Is Joe Biden, 80 jaar en president van de VS, een ‘super ager’? ‘Perfect gezond zijn op die leeftijd kan niet’

“Ik zeg dit tegen mijn collega's, die al lang meegaan”, zei president Biden in september tijdens een toespraak – waar een viraal TikTok-filmpje uit is voortgekomen. “Hoe lang strijden we al tegen farmagiganten? Van in de tijd toen ik in de Senaat ben gekomen, 720 jaar geleden.”

Biden hield de microfoon in zijn hand en liep energiek rond voor het Witte Huis. Met zijn typische Aviator-zonnebril op van het merk Ray-Ban. Dit was duidelijk een mop van de machtigste man ter wereld. Maar de president is ondertussen al haast legendarisch geworden door zijn versprekingen. Versprekingen die voor alle duidelijkheid níét als grap bedoeld waren.

Recentelijk zei de president tijdens een persgesprek in het Witte Huis over Oekraïne dat de Russen zich zouden terugtrekken uit Falluja – een stad in Irak. “Cherson”, viel een journalist hem in de rede. Waarop een best gênante aarzeling volgde en Biden zichzelf corrigeerde door te zeggen dat hij inderdaad Cherson bedoelde.

Al tijdens zijn presidentscampagne werd zijn leeftijd Biden aangerekend: hij stapte als 76-jarige in de race en was al bij zijn inauguratie de oudste president in de Amerikaanse geschiedenis. Tijdens de campagne was het zijn tegenstander Donald Trump die zijn versprekingen hekelde en hem ‘sleepy Joe’ noemde. Trump was op dat moment overigens zelf al 73 jaar oud.

De leeftijd van de huidige president staat door zijn verjaardag afgelopen weekend opnieuw op de voorgrond. Stel dat hij zich kandidaat stelt om zichzelf op te volgen – en Biden gaf al hints in die richting – dan is hij aan het einde van zijn tweede termijn 86 jaar oud. Voorlopig wil Biden van geen wijken weten, maar ooit heeft hij toch ook gewoon zijn pensioen verdiend?

Medisch rapport

The New York Times raadpleegde tien ouderdomsexperts en liet hen een medisch rapport zien dat aan de vooravond van de 79ste verjaardag van de president – een jaar geleden dus – werd opgemaakt. Daaruit bleek vooral dat iedereen ervoor zou tekenen om op zijn leeftijd ook zijn gezondheid te hebben. Volgens dokter Kevin O’Connor, die hem toen onderzocht, is Biden een “gezonde, sterke man van 78 jaar”.

Hij neemt dan wel medicatie om zijn cholesterol onder controle te houden en tegen een onregelmatige hartslag. Maar verder is er – behalve zure oprispingen, waardoor de president tijdens toespraken vaker zijn keel moet schrapen – weinig aan de hand. De president rookt of drinkt niet en doet vier of vijf keer per week aan sport.

Biden heeft veel sociale interactie, is hoogopgeleid, getrouwd en heeft een stimulerende job. Allemaal factoren die volgens wetenschappelijke studies een bescherming bieden tegen ouderdomskwaaltjes als dementie. “Het risico op ouderdomsziekten, zoals artrose, gezicht- en gehoorstoornissen, stijgt op die leeftijd aanzienlijk”, zegt geriater Mirko Petrovic (UZ Gent). “Maar dat wil niet zeggen dat elke tachtigjarige hetzelfde profiel heeft. Je mag niet afgaan op zijn leeftijd alleen om hem te beoordelen.”

Maar toch valt de vergeetachtigheid van Biden op en is ze soms erg pijnlijk. Zo vroeg hij in september tijdens een conferentie over honger en voeding voor een volle zaal: “Waar is Jackie?” Dat het Republikeinse Congreslid Jackie Walorski een maand voordien was omgekomen in een auto-ongeval bleek hem te zijn ontgaan.

Die vergeetachtigheid is volgens Siddhartha Lieten, diensthoofd geriatrie van het UZ Brussel, op zich niet zorgwekkend. Maar in combinatie met andere zaken kan ze dat wel zijn. “Biden heeft ook een schuifelende gang”, zegt Lieten. “Die twee dingen samen kunnen wijzen op de ziekte van Parkinson. Maar dat kan ik natuurlijk niet met zekerheid zeggen. Ook vermoeidheid, een depressie of het gebruik van pijnstillers of andere geneesmiddelen kunnen bijvoorbeeld leiden tot vergeetachtigheid.”

Toch is Biden zeker niet de enige die op zijn leeftijd nog zo’n zware job uitoefent. Zeven Amerikaanse senatoren, onder wie Bernie Sanders die ook al twee keer een gooi deed naar het presidentschap, zijn tachtigers. Mitch McConnell, de leider van de Republikeinen, zit ook in die categorie.

Ook buiten het Amerikaanse Congres is er geen gebrek aan mensen die op hoge leeftijd hun ambt bleven uitoefenen. De Amerikaanse opperrechter Ruth Bader Ginsburg bleef als tachtiger nog steeds een iconische voorvechtster van de progressieve zaak. Ze stierf twee jaar geleden op haar 87ste. Ook de Britse Queen ging op haar 96ste nog onvermoeibaar verder, tot ze begin september overleed.

‘Super agers’

Van op een afstand is het voor ouderdomsexperts dus onmogelijk om te bepalen hoe gezond president Biden precies is. Maar de artsen die zijn medische gegevens hebben bekeken, laten in de Amerikaanse media verstaan dat hij op een gezonde manier ouder wordt. Dat laatste werd trouwens ook gezegd van Trump, toen hij tegen Biden in de ring stapte bij de vorige verkiezingen.

De epidemioloog Jay Olshansky noemde hen beiden ‘super agers’. Een speciale mensensoort, die “mentaal en fysiek blijven functioneren en gewoonlijk langer leven dan hun leeftijdsgenoten”. Lieten bekijkt dat dan weer met een zekere scepsis. Ouderen, ook de ‘super agers’, hebben de statistiek namelijk tegen.

“We weten dat minstens de helft van de mensen vanaf hun 75ste minstens vier onderliggende aandoeningen heeft”, zegt Lieten. “Het is mogelijk om succesvol ouder te worden. Maar perfect gezond zijn op die leeftijd, dat bestaat niet.”