Infraroodpoortjes maken verborgen vleermuizen in Fort Steendorp in Temse zichtbaar
In het Fort Steendorp in Temse loopt een experiment met infraroodpoortjes, die ervoor moeten zorgen dat ook verborgen vleermuizen tijdens de wintertelling zichtbaar worden. Visuele tellingen van overwinterende vleermuizen geven namelijk maar een klein deel van het aanwezige aantal vleermuizen weer, klinkt het bij Natuurpunt.
In België houden vleermuizen een winterslaap om energie te sparen door een beperkte beschikbaarheid van insecten. Veel vleermuissoorten doen dit in ondergrondse overwinteringsplaatsen zoals ijskelders, bunkers, mergelgroeven en forten. Jaarlijks registreren honderden vrijwilligers elke vleermuis na visuele registratie. Maar nu blijkt dat die vrijwilligers soms maar ongeveer een derde van de aanwezige vleermuizen opmerken. Dat blijkt uit een experiment met infraroodpoortjes in het Fort Steendorp in Temse.
Fort Steendorp nog belangrijker dan gedacht
In het Fort Steendorp, een van de belangrijkste overwinteringsplaatsen voor vleermuizen in Vlaanderen, worden sinds 2014 al gegevens verzameld met infraroodpoortjes. Zo'n infraroodpoortje is een telpoortje waarbij de vleermuizen door een aantal onzichtbare lichtstralen vliegen. Iedere in- en uitvliegende vleermuis wordt dan automatisch geteld. Uit het experiment in Temse blijkt nu dat slechts één op de drie (37 procent) van de waargenomen totale vleermuispopulatie visueel is waargenomen.
Met andere woorden, ongeveer twee derde van de vleermuizen overwinteren in voor de vrijwilligers ontoegankelijke of verborgen plaatsen zoals watergangen, schachten, kieren en spleten die niet worden opgemerkt bij een visuele telling. In plaats van een 1.000-tal zou het fort zo'n 3.000 vleermuizen herbergen. Dat maakt het fort, dat nu al een van de belangrijkste overwinteringsplaatsen van het land is, nog belangrijker.
Niet alleen tijdens winterslaap belangrijk
Het onderzoek toont volgens Natuurpunt ook aan dat alle vleermuissoorten tijdens de winterslaap wakker worden en zich binnen of zelfs tussen overwinteringsplaatsen verplaatsen. Het fort blijkt ook niet alleen tijdens de winterslaap belangrijk. De infraroodpoortjes tonen aan dat het fort het hele jaar door gebruikt wordt door vleermuizen. Ook in de lente en herfst is het fort druk bezocht. De resultaten toonden aan dat er twee uitgesproken periodes zijn van hoge activiteit in Fort Steendorp.
Een eerste piek van activiteit werd waargenomen vanaf de tweede helft van mei tot de eerste helft van juni. Die periode valt samen met de paarperiode van de meeste vleermuissoorten. Van half augustus tot in oktober, voorafgaand aan de winterslaap, is er nog veel meer activiteit waargenomen. Per nacht worden dan gemiddeld 5.000 vleermuispassages gemeten. Beschermingsmaatregelen mogen dus niet alleen beperkt blijven tot de periode van winterslaap.
