig mogelijk schade oploopt.”

Op het pad blijven

Zo zijn de bomen waar mogelijk vleermuizen in huizen niet verlicht, net zomin als de vleermuisbunker achter het kasteel. Kwetsbare boomwortels werden ontzien. Bezoekers moeten op het pad blijven. Er werden veel luidsprekers op korte afstand van ­elkaar geplaatst, zodat het geluid niet op groot volume hoeft.

Het park bevat geen Europees beschermde natuur en geldt ook niet als kwetsbaar. “Hier hebben we geen verstoringsgevoelige soorten”, vat Groenweghe samen. In het beheerplan is daardoor ruimte voor recreatie, ook voor grote evenementen. (Lees verder onder de foto)

Groenenberg, met zijn fraaie kasteel, is 45 hectare groot. In 1906 werd het als park aangelegd door de landschapsarchitect Edmond Galopin “die er de bewoners van het nabijgelegen Brussel rust, stilte en zuivere lucht wilde bieden”, zegt Schoukens met enige ironie. Dat natuur van de overheid op ­deze manier vermarkt wordt, stuit hem tegen de borst. “Ik snap de economische logica, maar dat mag toch niet ten koste van de natuur gaan?”

Na een eerste gesprek waarbij hij op zijn honger bleef, schreef hij in naam van een comité van gelijkgestemden de burgemeesters van Sint-Pieters-Leeuw en Lennik aan, de parlementsleden van de commissie Leefmilieu en de kabinetten van enkele Vlaamse ministers, onder wie Jan Jambon en Zuhal Demir (beiden N-VA). Hij wil alle partijen – niet alleen ­Natuurinvest – snel rond de tafel. “Er moet duidelijkheid komen over wat er kan en niet kan in de Vlaamse natuur”, oordeelt hij.

“Lessen uit leren”

Dit evenement is het grootste dat recent in een domein van het ANB gehouden wordt. “We ­willen hier lessen uit leren, er komt een grondige evaluatie. Daarin zullen ook de omwonenden betrokken worden”, belooft Groenweghe. Op de vrees van de tegenstanders dat dit geen ­eenmalige gebeurtenis wordt, ­reageert Groenweghe dat er “pas na een gunstige evaluatie beslist wordt over een eventuele tweede editie.”

Een ander geluid vangen we op bij de minister van Natuur, Zuhal Demir, die bevoegd is voor het ANB. “Het park was geschikt bevonden voor evenementen, op voorwaarde dat er geen schade aan de natuurwaarden optrad”, laat ze via haar woordvoerder ­weten. “Het lijkt erop dat de schaal van het evenement is ­onderschat, zo is gebleken na contacten tussen de buurt en het kabinet. Na evaluatie zullen toekomstige initiatieven beter ingeschat kunnen worden.”