Moderne piraterij: Filipijnse marine sleept ‘drijvend voorwerp’, Chinese kustwacht komt tussen en snijdt touwen door

Het incident gebeurde gisteren op de dag dat de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris in de Filipijnse hoofdstad Manilla aankwam voor een meerdaags bezoek aan het land. De spanning tussen de Filipijnen en China, die elkaar eilanden en stukken van de Zuid-Chinese Zee betwisten, is onderdeel van de gesprekken tussen Harris en de Filipijnse president Ferdinand ‘Bongbong’ Marcos Jr.

Wat het voorwerp precies was, is niet officieel bekendgemaakt. Volgens de Chinese krant South China Morning Post zou het gaan om resten van een Chinese raket. Volgens woordvoerder Cherryl Tindog van de Filipijnse marine leek het inderdaad op brokstukken van het omhulsel van een raket, zoals die een maand geleden ook al waren gevonden bij het Filipijnse eiland Busuanga.

Het incident van zondag had alles weg van een modern soort piraterij. Een Filipijns marinevaartuig had het voorwerp op sleeptouw genomen in de buurt van het eiland Thitu, een door de Filipijnen bezet eiland in de omstreden Spratley-archipel. Een groot schip van de Chinese kustwacht snelde toe en blokkeerde het Filipijnse marineschip tot tweemaal toe de doorvaart. Uiteindelijk werd van het Chinese schip een rubberboot te water gelaten die naar het voorwerp racete, waarna Chinese opvarenden het touw doorsneden en het voorwerp meenamen naar hun moederschip.

Goodwilloffensief

Het bezoek van Kamala Harris maakt deel uit van een Amerikaans goodwilloffensief in Zuidoost Azië. Dat begon met bezoeken van president Joe Biden aan de Asean-top in Cambodja, en de G20 in Indonesië. Harris bezocht vervolgens de economische Apec-top in Thailand en reisde zondag door naar Manilla.

Dinsdag brengt ze een bezoek aan de westelijke provincie Palawan, een archipel die geldt als Filipijnse voorpost in de Zuid-Chinese Zee. Palawan heeft een grote marinebasis, waar Harris een kijkje zal nemen. De vicepresident wil met haar bezoek de Amerikaanse banden met de Filipijnen en met president Marcos verstevigen. Die betrekkingen zijn verslechterd onder het bewind van de vorige president, Rodrigo Duterte, die toenadering zocht tot China.

In ruil voor Amerikaanse hulp tegen het machtige China hoopt Amerika militaire bases op de Filipijnen te mogen bouwen. Ooit lag een van de grootste Amerikaanse marinebases buiten de VS op de Filipijnen, maar die basis werd begin jaren negentig, na een slepende ruzie over de leasekosten van de haven, gesloten.

De Filipijnen en China hebben al lang een dispuut over delen van de Zuid-Chinese Zee. China claimt ‘historische rechten’ op de hele zee en de eilanden daarin, maar het Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag gaf de Filipijnen in 2016 gelijk, en bepaalde dat China helemaal geen ‘historisch recht’ had. China heeft zich sindsdien weinig van die uitspraak aangetrokken en op veel eilandjes en atollen, onder meer in de Spratleys, vliegvelden en militaire posten ingericht. Thitu is het enige atol in de Spratleys waar de Filipijnen een vliegveldje hebben.